لئونید برژنف

د شوروي اتحاد د رهبر په توګه د برژنف د واکمنۍ د اتلس کلنې دورې پر مهال د بهرني سیاست په برخه کې د نوموړي پام وړ نوښت د ترینګلیتاو راکمول و. د برژنف بهرنيو سیاستونو په داسې حال چې د خروشچف له خوا د فشار کمولو له دورې سره ورته والی درلود خو له هغو سره یې له دوه اړخونو توپیر درلود. لومړی دا چې موخې یې جامعې او پراخې و چې د وسلو د کنټرول، له ناورین څخه د مخینوي، د لویدیځ او ختیځ د سوداګرۍ، د اروپا د امنیت او بشري حقونو اړوند هوکړې په کې شاملې وې. دویم دا چې دغه سیاستونه له نظامي پلوه د شوروي اتحاد او متحده ایالاتو د مساوي کېدو په موخه و. د برژنف د واکمنۍ پر مهال له ۱۹۶۵ زکال څخه تر ۱۹۷۰ زکال پورې د شوروي اتحاد دفاعي لګښتونو ۴۰ سلنه زیاتوالی وموند او له هغه وروسته یې په کلني ډول هم وده لرله. په ۱۹۸۲ زکال کې د برژنف د مړینې پر مهال د شوروي اتحاد د ناخالصو ملي تولیداتو ۱۲ سلنه په پوځ لګول کېده. ^[۱۴]

د مسکو ناستې په پایله کې چې په ۱۹۷۲ زکال کې وشوه برژنف او د متحده ایالاتو ولسمشر ریچارډ نکسون د سالټ لومړۍ هوکړه لاسلیک کړه. د دغې هوکړې لومړۍ برخې په دواړو خواوو باندې د اټومي توغندیو په تولید کې یو لړ محدودیتونه ولګول. دویمې برخې یې، یا د بالیستیک ضد توغندیو هوکړې دواړه لوري د داسې سیسټمونو له طراحۍ منع کړل چې توغندي تعقیب او شنډ کړي څو نه متحده ایالات او نه هم شوروي اتحاد دا جرائت وکړي له اټومي برید څخه له ویرې پرته په یو بل ګذار وکړي. ^{[۱۵][۱۶][۱۷]}

د ۱۹۷۰ مې لسیزې په نیمايي کې څرګنده شوه چې د شوروي اتحاد پر وړاندې د هنري کیسینجر د اندېښنو له منځه وړونکي سیاستونه له ماتې سره په مخ کېدو دي. دغه سیاستونه په دې فرضیه ولاړ و چې باید د دواړو هېوادونو ترمنځ یوه اړیکه وموندل شي؛ متحده ایالاتو همدې ته تمه لرله چې د سالټ لومړۍ هوکړه او د شوروي او متحده ایالاتو د سوداګریزو راکړو ورکړو زیاتوالی به د دریمې نړۍ په هېوادونو کې د کمونېزم تهاجمي وده ودروي. خو دغسې وه نه شول او برژنف په دوامداره توګه له هغو کمونیست چریکانو سره مرسته کوله چې په ویتنام جګړه کې یې د متحده ایالاتو پر وړاندې جګړه کوله. ^[۱۸]

هغه مهال چې جرالفورډ په ولسمشریزو ټاکنو کې د جیمي کارتر پر وړاندې ماتې وخوړه، د امریکا بهرنيو سیستونو د کلماتو له مخې د شوروي اتحاد او کمونیستي نړۍ پر وړاندې مقابله کوونکی لوری وموند؛ په داسې حال کې چې په متحده ایالاتو کې د ځپونکو کمونیست ضد دولتونو او بنسټونو سره د مالي مرستو د درولو هڅې هم وشوې. ورته مهال د کارتر د ولسمشرۍ په پیل کې د ټولو دفاعي نوښتونو د کمښت غوښتنې شتون درلود خو د ولسمشرۍ په وروستیو کلونو کې یې د متحده ایالاتو د پوځ لګښتونه زیات شول. هغه مهال چې په ۱۹۷۹ زکال کې برژنف په افغانستان باندې د شوروي اتحاد د برید اجازه ورکړه، کارتر د خپل ملي امنیت د سلاکار زبیګنیو برژینسکي په مشوره دغه برید وغانده او هغه یې له ۱۹۴۵ زکال وروسته د سولې لپاره تر ټولو جدي ګواښ وباله. متحده ایالاتو شوروي اتحاد ته د غلاتو ټول صادرات ودرول او په ۱۹۸۰ زکال کې یې په مسکو کې د اوړي د المپیک سیالۍ تحریم کړې. په غبرګون یې شوروي اتحاد په ۱۹۸۴ زکال کې په لاس انجلس کې ترسره کېدونې د اوړي المپیک سیالۍ تحریم کړې. ^{[۱۹][۱۹][۲۰]}

د برژنف د حکومتولۍ پر مهال شوروي اتحاد له متحده ایالاتو سره په اړیکو کې د خپل سیاسي او ستراتیژیک ځواک اوج ته ورسېد. په پایله کې د سالټ د لومړۍ هوکړې له مخې دواړه لوري د لومړي ځل لپاره په سړه جګړه کې د اټومي وسلو برابرۍ ته ورسېدل. له دې سربېره برژنف د هلسینکي د هوکړې په مذاکراتو کې وتوانېد په مرکزي او ختیځه اروپا باندې د شوروي د واکمنۍ مشروعیت تضیمن کړي. ورته مهال د ویتنام د خلکو له پوځ سره د شوروي اتحاد کلونو مرستې هغه مهال نتیجه ورکړه چې په جګړه کې د متحده ایالاتو د ځواکونو روحیه له منځه ولاړه او متحده ایالات اړ شول تر ۱۹۷۳ زکال پورې خپل ټول سرتېري له ویتنام څخه وباسي، په دې ترتیب سره یې دوه کاله وروسته دې ته لار پرانیسته چې ویتنام د شوروي اتحاد تر حاکمیت لاندې راشي. ^[۲۱][۲۲]