Lomariopsidaceae
Lomariopsidaceae – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 4 rodzaje z ok. 70 gatunkami[2] (dwa rodzaje bywają łączone – Thysanosoria zaliczany jest do Lomariopsis[3]). Są to okazałe paprocie naziemne, wspinające się po skałach i na drzewa oraz epifityczne[4][5] (w przypadku Lomariopsis osiągające ponad 15 m wysokości)[6]. Rozprzestrzenione są szeroko w strefie tropikalnej, przy czym najbardziej zróżnicowane są w Afryce, Azji i Oceanii[4][7]. W polskiej florze brak przedstawicieli tej rodziny[8].
 Lomariopsis tenuifolia | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | Lomariopsidaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Lomariopsidaceae Alston Taxon 5(2): 25. 1956[2] | |
_Kuhn_(8288893958).jpg)
Paprocie te bywają uprawiane. Gametofity z gatunku Lomariopsis lineata wykorzystywane są do ozdoby akwariów słodkowodnych, zwykle pod nazwą „Susswassertang”[5] lub „Subwassertang”[9]. W tej fazie wzrostu przypominają wątrobowce[6] i jako takie bywają opisywane[10].
Morfologia
- Sporofit
- Kłącze tęgie, podnoszące się lub wspinające, zróżnicowane na część „brzuszną”, z której wyrastają korzenie, oraz „grzbietową” z kilkoma rzędami liści. Przynajmniej w szczytowej części kłącze pokryte jest licznymi łuskami. Liście okazałe, niezróżnicowane lub zróżnicowane na asymilacyjne i odmienne zarodnionośne. Ogonek pokryty gęsto łuskami, przynajmniej u nasady, zwykle czarnymi, lancetowatymi lub równowąskimi[4]. Blaszka podzielona pojedynczo[7], nieparzyście pierzasto[4] (tylko u Dracoglossum liście pojedyncze z wyciągniętym wierzchołkiem[5]). Listki boczne na liściach asymilacyjnych lancetowate do równowąskich, całobrzegie do karbowanych, z żyłkami przewodzącymi wolnymi lub połączonymi siateczkowato. Listki płodne – noszące zarodnie – równowąskie[4]. Kupki zarodni ułożone są w 1 do 4 rzędów wzdłuż osi listków, są drobne, okrągłe, z zawijką okrągłą do nerkowatej, czasem okryte brzegiem listka[4][7].
- Gametofit
- Zielony, nagi lub owłosiony, sercowatego kształtu lub taśmowaty[5].
Systematyka
W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)[7], tak samo jest w systemie PPG I (2016), przy czym w tym ujęciu wyodrębniono z niejrodzaj nefrolepis w osobną rodzinę Nephrolepidaceae. Rodzina wraz z Nephrolepidaceae tworzy grupę siostrzaną w stosunku do kladu obejmującego rodziny Tectariaceae, Oleandraceae, dawaliowatych i paprotkowatych. Znajduje się w podrzędzie Aspleniineae H.Schneid. & C.J.Rothf. 2016 odpowiadającemu kladowi „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)[2]. W systemach szeroko ujmujących rodzinę paprotkowatych Polypodiaceae – jest do nich włączana w randze podrodziny Lomariopsidoideae[3][5].
W przeszłości do grupy tej zaliczane były rodzaje Bolbitis, Elaphoglossum, Lomagramma i Teratophyllum, tworzące we współczesnych systemach podrodzinę Elaphoglossoideae w obrębie rodziny nerecznicowatych Dryopteridaceae. Z kolei Dracoglossum tu zaliczany z powodu bliskiego pokrewieństwa z Lomariopsis wcześniej sytuowany był w Tectariaceae[5].
| paprotkowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Wykaz rodzajów[2]
- Cyclopeltis J.Sm., Bot. Mag. 72: 36. 1846
- Dracoglossum Christenh., Thaiszia 17(1–2): 3–5. 2007
- Lomariopsis Fee, Mem. Foug., 2. Hist. Acrostich.:10. 1845.
- Thysanosoria A.Gepp, Fl. Arfak Mts. (Gibbs): 193–194, pl.4. 1917