15 listopada

Święta

Wydarzenia w Polsce

Wydarzenia na świecie

•   655 – Zwycięstwo wojsk Nortumbrii nad wojskami Mercji w bitwie pod Winwaed.
• 1028 – Roman III Argyros został cesarzem bizantyńskim.
• 1315 – Zwycięstwo wojsk szwajcarskich nad austriackimi w bitwie pod Morgarten.
• 1316 – Urodził się formalnie zostając królem Francji i Nawarry Jan I Pogrobowiec, syn zmarłego w czerwcu Ludwika X Kłótliwego. Do śmierci noworodka 5 dni później regencję sprawował jego stryj i kolejny król Filip V Wysoki.
• 1325 – Zwycięstwo Modeny nad Bolonią w bitwie pod Zappolino.
• 1492 – W dzienniku wyprawy do Nowego Świata Krzysztofa Kolumba pojawiła się pierwsza wzmianka o tytoniu.
• 1533 – Hiszpański podbój Peru: konkwistador Francisco Pizarro ostatecznie pokonał Państwo Inków, zajmując w imieniu króla Hiszpanii ich stolicę Cuzco.
• 1553 – Odkopano brązową rzeźbę Chimera z Arezzo z pierwszej połowy IV wieku p.n.e.
• 1573 – Hiszpański konkwistador Juan de Garay założył miasto Santa Fe w Argentynie.
• 1577 – Francis Drake wyruszył na wyprawę przeciw hiszpańskim posiadłościom na Pacyfiku, podczas której jako drugi opłynął Ziemię. Za swe zasługi został uszlachcony przez królową Elżbietę I Tudor.
• 1626 – Wojna chłopska w Austrii: klęska powstańców w bitwie pod Pinsdorf.
• 1666 – Po nieudanej próbie zdobycia Bremy szwedzki feldmarszałek Carl Gustaf Wrangel został zmuszony do zawarcia pokoju w Habenhausen.
• 1703 – Wojna o sukcesję hiszpańską: zwycięstwo wojsk francuskich nad siłami Hesji-Kassel i Palatynatu w bitwie pod Spirą.
• 1715 – Holandia i Austria zawarły tzw. trzeci traktat barierowy wyznaczający granicę belgijsko (wówczas Austriackie Niderlandy)-holenderską.
• 1728 – Papież Benedykt XIII erygował diecezję Fabriano we Włoszech.
• 1745 – Powstanie jakobickie: szkoccy jakobici zdobyli po oblężeniu miasto Carlisle w północno-zachodniej Anglii wraz z zamkiem.
• 1770 – Dwa hiszpańskie statki przypłynęły na Wyspę Wielkanocną, jako druga europejska wyprawa po 48 latach od jej odkrycia przez Holendra Jacoba Roggeveena.
• 1777 – W Yorku w stanie Pensylwania Kongres Kontynentalny przyjął Artykuły konfederacji i wieczystej unii.
• 1790 – Leopold II Habsburg został koronowany w Bratysławie na króla Węgier.
• 1796 – I koalicja antyfrancuska: rozpoczęła się bitwa pod Arcole.
• 1812 – Inwazja Napoleona na Rosję: rozpoczęła się bitwa pod Krasnym.
• 1830 – Brytyjska Izba Gmin przegłosowała wotum nieufności wobec pierwszego rządu księcia Wellington.
• 1839 – Po 4 miesiącach istnienia upadła zbuntowana Republika Juliana w Brazylii.
• 1848 – W Rzymie został zamordowany minister sprawiedliwości Państwa Kościelnego Pellegrino Rossi.
• 1852 – Niemiecki astronom Hermann Goldschmidt odkrył planetoidę (21) Lutetia.
• 1854 – Założono Francuskie Stowarzyszenie Fotograficzne (SFP).
• 1863 – Chrystian IX został królem Danii.
• 1864 – Wojna secesyjna: rozpoczął się marsz Shermana.
• 1868 – Erupcja Wezuwiusza.
• 1884 – Rozpoczęła się konferencja berlińska w sprawie podziału kontynentu afrykańskiego.
• 1885 – Założono miasto Nederland w amerykańskim stanie Kolorado.
• 1889 – W Brazylii mjr Deodoro da Fonseca obalił cesarstwo i proklamował republikę.
• 1892 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (344) Desiderata.
• 1893 – Założono szwajcarski klub piłkarski FC Basel.
• 1894 – Prudente de Morais został prezydentem Brazylii.
• 1898 – Campos Sales został prezydentem Brazylii.
• 1899 – Juan Isidro Jimenes został prezydentem Dominikany.
• 1901 – Otwarto Kanał Królewiecki.
• 1902 – Rodrigues Alves został prezydentem Brazylii.
• 1906:
  • Afonso Pena został prezydentem Brazylii.
  • Odkryto kometę 97P/Metcalf-Brewington.
  • Zwodowano japoński pancernik „Satsuma”.
• 1907 – Indeks Dow Jones na nowojorskiej giełdzie osiągnął najniższy poziom od momentu wybuchu w październiku paniki na amerykańskich rynkach finansowych.
