Włośnianka rosista
Włośnianka rosista (Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél) – gatunek grzybów należący do rodziny Hymenogastraceae[1].
![]() | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek | włośnianka rosista |
Nazwa systematyczna | |
Hebeloma crustuliniforme (Bull.) Quél Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 128 (1872) |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Hebeloma_crustuliniforme%2C_Oneida_Co..jpg/220px-Hebeloma_crustuliniforme%2C_Oneida_Co..jpg)
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hebeloma, Hymenogastraceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1787 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus crustuliniformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1872 r. Lucien Quélet, przenosząc go do rodzaju Hebeloma[1].
Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus crustuliniformis Bull. 1787
- Agaricus crustuliniformis var. minor Cooke (1886
- Agaricus ossa J.F. Gmel. 1792
- Hebeloma diffractum (Fr.) Gillet1876
- Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm. 1871
- Hebeloma nudipes (Fr.) Kalchbr. 1873
- Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) anon.
- Hebelomatis crustuliniformis (Bull.) Locq. 1977
- Hebelomatis radicatum (Cooke) Locq. 1979
- Hylophila crustuliniformis (Bull.) Quél. 1886
Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też nazwę skórzak rosisty[3]. Według Index Fungorum wyróżniana w niektórych opracowaniach włośnianka długotrzonowa (Hebeloma longicaudum (Pers.) P. Kumm.) to synonim włośnianki rosistej.
Morfologia
Średnica 4–8 cm, wyjątkowo do 10 cm. U młodych okazów półkulisty lub dzwonkowaty z podwiniętym brzegiem, potem rozpostarty i pofalowany na brzegach. Kolor kremowy, ochrowy lub rdzawożółty, skórka gładka[4]. W czasie wilgotnej pogody mazista lub śluzowata, w czasie suchej nieco tylko lepka[5].
Gęste i wąsko przyrośnięte do trzonu lub całkowicie wolne. Mają postrzępione brzegi i kolor szaroochrowy[4]. Podczas wilgotnej pogody łzawią, tzn. wydzielają na ostrzach mleczne lub niemal przeźroczyste krople[5].
Wysokość 5–10 cm, grubość 1–2 cm, cylindryczny, o włóknistej powierzchni, czasami pokryty drobnymi łuskami, szczególnie w górnej części[4].
Kremowobiały, w dolnej części trzonu ciemniejszy. Ma zapach rzodkwi i przeważnie jest gorzki[5].
Ochrowobrązowy. Zarodniki w kształcie cytryny, drobnobrawkowane, o rozmiarach 3-9 x 5,5-7,5 μm[6].
Występowanie i siedlisko
Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Australii oraz w Japonii i Korei[7]. W Europie Środkowej i w Polsce gatunek bardzo pospolity[5][8].
Występuje zarówno w lasach liściastych, jak i w iglastych, a także w parkach, ogrodach, na skarpach i w różnego rodzaju siedliskach ruderalnych; na poboczach dróg, na składowiskach. Unika siedlisk bardzo wilgotnych. Rośnie pod brzoza brodawkowatą, dębem szypułkowym, dębem bezszypułkowym i bukiem zwyczajnym. Owocniki pojawiają się od maja do listopada[3].
Znaczenie
Grzyb niejadalny. Nie należy spożywać nawet młodych owocników, które nie są gorzkie, jednak mogą powodować zaburzenia żołądkowo-jelitowe[5]. Z grzybni włośnianki rosistej wytwarzany jest wysokiej skuteczności preparat mikoryzowy ułatwiający wzrost i rozwój sadzonek drzew[9].
Gatunki podobne
- włośnianka korzeniasta (Hebeloma radicosum). Posiada wyraźnie korzeniasty trzon wyrastający w spróchniałym drewnie[4].
- włośnianka musztardowa (Hebeloma sinapizans). Posiada dużo większy kapelusz, na środku wybarwiony ciemniej niż na obwodzie[4].