Podział administracyjny Polski

podział terytorialny Polski

Podział terytorialny Polski – zmieniał się wielokrotnie. Od II wojny światowej reformy miały miejsce w latach 1946, 1950, 1957 i 1975. Obecny trójstopniowy podział administracyjny obowiązuje od ostatniej zmiany, wprowadzonej 1 stycznia 1999 r.

Podział administracyjny Polski
Województwa
Mapa administracyjna Polski (stan na 1 stycznia 2020 r.) z zaznaczonymi województwami, powiatami, gminami i miastami w gminach miejsko-wiejskich.
LEGENDA:
czarne linie – granice województw
czerwone linie – granice powiatów
zielone linie – granice gmin
szare linie – granice miast w gminach miejsko-wiejskich
Powiaty, stan na 1 stycznia 2020 r.
Gminy
Porównanie podziałów administracyjnych sprzed i po reformie z 1999 r.
Siedziby władz wojewódzkich (od 1999 roku):
– Siedziby wojewodów i sejmików wojewódzkich
– Siedziby wojewodów
– Siedziby sejmików wojewódzkich

Stan na 1 stycznia 2022[1]:

  • jednostki I stopnia – 16 województw
  • jednostki II stopnia – 380 powiatów, w tym:
    • 66 miast na prawach powiatu – gminy o statusie miasta, wykonujące zadania powiatu, potocznie zwane „powiatami grodzkimi”,
    • 314 powiatów – skupiają od kilku do kilkunastu sąsiadujących ze sobą[a] gmin, potocznie zwane „powiatami ziemskimi”; mogą mieć siedzibę w mieście na prawach powiatu, które nie leży na ich obszarze
  • jednostki III stopnia – 2477 gmin, w tym:

Dane statystyczne

Stan na 30 czerwca 2023 r.[2][3]

HerbFlagaWojewództwoSiedziba władzPowierz
chnia
w km²
Ludność
(30 VI 2023)
Gęstość
zaludn.
na km²
Miasta[4]II stopień adm.Gminy
powiatym. na prawach powiatuogółemmiejskiemiejsko-wiejskiewiejskie
dolnośląskieWrocław19 946,702 883 133144,5493264169355876
kujawsko-pomorskieBydgoszczToruń17 971,342 001 670111,3856194144173988
lubelskieLublin25 122,462 017 80780,32542042132034159
lubuskieGorzów WielkopolskiZielona Góra13 987,93977 49369,88441228293538
łódzkieŁódź18 218,952 370 370130,10602131771842117
małopolskieKraków15 182,793 428 728225,83641931821450118
mazowieckieWarszawa35 558,475 509 351154,941103753143575204
opolskieOpole9 411,87939 47099,82371117133434
podkarpackieRzeszów17 845,762 075 827116,32542141601638106
podlaskieBiałystok20 187,021 140 68156,5140143118132778
pomorskieGdańsk18 323,682 358 323128,7042164123222081
śląskieKatowice12 333,094 333 066351,34741719167492593
świętokrzyskieKielce11 710,501 173 285100,195013110254552
warmińsko-mazurskieOlsztyn24 173,471 362 43356,3650192116163466
wielkopolskiePoznań29 826,503 490 364117,0211931422619100107
zachodniopomorskieSzczecin22 904,721 636 29371,4466183113115547
PolskaWarszawa312705,2537 698 294120,5610133146624773027111464

Oceny podziału administracyjnego

Bohdan Wyżnikiewicz (Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową) wskazuje, że różnice w wielkości i potencjale województw są znaczne i że wynika to z faktu, że tworzeniu nowych województw towarzyszyły przetargi polityczne w sprawie ich liczby. Przedstawia ponadto, że mniejsze i słabsze ekonomicznie województwa rozwijają się wolniej niż duże i silne ekonomicznie regiony[5].

W 2000 rząd Jerzego Buzka uznał potrzebę rozpoczęcia pilnych działań prowadzących do łączenia się miast na prawach powiatu i powiatów mających siedzibę swych władz w tych miastach, z uwagi na znaczące dysproporcje występujące w zakresie potencjału instytucjonalnego jednostek powiatowych. Analizy rządowe wskazywały na znacząco wyższy potencjał miast na prawach powiatu i szczególnie niski potencjał powiatów pozbawionych większych ośrodków miejskich. Dane wskazują, że powiaty pozbawione dużych miast mają znacząco mniejsze zasoby służące do wypełniania powiatowych zadań publicznych[6].

W 2001 Sejm i Senat zgodnie uznały nowy zasadniczy podział terytorialny państwa za poprawny i spełniający założenia reformy administracji publicznej. Senat wskazał na konieczność wspierania inicjatyw zmierzających do racjonalizacji podziału terytorialnego kraju na powiaty[7]. Sejm stwierdził, że część powiatów jest zbyt słaba ekonomicznie, a przez to mało sprawna i mało efektywna. Analiza potencjału rozwojowego jednostek powiatowych wskazuje na duże zróżnicowanie między miastami na prawach powiatu a powiatami pozbawionymi ośrodków miejskich. Za korzystne dla wykonywania funkcji publicznych Sejm uznał łączenie się miast na prawach powiatu i otaczających je powiatów mających siedziby w tych miastach[8].

Podział administracyjny Polski

Poniższa lista przedstawia podział administracyjny Polski na województwa. Najpierw wymienione jest miasto (lub miasta) wojewódzkie (wytłuszczoną czcionką) oraz pozostałe miasta na prawach powiatu. Dalej wszystkie powiaty wraz z miastami będącymi siedzibą władz powiatu. Podział powiatów na gminy przedstawiono na stronach „Dokładniejsze informacje”.

województwo dolnośląskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa dolnośląskiego.

województwo kujawsko-pomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa kujawsko-pomorskiego.

województwo lubelskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubelskiego.

województwo lubuskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa lubuskiego.

województwo łódzkie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa łódzkiego.

województwo małopolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa małopolskiego.

województwo mazowieckie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa mazowieckiego.

województwo opolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa opolskiego.

województwo podkarpackie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podkarpackiego.

województwo podlaskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa podlaskiego.

województwo pomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa pomorskiego.

województwo śląskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa śląskiego.

województwo świętokrzyskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa świętokrzyskiego.

województwo warmińsko-mazurskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego.

województwo wielkopolskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa wielkopolskiego.

województwo zachodniopomorskie

Podział powiatów na gminy zamieszczono w podział administracyjny województwa zachodniopomorskiego.

Historyczny podział Polski

Zobacz też

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne