Ludwik Żurowski

Historia rodziny

Pochodził z rodziny szlacheckiej osiadłej w Łazach w obecnym powiecie krakowskim na podstawie aktu nadania sołtysowstwa jerzmanowskiego na rzecz przodka, Jana Michała Żurowskiego, towarzysza chorągwi pancernej i jego spadkobierców, przez króla Augusta II w dniu 12 kwietnia 1724 roku. Początkowo ród Żurowskich był osiadły w Jerzmanowicach, posiadłości królewskiej i do pobliskich Łaz przeniósł się dopiero w końcu XIX wieku. Ludwik był jednym z czterech synów Jana Żurowskiego (1863–1953) i Barbary z domu Gzyl. Majątek w Łazach przejął Jan Michał (1897–1989), najstarszy brat Ludwika^[1].

Maturę uzyskał w Olkuszu, a następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie w roku 1930 otrzymał dyplom doktora medycyny. Zawarł związek małżeński z Marią z domu Rogalską. Ich dziećmi byli Jacek, Alina, Marek i Ludwik^[1].

Czas wojny

W czasie okupacji niemieckiej mieszkał w Krakowie, który w tym czasie był stolicą niemieckiego Generalnego Gubernatorstwa. Pełnił funkcję lekarza odpowiedzialnego za walkę z chorobami zakaźnymi wśród pracowników polskich i żydowskich fabryk w Krakowie. Dzięki temu mógł swobodnie poruszać się po całym mieście i nieść pomoc Żydom zamkniętym w krakowskim getcie^[2]. Pomoc tę kontynuował z narażeniem życia mimo incydentu aresztowania i pobicia go przez niemieckie gestapo. Przy pomocy farmaceuty Tadeusza Pankiewicza przemycał do getta m.in. farbę do włosów, która była potrzebna siwiejącym mężczyznom, selekcjonowanym w getcie do pracy lub do wywiezienia do niemieckiego obozu koncentracyjnego^[3][4]. Żona Żurowskiego, Maria, przygotowywała w aptecznych butelkach mikstury tłuszczu i cukru, które jej mąż zabierał do getta w celu dożywiania pacjentów^[5].

Był także lekarzem w jednej z fabryk amunicji w Krakowie, gdzie przekonał niemieckiego dyrektora, że rzadkie choroby potrafią leczyć jedynie lekarze żydowscy. W ten sposób uratował przed wywiezieniem swojego przedwojennego szefa, dr. Aleksandra Bibersteina^[6]. W szczególności uratował z getta całą rodzinę lekarza Juliana Aleksandrowicza^[7][8], którą umieścił w mieszkaniu profesora Andrzeja Stopki. Julian Aleksandrowicz, dzięki fałszywym dokumentom, od roku 1943 sam walczył jako partyzant Armii Krajowej, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari^[5].

W rodzinnych Łazach 16 lipca 1943 roku niemieckie wojsko przeprowadziło pacyfikację wsi^[9][10], w czasie której zamordowało 4 osoby podczas nieskutecznych tortur mających na celu wydobycie informacji o lokalnych siłach Armii Krajowej. W obozie niemieckim w Płaszowie zginęły dalsze trzy osoby^[11]. Jednym z torturowanych przez Niemców w Łazach był starszy brat Ludwika, Jan Michał^[12].

Czas po wojnie

Ludwik Żurowski po wojnie kontynuował pracę lekarza w Krakowie, także w III Klinice Chorób Wewnętrznych ówczesnej Akademii Medycznej. W roku 1982 został odznaczony najwyższym odznaczeniem cywilnym nadawanym nie-Żydom przez państwo Izrael – medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata^[13] i uhonorowany drzewem zasadzonym w Ogrodzie Sprawiedliwych w Jad Waszem w Jerozolimie^[14].

Uratowany przez niego profesor Julian Aleksandrowicz, z którym utrzymywał kontakt, w roku 1962 wydał swoje wspomnienia okupacyjne z posłowiem Władysława Bartoszewskiego^[15].

Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (pas 25, wsch.)