Wikipedystka:Seval/Brudnopis
To do
- Japoński program kosmiczny (enWiki: http://en.wikipedia.org/wiki/Category:Japanese_space_program)
Nowy
Sakamoto Ryōma (jap.: 坂本 龍馬, Sakamoto Ryōma) (3 stycznia 1836 - 15 listopada 1867) - jeden z przywódców ruchu dążącego do obalenia szogunatu Tokugawów w okresie bakumatsu (schyłek okresu Edo) w Japonii. Występując przeciwko szogunowi, Ryōma używał pseudonimu Saitani Umetarō (jap.: 才谷梅太郎).
Wczesne lata
Ryōma urodził się w Kochi w hanie Tosa (obecnie Prefektura Kōchi na Shikoku). Jego rodzina przez kilka pokoleń zgromadziła dostatecznie duży majątek dzięki produkcji sake aby zakupić rangę kupieckiego samuraja, co było najniższą rangą w hierarchii społecznej samurajów. Po problemach z szkole, jego starsza siostra zapisała go do szkoły szermierki. Zanim osiągnął dorosłość, był już mistrzem szermierki. W 1853 przebywał w Edo jako uczeń mistrza stylu Hokushin Itto-ryu Chiby Sadakichiego, gdzie był świadkiem przybycia statków amerykańskiego komandora Mattchew C. Perry'ego, mającego wymusić rezygnację Japonii z wielowiekowej polityki izolacji.
Ryōma związał się z ekstremistami z klasy samurajskiej, popierającymi filozofię polityczną Sonnō jōi ("czcić Cesarza, wypędzić barbarzyńców"). Został zrekrutowany przez Takechiego Hanpeita do antytokugawowskiej i procesarskiej grupy w hanie Tosa, ale po ujawnieniu ich planów przejęcia kontroli nad hanem musiał uciekać jako ronin.
Okres bakumatsu
Jako ronin, Ryōma postanowił dokonać zamachu na Katsu Kaishu, wysokiego rangą urzędnika szoguna, popierającego modernizację i zmiany na styl zachodni. Jednakże Katsu Kaishu zdołał przekonać Ryōmę o bezużyteczności walki z mocarstwami zachodnimi przy obecnej kondycji Japonii i konieczności długoterminowych planów zwiększenia japońskiej siły militarnej. Zamiast zabić Katsu Kaishu, Ryōma ostatecznie rozpoczął pracę jako jego asystent i protegowany.
W 1864, gdy bakufu zaczęło prowadzić coraz twardszą politykę, Ryōma uciekł do Kagoshimy w hanie Satsuma, który stawał się głównym ośrodniem ruchu antytokugawowskiego. Ryōma wynegocjował tajne porozumienie między hanami Satsuma i Chōshū (Przymierze Satcho). Satsuma i Chōshū historycznie były sobie wrogie i pozycja Ryōmay jako "netralnego człowieka z zewnątrz" miała kluczowe znaczenie w zyskaniu wzajemnego zaufania.
Ryōma jest często określany jako "ojciec Japońskiej Cesarskiej Marynarki Wojennej", ponieważ pracował nad stworzeniem nowoczesnych sił morskich (z pomocą mocarstw zachodnich) aby umożliwić Satsumie i Chōshū równorzędną walkę z siłami morskimi bakufu Tokugawów.
Zwycięstwo Chōshū nad armią Tokugawów w 1866 i zbliżający się upadek szogunatu sprawiło, że Sakamoto stał się cannym zasobem dla swoich dawnych panów z Tosa. Ryōma został wezwany z honoramido Kochi. Panowie z Tosy niecierpliwie dążyli do porozumienia między cesarzem a szogunem, które zapobiegłoby obaleniu Tokugawy przez potężne Porozumienie Satcho i wyłonieniu się nowej dominującej siły rządzącej Japonią. Ryōma grał kluczową rolę w negocjacjach, które doprowadziły do dobrowolnego ustąpienia szoguna Tokugawy Yoshinobu w 1867 i rozpoczęcia Restauracji Meiji.
Ryōma został zamordowany w wieku 33 lat (zgodnie ze starym kalendarzem księżycowym urodził się 15 listopada 1835 i zabity w swoje urodziny w 1867) w gospodzie Omiya w Kioto, na krótko przed początkiem Restauracji Meiji. Początkowo za śmierć Ryōmy i Nakaoki Shintarō oskarżano członków Shinsengumi. Ale w 1870 do zabójstwa przyznali się członkowie inna grupy pro-bakufu, Mimawarigumi. Do dnia dzisiejszego wini się za nie Sasaki Tadasaburō i Imai Nobuo, ale w rzeczywistości zbrodnia nie została wyjaśniona.
Dziedzictwo
Ryōma był wizjonerem który dążył do Japonii pozbawionej feudalnych ograniczeń. Inspirował go wyniesiony z lektur przykład Stanów Zjednoczonych, w których "wszyscy ludzie są stworzeni równi". Zdawał sobie sprawę z tego, że aby konkurować z przemysłowym, technologicznym światem zewnętrznym, Japończycy muszą korzystać ze woich zdolności. Od 15 listopada 2003 lotnisko Kochi nosi jego imię (Kochi Ryōma Airport).
References
- Beasley, W. G. (1972). The Meiji Restoration. Stanford: Stanford University Press. 10-ISBN 0-8047-0815-0; 13-ISBN 978-0-8047-0815-9 (cloth)
- Jansen, Marius B. and Gilbert Rozman, eds. (1986). Japan in Transition: from Tokugawa to Meiji. Princeton: Princeton University Press. 10-ISBN 0-6910-5459-2; 13-ISBN 978-0-6910-5459-9 (cloth) ... 10-ISBN 0-6911-0245-7; 13-ISBN 978-0-6911-0245-0 (paper)
- Jansen, Marius B. (1995). Sakamoto Ryoma and the Meiji Restoration. New York: Columbia University Press, 10-ISBN 0-2311-0173-2; 13-ISBN 978-0-2311-0173-8 (paper)
- _____. (1972). Sakamoto Ryoma and the Meiji Restoration. Stanford: Stanford University Press. 10-ISBN 0-8047-0785-5
- _____. (1961). Sakamoto Ryoma and the Meiji Restoration. Princeton: Princeton University Press.