Piramida Pepiego I

Men-nefer-Pepi – Trwały i piękny jest Pepi.

Nazwa całego kompleksu grobowego brzmiała Men-nefer-Pepi. Kompleks ten dał później (za XVIIII dynastii) nazwę nieopodal położonemu miastu ("miasto przy piramidzie"), Memfis. Jest to grecka transkrypcja nazwy egipskiej Memfi.

Plan całego kompleksu grobowego nawiązywał do planów obiektów wzniesionych przez poprzedników Pepiego, szczególnie zespołu grobowego Tetiego.

Piramida pierwotnie miała długość boku prawie 79 m, wysokość prawie 52,5 m, a kąt nachylenia – 53°13'. Jej rdzeń składał się z 6 stopni i był zbudowany z małych bloków wapiennych spojonych glinianą zaprawą. Do budowy rdzenia użyto m.in. bloków pochodzących z kompleksu Seszseszet, matki Tetiego. Piramida była, podobnie jak i inne piramidy, pokryta okładziną z białego wapienia. Wejście do niej znajdowało się od północnej strony. Stała tu prawdopodobnie kaplica wejściowa, z której jednak nic się nie zachowało. Podziemne pomieszczenia są podobne do podobnych pomieszczeń we wcześniejszych piramidach z V i VI dynastii. Od wejścia biegnie schodzący w dół korytarz, który kończy się westybulem. Za nim ciągnie się poziomy korytarz, prowadzący do przedsionka, w którego wschodniej części znajduje się wejście do komory grobowej, po zachodniej zaś serdab z 3 niszami. Strop przedsionka i komory grobowej zbudowany jest z 3 warstw potężnych bloków, z których każda składa się z 16 elementów. Na suficie tych pomieszczeń wymalowane są białe gwiazdy na tle czarnego nieboskłonu.

W południowo-wschodniej części kompleksu znajdowała się niewielka piramida kultowa.

Na południe od piramidy Pepiego odkryto kompleksy grobowe żon Pepiego I.

Po raz pierwszy piramida była penetrowana przez Perringa w latach 30. XIX w., ale do podziemnych pomieszczeń piramidy wszedł jako pierwszy Gaston Maspero w 1880 r. Piramida była dokładnie badana przez francuską misję archeologiczną pod kierownictwem Lauera i Garnota, a od 1963 r. przez Leclanta i Labrousse'a.

Największym i najsłynniejszym odkryciem w kompleksie Pepiego były tzw. Teksty Piramid, znajdujące się na ścianach korytarzy, przedsionka i komory grobowej. To właśnie w piramidzie Pepiego I po raz pierwszy na nie natrafiono.

Z jego świątyni grobowej pochodzą posążki jeńców ze związanymi z tyłu rękami, stanowiące prawdziwa galerię typów etnicznych z Azji i Afryki, z którymi stykali się starożytni Egipcjanie.

Z wyposażenia grobu zachowały się: mały krzemienny nóż, 14 fragmentów waz kanopskich z żółtego alabastru, fragmenty płótna i sandał z czerwonawego drewna, prawdopodobnie z sykomory^[1]. Sarkofag władcy uległ zniszczeniu, we wnętrzu piramidy zachowały się tylko nieliczne jego fragmenty. Poza tym odkryto tam fragmenty mumii, nie jest jednak pewne, czy jest to mumia Pepiego I czy też pochodzi z jakiegoś innego, późniejszego pochówku.

Cały kompleks jest obecnie mocno zniszczony, gdyż był traktowany jako kamieniołom i źródło budulca dla późniejszych inwestycji. Z zachowanych fragmentów tekstu restauracyjnego Chaemuaseta wiemy, że jeszcze za XIX dynastii piramida była w dobrym stanie. Obecnie sama piramida ma nie więcej jak 12 m wysokości, a w jej środku znajduje się wielki krater po wybranym surowcu.

• NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, s. 92, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
• BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, s. 184-185, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .
• Lipińska J. – „W cieniu piramid”, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 2003, s. 87–88, ISBN 83-04-04604-0
• Schneider Th. – „Leksykon faraonów”, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa-Kraków 2001, s. 220, ISBN 83-01-13479-8

• Obecny stan piramidy Pepiego I – zdjęcia. sultanatours.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)]. (ang.)
• Piramida kultowa przy kompleksie grobowym Pepiego I – zdjęcia (ang.)