• 1908 – Utworzono Kongo Belgijskie.
• 1910 – Hermes de Fonseca został prezydentem Brazylii.
• 1911 – Del Rio w Teksasie uzyskało prawa miejskie.
• 1914 – Venceslau Brás został prezydentem Brazylii.
• 1918 – Delfim Moreira został prezydentem Brazylii.
• 1920 – W Genewie po raz pierwszy zebrało się Zgromadzenie Ligi Narodów.
• 1922:
  • Artur da Silva Bernardes został prezydentem Brazylii.
  • Republika Dalekiego Wschodu została włączona do Rosji Radzieckiej.
• 1923 – António Ginestal Machado został premierem Portugalii.
• 1925 – Pierszy nacyjanalny kanał biełaruskaha radyjo rozpoczął nadawanie.
• 1926:
  • Washington Luís został prezydentem Brazylii.
  • Zwodowano francuski niszczyciel „Le Fortune”.
• 1935 – Manuel Luis Quezon został prezydentem Filipin.
• 1939 – W Pradze odbył się pogrzeb zabitego przez Niemców studenta Jana Opletala, który przekształcił się w antynazistowską demonstrację.
• 1940 – Husajn Sirri został premierem Egiptu.
• 1941 – Atak Niemiec na ZSRR: dzięki zamarznięciu ziemi pancerne szpice Wehrmachtu, składające się z 51 dywizji, rozpoczęły operację okrążenia Moskwy w celu połączenia się w pobliżu miasta Nogińsk.
• 1942:
  • Bitwa o Atlantyk: niemiecki okręt podwodny U-98 został zatopiony bombami głębinowymi na zachód od Cieśniny Gibraltarskiej przez brytyjski niszczyciel HMS „Wrestler”, w wyniku czego zginęła cała, 46-osobowa załoga.
  • Dokonano oblotu myśliwca Heinkel He 219.
  • Kampania śródziemnomorska: niemiecki okręt podwodny U-259 został zatopiony bombami głębinowymi u wybrzeża Algierii przez brytyjski bombowiec Lockheed Hudson, w wyniku czego zginęła cała, 48-osobowa załoga.
  • Wojna na Pacyfiku: zwycięstwo Amerykanów w II bitwie pod Guadalcanalem.
  • W rumuńskiej Timișoarze uruchomiono komunikację trolejbusową.
• 1943 – Heinrich Himmler wydał postanowienie, że Cyganie i „częściowi Cyganie” mają być traktowani tak samo jak Żydzi (Porajmos).
• 1944:
  • Premiera amerykańskiego filmu wojennego 30 sekund nad Tokio w reżyserii Mervyna LeRoya.
  • Wojna na Pacyfiku: amerykański okręt podwodny USS „Queenfish” zatopił w Cieśninie Koreańskiej japoński okręt desantowy „Akitsu Maru”, w wyniku czego zginęło ponad 2 tys. osób.
• 1945:
  • W niemieckim Augsburgu założono emigracyjną Ukraińską Wolną Akademię Nauk.
  • Zoltán Tildy został ostatnim premierem Królestwa Węgier.
• 1947 – Syryjski niedźwiedź brunatny Wojtek, który adoptowany przez żołnierzy 22. Kompanii Zaopatrywania Artylerii w 2. Korpusie Polskim dowodzonym przez gen. broni Władysława Andersa przeszedł szlak bojowy z Iranu do Włoch, został przekazany do ogrodu zoologicznego w Edynburgu.
• 1948:
  • Louis St. Laurent został premierem Kanady.
  • Założono izraelskie linie lotnicze El Al.
• 1949:
  • W mieście Ambala został powieszony zabójca Mahatmy Gandhiego, dziennikarz i hinduski fundamentalista Nathuram Godse.
  • W pobliżu Waterval Boven (obecnie Emgwenya) w południowoafrykańskim Transwalu 56 osób zginęło, a 105 zostało rannych po runięciu z 70-metrowego mostu pociągu z wracającymi do kraju mozambickimi górnikami.
• 1950:
  • 14 osób zginęło, a 6 zostało rannych w wyniku zderzenia pociągu osobowego jadącego z Kristiansand do Oslo z 4 wagonami oderwanymi z pociągu towarowego.
  • Jacobo Arbenz Guzmán wygrał wybory prezydenckie w Gwatemali.
• 1955:
  • Uruchomiono metro w Leningradzie.
  • W Japonii założono Partię Liberalno-Demokratyczną.
• 1956 – Polska delegacja z Władysławem Gomułką i Józefem Cyrankiewiczem na czele przybyła z wizytą do Moskwy.
• 1959 – W Holcomb w stanie Kansas Perry Smith i Richard Hickock zamordowali 4 członków rodziny Clutterów. Zbrodnia ta stała się znana dzięki powieści Trumana Capote’a Z zimną krwią.
• 1964 – 29 osób zginęło w katastrofie lotu Bonanza Air Lines 114 pod Sloan w stanie Nevada.
• 1966 – Wystartował drugi kanał Telewizji Hiszpańskiej (TVE).
