Vochysiaceae
Vochysiaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca w zależności od ujęcia systematycznego 7–8 rodzajów obejmujących około 200 gatunków (z czego 100 reprezentuje rodzaj Vochysia, a 60 – Qualea[4][2]. Należą tu przede wszystkim drzewa i krzewy rosnące w wilgotnych lasach równikowych i na sawannach. Większość rodzajów występuje na obszarze tropikalnej Ameryki Południowej i Ameryki Środkowej. W Afryce zachodniej stwierdzono dwa rodzaje tu zaliczane – Erismadelphus i Korupodendron[4].
 Vochysia sericea | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | Vochysiaceae |
| Nazwa systematyczna | |
| Vochysiaceae A. St.-Hil. Mém. Mus. Hist. Nat. 6: 265. 1820[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Vochysia Aubl.[3] | |
Morfologia
- Pokrój
- Drzewa średniej i dużej wielkości, rzadziej krzewy i rzadko liany[4].
- Liście
- Naprzeciwległe lub okółkowe. Pojedyncze, często z parą szybko odpadających przylistków i czasem z miodnikami pozakwiatowymi[4].
- Kwiaty
- Grzbieciste, obupłciowe, w różnej liczbie zebrane w groniaste kwiatostany. Składają się z pięciu, zrośniętych u nasady działek kielicha, które u wielu gatunków są okazałe. Płatków korony jest w poszczególnych rodzajach różna liczba – od 3, rzadko 5, do 1 lub 0. Płodny pręcik jest tylko jeden. Zalążnia w plemieniu Vochysieae jest górna i trójkomorowa, w plemieniu Erismeae – dolna i jednokomorowa[4].
- Owoce
- Torebki[4].
Systematyka
- Pozycja i podział według systemu APG IV (2016)[5]
W aktualizowanym systemie APG IV w ujęciu Petera Stevensa rodzina siostrzana dla mirtowatych (Myrtaceae) w obrębie rzędu mirtowców (Myrtales). Rząd należy do kladu różowych (rosids) i w jego obrębie jest kladem siostrzanym bodziszkowców[2]. Dawniej (np. w systemie Cronquista z 1981) rodzina zaliczana była do rzędu krzyżownicowców (Polygales). W systemie Takhtajana (1997) uznana została za siostrzaną dla malpigiowatych (Malpighiaceae) i Trigoniaceae wraz z którymi tworzyła rząd Vochysiales. Pomimo odrębności w budowie kwiatów badania molekularne, analizy anatomiczne i morfologiczne wskazują na przynależność do mirtowców[4].
| mirtowce |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Relacje filogenetyczne w obrębie rodziny pozostają niejasne. Dowiedziono, że taksonem monofiletycznym jest plemię Erismieae obejmujące amerykański rodzaj Erisma i afrykańskie Erismadelphus oraz Korupodendron[2].
plemię Vochysieae
- Callisthene Mart.
- Qualea Aubl.
- Ruizterania Marc.-Berti
- Salvertia A.St.-Hil.
- Vochysia Aubl.
plemię Erismieae
- Erisma Rudge
- Erismadelphus Mildbr.
- Korupodendron Litt & Cheek
Zastosowanie
Niektóre gatunki mają ograniczone (lokalne) znaczenie jako źródło drewna i znajdują zastosowanie lecznicze. Nasiona kilku gatunków z rodzaju Erisma wykorzystywane są jako pożywienie lub do wytłaczania olejów roślinnych, stosowanych m.in. do wyrobu świec i mydła[4].