اٹلی دی علاقائی ونڈ
اٹلی دے علاقےآں نوں علاقائی اختیارات 1948ء دے آئین وچ وضع کیتے گئے، جس دی رو توں آئین دا مقصد علاقائی خود مختاری دا تحفظ تے مرکزی حکومتی سطح اُتے اختیار دے ارتکاز نوں کم توں کم کرنے دے لئی اصول وضع کرنا تے ایداں قوانین بنانا اے جو اختیارات دے مرکز وچ ارتکاز نوں کم کر کے علاقائی سطح اُتے تقسیم کرنے وچ مدد دتیاں
اٹلی دے پنج خاص علاقےآں جنہاں وچ فریولی وینیزیا جولیا (Friuli-Venezia Giulia)، ساردینیا (Sardinia)، سسلی (Sicily)، ترینتینو جنوبی ٹائرول (Trentino-South Tyrol) تے وادی آوستہ (Aosta) نوں خود مختاری دا خصوصی مقام دتا گیا اے، جس دی رو توں ایہ علاقے مخصوص علاقائی معاملات دے لئی خود اپنا قانون وضع کر سکدے نيں۔ ایہ خصوصی اختیارات انہاں علاقےآں نوں انہاں دے ثقافتی پس منظر، علاقائی تقسیم تے کچھ اہم مذہبی معاملات دی وجہ توں دتے گئے نيں۔ باقی عام پندرہ علاقےآں نوں 1970ء دے آغاز وچ عملی طور اُتے بنایا گیا سی ۔
ہر علاقہ دی اپنی منتخب کونسل یا جیونتہ ریجیونالے (Giunta Regionale) ہُندی اے، جس دے صدر دا انتخاب براہ راست کیتا جاندا اے۔ تے جے صدر اُتے جیونتہ دا اعتماد نہ رہے تاں اسنوں مستعفی ہونا پیندا اے۔
علاقائی تقسیم دا بنیادی مقصد حکومتی مشینری نوں غیر مرتکز کرنا اے۔ 2001ء دی آئینی ترمیم وچ علاقےآں نوں ہور اختیارات وضع کیتے گئے نيں تے خاص طور اُتے قانون سازی اُتے مرکزی حکومت دے کنٹرول نوں کم کرنے دی کوشش کيتی گئی اے۔ 2005ء وچ سجے بازو دی جماعتاں نے اس وقت دے وزیر اعظم سلویو برلسکونی (Silvio Berlusconi) دی قیادت وچ آئین وچ علاقائی تقسیم دے حوالے توں وڈی تبدیلیاں دا منصوبہ پیش کیا، جس دے مطابق علاقےآں نوں صحت تے تعلیم دے شعبےآں وچ قانون سازی دا اختیار دتے گئے سن ۔ اُتے اس منصوبہ تبدیلی آئین نوں اطالوی عوام نے ریفرنڈم وچ 38.3% دے مقابلے وچ 61.7% ووٹاں توں رد کر دتا۔
گزشتہ کئي سالاں توں علاقائي خود مختاری اطالوی سیاست وچ اہمیت اختیار کر گئی اے خاص کر سیاسی جماعت لیگا نارڈ (Lega Nord) دی مقبولیت وچ اضافہ اس معاملے نوں زیادہ اہم بنا رہیا اے۔
علاقہ جات
| نمبر شمار | علاقہ | علاقہ دا رقبہ (مربع کلو میٹر) | علاقہ دی آبادی | علاقہ دا صدر مقام | صدر مقام دی آبادی |
| 1 | آبروزو (Abruzzo) | 10,794 | 1,305,307 | لا آکوئیلا (L'Aquila) | 69,368 |
| 2 | وادی آوستہ (Aosta Valley) | 3,263 | 123,978 | آوستہ (Aosta) | 328,458 |
| 3 | پلیہ (Puglia) | 19,366 | 4,071,518 | باری Bari | 1,594,109 |
| 4 | بازیلیکاندا (Basilicata) | 9,995 | 594,086 | پوتینزہ (پوتینتسا) | 69,295 |
| 5 | کلابریا (Calabria) | 15,081 | 2,004,415 | کتنزارو (کاتاندزارو) | 94,969 |
| 6 | کمپانیہ (Campania) | 13,595 | 5,790,929 | ناپولی (ناپولی) | 1,000,470 |
| 7 | ایمیلیا رومانیا (Emilia-Romagna) | 22,124 | 4,187,557 | بولونیا (Bologna) | 374,425 |
