Turzyca Hartmana
Turzyca Hartmana (Carex hartmaniorum Cajander) – gatunek rośliny z rodziny ciborowatych. Występuje od Francji na zachodzie po zachodnią Syberię na wschodzie[3]. W Polsce jest gatunkiem ustępującym; rośnie głównie na niżu[4], w części centralnej i południowej[5][6].
.jpg) | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | turzyca Hartmana | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Carex hartmaniorum A.Cajander Ann. Bot. Soc. Zool.-Bot. Fenn. "Vanamo" 5(5): 23 1935 | |||
| Synonimy | |||
| |||
Morfologia
- Pokrój
- Roślina luźnokępkowa z czołgającymi się rozłogami. Kępy jasnozielone[4].
- Łodyga
- O wysokości 30-70 cm. Naga, choć u góry szorstka, o trójkątnym przekroju. Pochwy u nasady czarniawoczerwonawe, sieciowato postrzępione[4].
- Liście
- Ciemnozielone, o szerokości 2-4 mm[4].
- Kwiaty
- Zebrane w kwiatostan o długości 3-7 cm składający się z 3-5 walcowatych kłosów. Kłosy dolne walcowate, górne — jajowate. Kłos szczytowy walcowaty, o długości 1-3,5 cm i szerokości 4-5 mm. Obupłciowy z nielicznymi kwiatami pręcikowymi w jego dolnej części. Niżej 3-4 (rzadziej 2-5) kłoski żeńskie, z których górne są krótsze i leżą blisko kłoska szczytowego, a dolny jest oddalony od pozostałych. Najniższa podsadka nie jest dłuższa od całego kwiatostanu. Przysadki niesymetryczne, ciemnoczerwonobrązowe z jasną smugą pośrodku; żeńskie zakończone ością. Pęcherzyki jajowate o długości 2-3 mm i szerokości 1,5-2 mm, raczej krótsze od przysadek, brązowawozielone (zielone, w dolnej części brunatne), unerwione, brodawkowane. Dzióbek bardzo krótki, z bardzo małymi, prostymi ząbkami, z trzema znamionami. Pręciki po 3[4].
- Owoc
- Orzeszek. Całkowicie wypełnia pęcherzyk[4].
Gatunki podobne
- Turzyca Buxbauma, o liściach szarozielonych i maczugowatym kłosku szczytowym, jaśniejszych pęcherzykach, kłoskach żeńskich oddalonych od szczytowego oraz najniższej podsadce zwykle dłuższej od kwiatostanu[4].
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit[7]. Rośnie na mokradłach – głównie na wilgotnych łąkach, także na brzegach rowów i zbiorników czy skraju szuwarów oraz lasów. Raczej zasobnych w wapń[4]. Kwitnie w maju, czerwcu[7] i lipcu[4]. Gatunek charakterystyczny łąk z rzędu Molinietalia[8].
Zagrożenia i ochrona
Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii NT (bliski zagrożenia)[9]. Znajduje się także na czerwonych listach Niemiec i Czech[6]. Zagrożenie wynika ze zmian w stosunkach wodnych[4].
Nazwa
Epitet gatunkowy upamiętnia szwedzkiego botanika Carla Hartmana[10]. W literaturze częsta jest forma Carex hartmanii[11].