Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej
Kościół Trójcy Przenajświętszej w Machowej – drewniany rzymskokatolicki kościół parafialny pw. Trójcy Przenajświętszej, zbudowany w 1778, znajdujący się w miejscowości Machowa.
A-100 z 05.01.1968[1] | |||||||||
kościół parafialny | |||||||||
Elewacja frontowa | |||||||||
Państwo | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Województwo | |||||||||
Miejscowość | |||||||||
Wyznanie | |||||||||
Kościół | |||||||||
Parafia | |||||||||
Wezwanie | |||||||||
Wspomnienie liturgiczne | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Pilzno | |||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||
Położenie na mapie województwa podkarpackiego | |||||||||
Położenie na mapie powiatu dębickiego | |||||||||
50°01′02,1″N 21°12′13,5″E/50,017250 21,203750 |
W 1879 w rodzinnej krypcie grobowej (pod prezbiterium) machowskiego kościoła pochowana została Henrietta Ewa Ankwiczówna, która zapisała się w historii jako młodzieńcza miłość Adama Mickiewicza, adresatka jego wierszy: Do mego Cziczerona i Do Henrietty[2].
W 1968 obiekt wpisany do rejestru zabytków.
Historia obiektu
Kościół zbudowano w 1778 z fundacji ówczesnego właściciela wsi Macieja Niemyskiego jako kapelanię dworską. W 1791 świątynię konsekrował biskup Florian Amand Janowski. Od 1889 była ekspozyturą (kościołem pomocniczym) parafii w Łękach Górnych, zaś jako samodzielna parafia została erygowana przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęgę w 1925. W latach 1906–1909 pokryto dach blachą. W 1906 wykonano polichromię wnętrza. Kościół był odnawiany po zniszczeniach wojennych z 1944 oraz w latach 1959–1962, kiedy dobudowano przybudówki od południa. W latach 2012–2014 trwał remont świątyni. Wymieniono fundamenty i dolne belki ścian, wykonano konserwację więźby dachowej i przywrócono pokrycie gontowe[3].
Widok ogólny Elewacja południowa Dzwonnica Widok od strony sanktuarium
Architektura i wyposażenie
Budowla drewniana o konstrukcji zrębowej, orientowana, dwudzielna. Trójbocznie zamknięte prezbiterium i szersza nawa z kruchtą od frontu i przybudówką od południa zwaną salą Jana Pawła II. Przy prezbiterium od północy zakrystia, a od południa kaplica. Dach dwuspadowy kryty gontem z wieżyczką na sygnaturkę zwieńczoną latarnią z blaszanym hełmem. Ściany oszalowane gontem[3][4].
Wnętrze nakryte płaskim stropem z zaskrzynieniami w nawie wspartymi dodatkowo na czterech słupach. Ściany pokryte ornamentalną polichromią z 1906. Tęcza profilowana, zamknięta łukiem o wykroju zbliżonym do łuku pełnego. Na ścianie wschodniej prezbiterium zamiast architektonicznego ołtarza głównego obraz Trójcy Świętej w typie tzw. Tronu Łaski autorstwa Adama Giebułtowskiego z 1962. Pozostałe wyposażenie to dwa neogotyckie ołtarze boczne, ambona i chrzcielnica z 1927. Parapet chóru ozdobiony płaskorzeźbionym przedstawieniem Ostatniej Wieczerzy[2][3].
Otoczenie
Od strony wschodniej znajduje się dzwonnica z XX w. z dwoma dzwonami Maria i Stanisław Kostka z 1954[5].
W obrębie dziedzińca kościelnego znajduje się grób Otto Schimka, austriackiego żołnierza służącego w czasie II wojny światowej w Wehrmachcie, rozstrzelanego za dezercję, a wedle przekazu jego siostry również za odmowę wykonania wyroku śmierci na polskich cywilach[2][4].