• 1967 – W katastrofie amerykańskiego samolotu rakietowego North American X-15 zginął pilot.
• 1971:
  • Firma Intel wprowadziła na rynek pierwszy na świecie mikroprocesor (Intel 4004).
  • Powstała międzynarodowa organizacja łączności satelitarnej Intersputnik.
• 1972 – Zwycięstwo komunistycznych rebeliantów nad wojskami rządowymi w bitwie o Płaskowyż Bolovens w Laosie.
• 1977 – Premiera filmu science fiction Bliskie spotkania trzeciego stopnia w reżyserii Stevena Spielberga.
• 1978 – 183 osoby zginęły w katastrofie wyczarterowanego islandzkiego samolotu Douglas DC-8 na Sri Lance.
• 1980 – Rozpoczęła się wizyta Jana Pawła II w RFN.
• 1982 – W Moskwie odbył się pogrzeb Leonida Breżniewa.
• 1983 – Ogłoszono niepodległość tureckiej części Cypru (Cypru Północnego).
• 1985 – Premierzy Margaret Thatcher i Garret FitzGerald podpisali porozumienie z Hillsborough, po raz pierwszy przyznające Irlandii rolę doradczą w sprawach Irlandii Północnej.
• 1987 – 28 spośród 82 osób na pokładzie zginęło w katastrofie należącego do linii lotniczych Continental Airlines samolotu McDonnell Douglas DC-9, który rozbił się w czasie burzy śnieżnej krótko po starcie z Denver w stanie Kolorado.
• 1988 – Palestyńska Rada Narodowa jednostronnie proklamowała powstanie państwa palestyńskiego.
• 1989 – Lech Wałęsa jako trzeci w historii niepełniący funkcji głowy państwa bądź szefa rządu cudzoziemiec (po markizie Marie Jospephie de La Fayette i Winstonie Churchillu) wygłosił przemówienie do połączonych izb Kongresu Stanów Zjednoczonych. Tłumaczem był Jacek Kalabiński.
• 1990 – Ludowa Republika Bułgarii została przemianowana na Republikę Bułgarii.
• 1994 – 78 osób zginęło, a 225 zostało rannych w trzęsieniu ziemi na filipińskiej wyspie Mindoro.
• 1995 – Rozpoczęła się misja Polskiego Kontyngentu Wojskowego na Haiti.
• 2000:
  • 39 osób zginęło w katastrofie samolotu pasażerskiego An-24 koło stolicy Angoli Luandy.
  • We wschodnich Indiach utworzono stan Dźharkhand.
• 2002:
  • 12 izraelskich osadników zginęło, a 15 zostało rannych w wyniku ataku palestyńskich terrorystów w Hebronie.
  • 4 pasażerów autobusu zginęło, a 9 zostało rannych w dokonanym przez czeczeńskiego terrorystę samobójczym zamachu z użyciem granatu w Malgobeku (Inguszetia).
  • Hu Jintao został sekretarzem generalnym KPCh.
• 2003:
  • 18 osób zginęło, a 27 zostało rannych w stoczni we francuskim Saint-Nazaire, gdy pod grupą osób zwiedzających nowo wybudowany statek pasażerski „Queen Mary 2” zerwał się trap.
  • Otwarto Most Kinieszemski na Wołdze w obwodzie iwanowskim Rosji.
  • W Kopenhadze odbył się I Konkurs Piosenki Eurowizji dla Dzieci.
  • W Stambule 25 osób zginęło, a ponad 300 zostało rannych w wyniku wybuchów samochodów-pułapek przed dwiema synagogami.
• 2004 – Ivo Sanader jako pierwszy od rozpadu Jugosławii premier Chorwacji przybył z oficjalną wizytą do Belgradu.
• 2006 – Joseph Kabila wygrał pierwsze od 22 lat wybory prezydenckie w Demokratycznej Republice Konga.
• 2007 – Około 3,5 tys. osób zginęło w Bangladeszu w wyniku uderzenia cyklonu Sidr.
• 2008:
  • Piraci somalijscy porwali tankowiec „Sirius Star” z 2 milionami baryłek ropy.
• 2009 – W Beninie, w Nigerii została uprowadzona, a następnie zabita 14-letnia działaczka chrześcijańska Vivian Ogu.
• 2011 – Sprent Dabwido został prezydentem Nauru.
• 2012 – Xi Jinping został sekretarzem generalnym KPCh.
• 2017 – Na południowym Atlantyku zaginął argentyński okręt podwodny ARA „San Juan” z 44-osobową załogą.
• 2019 – W Budapeszcie otwarto stadion piłkarski Puskás Aréna.
• 2020 – W drugiej turze wyborów prezydenckich w Mołdawii Maia Sandu pokonała ubiegającego się o reelekcję Igora Dodona.
• 2022 – Według szacunków Funduszu Ludnościowego Narodów Zjednoczonych światowa populacja przekroczyła 8 miliardów.

Zdarzenia astronomiczne i eksploracja kosmosu

Urodzili się

Zmarli

Przypisy