| 8 | فریولی وینیزیا جولیا (Friuli-Venezia Giulia) | 7,856 | 1,208,278 | تریعیستے (تریستے) | 207,069 |
| 9 | لازیو (Lazio) | 17,208 | 5,304,778 | روم (Rome) | 2,553,873 |
| 10 | لیگوریا (Liguria) | 5,420 | 1,610,134 | جینوا (Genoa) | 620,316 |
| 11 | لومباردیہ (Lombardia) | 23,861 | 9,475,202 | میلان (Milan) | 1,308,311 |
| 12 | مارکے (مارکے) | 9,694 | 1,528,809 | انکونا (Ancona) | 101, 909 |
| 13 | مولیزے (Molise) | 4,438 | 320,907 | کامپوباسو (کامپوباسو) | 51,633 |
| 14 | پیعیموندے (Piemonte) | 25,399 | 4,341,733 | تورین (ٹیورن) | 902,255 |
| 15 | ساردینیا (Sardinia) | 24,090 | 1,655,677 | کالیاری (کالیاری) | 160,770 |
| 16 | سسلیہ (Sicilia) | 25,708 | 5,017,212 | پالیرمو (پالیرمو) | 675,501 |
| 17 | ترینتینو جنوبی ٹائرول (Trentino-South Tyrol) | 13,606 | 985,128 | ترینتو (ترینتو) | 110,142 |
| 18 | تسکانہ (Toscana) | 22,990 | 3,619,872 | فیرنزے (فلورنس) | 366,488 |
| 19 | امبریا (Umbria) | 8,456 | 867,878 | پیروجیہ (پیروجا) | 606,413 |
| 20 | وینیتو (Veneto) | 18,391 | 4,738,313 | وینیزیا (Venezia) | 271,251 |
علاقہ جات دی معیشت
| پرچم | ناں | خام ملکی پیداوار 2011 ملین، یورو[۱] | خام ملکی پیداوار 2011 فی کس 2011, یورو[۱] | خام ملکی پیداوار 2011 ملین PPS, یورو[۱] | خام ملکی پیداوار 2011 فی کس 2011 PPS, یورو[۱] |
|---|---|---|---|---|---|
 | آبروزو | 30,073 | 22,400 | 29,438 | 21,900 |
 | وادی آوستہ | 4,328 | 33,700 | 4,236 | 33,000 |
 | آپولیہ | 69,974 | 17,100 | 68,496 | 16,700 |
 | بازیلیکاندا | 10,744 | 18,300 | 10,517 | 17,900 |
 | کلابریا | 33,055 | 16,400 | 32,357 | 16,100 |
 | کمپانیہ | 93,635 | 16,000 | 91,658 | 15,700 |
| ایمیلیا رومانیا | 142,609 | 32,100 | 139,597 | 31,400 | |
 | فریولی وینیزیا جولیا | 36,628 | 29,600 | 35,855 | 29,000 |
 | لازیو | 172,246 | 29,900 | 168,609 | 29,300 |
 | لیگوریا | 43,998 | 27,200 | 43,069 | 26,700 |
 | لومباردیہ | 337,161 | 33,900 | 330,042 | 33,200 |
 | مارکے | 40,877 | 26,100 | 40,014 | 25,500 |
 | مولیزے | 6,414 | 20,100 | 6,278 | 19,700 |
 | پیعیموندے | 125,997 | 28,200 | 123,336 | 27,600 |
 | ساردینیا | 33,075 | 19,700 | 32,377 | 19,300 |
 | صقلیہ | 83,956 | 16,600 | 82,183 | 16,300 |
 | ترینتینو جنوبی ٹائرول | 35,797 | 34,450 | 35,041 | 33,700 |
 | تسکانہ | 106,013 | 28,200 | 103,775 | 27,600 |
 | امبریا | 21,533 | 23,700 | 21,078 | 23,200 |
 | وینیتو | 149,527 | 30,200 | 146,369 | 29,600 |
حوالے
سانچہ:اٹلی دے علاقےسانچہ:یورپی ملکاں دی درجہ اول انتظامی تقسیم
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: اٹلی دی علاقائی ونڈ |