پرانا روم
قدیم روم Ancient Rome روما Roma | |
|---|---|
| 753 ق م–476 عیسوی | |
 | |
 | |
| راجگڑھ | روم |
| عمومی زباناں | لاطینی |
| حکومت | مملکت (753 ق م-509 ق م) جمہوریہ (509 ق م- 27 ق م) سلطنت (27 ق م-476 عیسوی) |
| تاریخی دور | قدیم تریخ |
• قیام روم | 753 ق م |
• Overthrow of Tarquin the Proud | 509 ق م |
• آکیٹوین اعلان آگستس | 27 ق م |
• روم دا زوال | 476 عیسوی |
پرانا روم جان پرانی رومی رہتل اک اطالوی رہتل سی جو 8 ویں صدی ق م وچ اطالوی جزیرہ نما وچ ترقی یافتہ ہونا شروع ہوئی۔ ایہہ بحیرہ روم دے کنڈھے واقع اتے روم دے آلے دوآلے مرتکز سی اتے ایہہ پرانی دنیا دے سبھ توں وڈے سامراجاں وچوں اک سی۔[۱] اک اندازا دے مطابق پہلی اتے دوسری صدی وچ اپنی سکھر دوران اس وچ لگبھگ 5-9 کروڑ نواسیاں (دنیا دی آبادی دا لگبھگ 20%) سن[۲][۳][۴]) اتے اس دا رقبہ 65 لکھ مربع کلومیٹر سی۔(25 لکھ مربع میل) [۵][۶][۷]
اساطیری قیام
روم دے قیام دے متھہاس دے مطابق، شہر دا قیام 21 اپریل 753 ق م نوں جڑوا بھراواں روملس اتے ریمس نے کیتا، جو ٹروجن شاہزادہ اینیس[۸] نال متعلق سن اتے اوہ ایلبا لونگا دے لاطینی بادشاہ دے پوترے سن۔ راجا نومیٹر نوں اپنے بھرا املیئس ولوں نکار دتا گیا سی، جدوں نومیٹر دی دھی رہیا سلویا نے جڑواں نوں جم دتا۔[۹][۱۰] کیونکہ رہیا سلویا دا مریخ، لڑائی دے رومن دیوتے ولوں زبردستی عصمت دری کیتی گئی سی، جس کارن اوہ حاملہ ہو گئی سی۔ اسدے جنمے جڑواں نوں ادھا-برہم منیا گیا سی۔
نواں راجا املیئس ڈردا سی کہ روملس اتے ریمس وڈے ہو کے راج گدی واپس نہ منگ لین، اس لئی اسنے اوہناں نوں ڈوبن دا حکم دے دتا۔[۱۰] اک بگھیاڑن (جاں کجھ اکھاڑیاں دے چرواہے دی بیوی) نے اوہناں نوں بچایا اتے پالیا، جدوں اوہ کافی وڈے ہو گئے تاں واپس ایلبا لونگا دی گدی اُتے جا پہنچے۔[۱۱][۱۰]
سامراج
روم شہر ٹیبر دریا دے کنارے آلے-دوآلے پھیلیاں بستیاں توں وسیا سی، جو آواجائی اتے وپار دا اک چوڑا رستہ سی۔[۱۱] آثار قدیمہ ثبوت دے مطابق، روم دے پنڈ نوں شاید 8 ویں صدی ق م وچ کجھ ویلے لئی قائم کیتا گیا سی، حالانکہ ایہہ شاید 10 ویں صدی ق م تک اٹلی دے لاطینی گوت دے میمبراں ولوں، پیلیٹائین ہل دے سکھر تے واپس جا سکدا سی۔[۱۲][۱۳]
ایٹرسکینج، جو پہلاں ایترریا وچ شمال ول وسیا ہویا سی، نے لگپگ 7 ویں صدی دے ق م دے اخیر وچ کھیتر وچ اک خوبصورت اتے شاہی امیر سیاسی کنٹرول قائم کیتا سی۔ ایٹرسکینج نے 6 ویں صدی دے ق م دے اخیر وچ اقتار گوا دتا سی اتے اس ویلے مول لاطینی اتے سابین قبیلیاں نے اپنی سرکار نوں اک جمہوریہ بنا کے اپنی سرکار نوں نواں روپ دتا، جس نال طاقتاں دی ورتوں لئی حکمراناں دی اہلیت اُتے بہت زیادہ روکاں سن۔[۱۴]
رومن پرمپرا اتے آثار قدیمہ ثبوت فورم رومنم دے اندر اک گنجھل دار نوں اشارہ کردے ہن کیونکہ راجے لئی طاقت دی سیٹ اتے اتھے مذہبی مرکز دی شروعات وی ہندی اے۔ روم دے دوجے راجے نوما پوپلیئس نے روم دے کامیاب ہون توں بعد روم دے اساری پراجیکٹ شروع کیتے، جس وچ اس دے شاہی محل نے ریجیا اتے ویسٹل کواریاں دے گنجھل دار کم شروع کیتے۔
جمہوریہ
پرمپرا دے مطابق اتے بعد دے لکھاری جویں کہ لیوی، رومن ریپبلک دا قیام 509 ق مدے وچ کیتا گئیا سی،[۱۵] جدوں روم دے ستّ بادشاہاں وچوں آخری اخبار، تروکن پروڈ، نوں لوسیئس جونیئس بروٹس ولوں نکار دتا گیا سی اتے ہر سال نرہیرو میجسٹریٹاں اتے وکھ-وکھ پرتیندھ سنستھانواں تے مشتمل اک نظام قائم کیتی گئی سی۔[۱۶] اک آئین نے چیکاں اتے بکایاں دی اک لڑی مقررہ کیتی اے، اتے طاقتاں دی ونڈ سبھ توں اہم میجسٹریٹ دو طرحاں دے کنسلسن سن، جنہاں نے مل کے ایگزیکٹیو اتھارٹی جویں کہ کمئم جاں فوجی کمانڈ دا استعمال کیتا۔[۱۷] کنسلاں نوں سینیٹ دے نال کم کرنا پیا سی، جو کہ شروع وچ رینکنگ انیلٹی جاں صلاحکاراں دا صلاح کار کونسل سی، پر اوہناں دا سائز اتے طاقت وچ وادھا ہویا۔[۱۸]
ہور ویکھو
حوالے
بیرونی جوڑ
| وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: پرانا روم |
- Ancient Rome resources for students from the Courtenay Middle School Library.
- History of ancient Rome OpenCourseWare from the یونیورسٹی آف نوٹری ڈیم providing free resources including lectures, discussion questions, assignments, and exams.
- Gallery of the Ancient Art: Ancient Rome
- Lacus Curtius
- Livius.Org
- United Nations of Roma Victrix (UNRV) History
- Water and Wastewater Systems in Imperial Rome
- Roman DNA project