Muhaxhirë

(Përcjellë nga Muhacir)

Muhaxher (turqisht Muhacir nga arabishtja: مهاجر, romanizuar: muhājir, fjalë për fjalë 'migrant') janë rreth 10 milionë qytetarë myslimanë osmanë dhe pasardhësit e tyre të lindur pas fillimit të shpërbërjes së Perandorisë Osmane, kryesisht turq, por edhe shqiptarë, boshnjakë, grekë, çerkezë, tatarët e Krimesë, pomakët dhe serbët) të cilët emigruan në Traki dhe Anadoll nga fundi i shekullit të 18-të deri në fund të shekullit të 20-të, për t'i shpëtuar spastrimit etnik dhe persekutimit të vazhdueshëm. Popullsia më e madhe e vetme e prekur, gjenocidi çerkez i cili kishte 90[1]-95%[2][3] e vendasve nga rajoni u spastruan etnikisht dhe u internuan në Anadoll.[4][5] në vendlindjet e tyre. Sot, midis një e treta dhe një e katërta e popullsisë 85 milionëshe të Turqisë kanë prejardhje nga këta muhaxherë.

Muhaxherët duke mbërritur në Kostandinopojë (Stamboll), Perandoria Osmane, më 1912..

Përafërsisht 5-7 milionë emigrantë myslimanë nga Ballkani (nga Bullgaria 1,15 milionë-1,5 milionë; Greqia 1,2 milionë; Rumania, 400,000; Jugosllavia, 800,000), Rusia (500,000), Kaukazi (900,000/3 prej të cilëve mbeten pjesa tjetër në Siri, Jordani dhe Qipro) dhe Siri (500,000 kryesisht si rezultat i Luftës Civile Siriane) mbërritën në Anadollin osman dhe Turqinë moderne nga viti 1783 deri në 2016, nga të cilët 4 milionë erdhën deri në vitin 1924, 1.3 milionë erdhën pas 1934 deri në 1945 e më shumë se 1.2 milionë para shpërthimit të Luftës Civile Siriane. 170,000 myslimanë u dëbuan nga pjesa e Hungarisë, e marrë nga turqit nga austriakët në 1699.

Fluksi i migrimit gjatë fundit të shekullit të 19-të dhe fillimit të shekullit të 20-të ishte për shkak të humbjes së pothuajse të gjithë territorit osman gjatë Luftës Ballkanike të viteve 1912-13 dhe Luftës së Parë Botërore.[6] Këta Muhaxherë, ose refugjatë, panë Perandorinë Osmane, dhe më pas Republikën e Turqisë, si një "mëmëdheu" mbrojtës. Shumë nga muhaxherët u arratisën në Anadoll si rezultat i persekutimit të gjerë të myslimanëve osmanë që ndodhi gjatë viteve të fundit të Perandorisë Osmane.

Bibliografia

  • Karpat, Kemal H. (2001), The Politicization of Islam: Reconstructing Identity, State, Faith, and Community in the Late Ottoman State (PDF) (në anglisht), Oxford University Press, ISBN 0-19-513618-7, arkivuar nga origjinali (PDF) më 2012-05-08.

Referime