Nawrot polny

Pokrój

Bylina, szarawa, szorstko przylegająco owłosiona^[4].

Łodyga

Wysokości 20–60 cm, pojedyncza lub słabo rozgałęziona, z podłużnymi listewkami^[4] posiada 2–3 rozgałęzień, jest krótko i szorstko owłosiona, stosunkowo rzadko ulistniona.

Liście

Dolne – krótkoogonkowe, łopatkowate lub podługowatolancetowate; wyższe – skrętoległe, siedzące, lancetowate, całobrzegie^[4], zaostrzone, szorstko przylegająco owłosione, jasnozielone^[7], posiadają wyraźnie widoczny nerw centralny. Liście bez wystających nerwów bocznych.

Kwiaty

Kwiatostan w postaci 1–2 ulistnionych skrętków, wydłużających się podczas kwitnienia. Kwiaty krótkoszypułkowe. Kielich rozcięty prawie do nasady; działki wydłużają się w czasie owocowania^[4]. Kwiaty promieniste^[7]. Korona kwiatu drobna, lejkowata, o białej lub żółtawobiałej^[7] koronie; rurka korony biała lub fioletowa: z zewnątrz miękko owłosiona^[4], wewnątrz 5 omszonych aksamitnych fałdów^[7], włoski wzdłuż nerwów pomiędzy pręcikami; 10 bardzo drobnych łuseczek u nasady rurki^[4]. Pręcików 5, słupek 1, zalążnia górna, 4-dzielna^[7].

Owoc

Brązowoszare rozłupki, guzkowate, 4 lub mniej, wielkości 3,5 mm, jajowatotrójgraniaste^[4], bardzo twarde^[7]. Z czterech rozłupek zwykle trzy opadają, a jedna pozostaje w kielichu; w czasie młócenia przedostaje się do ziarna^[4].

Roślina roczna; jara lub ozima^[4]. Bylina, hemikryptofit^[6]. Występuje na niżu i rzadziej w niższych partiach gór. Rośnie na podłożu zasobnym w węglan wapnia, także piaszczystym^[4].

Kwitnie od kwietnia do sierpnia^[4]. Roślina synantropijna^[4].

Siedlisko

W obszarze pierwotnego zasięgu występuje w murawach kserotermicznych i na skałach. Rozprzestrzeniony (w Europie Środkowej jest archeofitem znanym od neolitu) rośnie na polach, w ogrodach, na przydrożach, nieużytkach, jako chwast w uprawach zbóż ozimych i w uprawach okopowych^[4]. Gatunek charakterystyczny dla rzędu Centauretalia cyani (klasa Stellarietea mediae)^[4].