Turqit
Populli turk (turqisht: Türk ulusu) ose Tyrqit (turqisht: Türkler), të njohur edhe si Turqit e Anadollit (turqisht: Anadolu Türkleri), janë një grupe etnik dhe komb turkik, të cilët jetojnë kryesisht në Turqi dhe flasin gjuhën turke, gjuhën më të folur familjes gjuhësore turkike. Ata janë grupi etnik më i madh në Turqi, si dhe kombi më i madh në mesin e kombeve turkike. Minoritete etnike turke jetojnë në tokat e dikurshme të Perandorisë Osmane. Përveç kësaj, diaspora tuke është themeluar me mërgime bashkëkohore, sidomos në Evropën Perëndimore.
| Türkler | |
|---|---|
| Popullsia e përgjithshme | |
| rr. 72 – rr. 77 million[a] | |
| Rajone me popullsi të konsiderueshme | |
 Turqia 63,589,988–65,560,701[1] Stampa:Country data the Turkish Republic of Northern Cyprus Qiproja Veriore 280,000 d[›][2][3]Destinacionet kryesore të emigrantëve | |
 Gjermania | 2,852,000 (përfshinë kurdët turq)[4] |
 Franca | 820,000 (2014 estimate)[5][6] |
 Britania e Madhe | 500,000a[›][7][8][9] |
 Holanda | 396,414e[›]–500,000c[›][10][11][12][13] |
 Austria | 350,000–500,000[14][15] |
 Belgjika | 200,000[16][17][18] |
 Shtetet e Bashkuara të Amerikës | 196,222–500,000 b[›][19][20][21][22] |
 Suedia | 100,000-150,000[23][24] |
 Zvicra | 70,440 e[›][25] |
 Australia | 66,919–150,000 b[›][26][27][28][29] |
 Danimarka | 28,892 f[›]b[›][30] |
 Kanadaja | 24,910 b[›][31] |
 Italy | 22,580 e[›][32]Minoriteti turk në Lindjen e Mesme |
 Izraeli | 22,000[33] |
| Stampa:Country data Iraq Iraku | 500,000–3,000,000[34][35][36]l[›] |
 Siria | 100,000[37] |
| Stampa:Country data Saudi Arabia Arabia Saudite | 150,000–200,000 b[›][38][39] |
 Jordania | 60,000[38] |
 Libani | 50,000–200,000[40][41][42][43] |
 Libia | 50,000 b[›][38]Minoriteti turk në Ballkan |
 Bullgaria | 588,318–800,000[44][45][46] |
 Republika e Maqedonisë | 77,959[47][48][49][50] |
 Greqia | 49,000 (official estimate)–80,000 g[›][51][52] |
 Rumania | 27,700[53][54][55] |
 Kosova | 18,738[56]Minoriteti turk në Azinë Qendrore |
 Rusia | 109,883–150,000[57][58] |
 Kazakistani | 104,792–150,000 h[›][59][60] |
 Kirgistani | 40,953–50,000 h[›][61][60][62] |
 Azerbajxhani | 38,000–110,000 h[›][63][60][64][65] |
| Gjuhët | |
| Turqishtja | |
| Fetë | |
| Kryesisht Myslimanë[66][67][68][69] (Synit · Alevit · Bektashi · Shiit · Xha'fari) Pakica Ateistë[66][70] · Të krishterë[71][72] · Hebrenjë[73] | |
a. ^ Shifra totale është thjesht një vlerësim; shuma e të gjitha popullatave të referuara. | |
.jpg)
Etimologjia dhe identiteti etnik
Etnonimi "turk" dallohet për herë të parë tek veprat e Herodotit (rr. 484–425 p.e.s.), i cili i reforehet Targitasit, mbretit të parë të skithianëve;[74] për më tepër, gjatë shekullit të parë të erës së re, Pomponius Mela i referohet pyjeve në veri të Detit Azov si "Turcae", dhe Plini Plaku liston "Tyrcae" si popull që banon të njëjtën zonë. Burimet e para që i referohen "turqve" vijn kryesisht nga burimet kineze të shekullit VI. Në këto burime, fjala "turk" shfaqet si "tujue" (kinezçe: 突厥 T’u-chüe), e cila i referohej gëkturqve.[75][76] Edhe pse fjala "turk" i referohet popullit turk, ajo gjithashtu ndonjëherë i referohet popujve turkike.[nevojitet citimi]
Në shekullin XIX, fjala turk i referohej fshatarëve të Anadollit. Klasa sunduese osmane e identifikonte veten zakonisht si osmanët, e jo si turq.[77] Në fund të shekullit XIX, klasat e larta osmane duke adoptuar idetë evropiane të nacionalizmit, termi türk mori një konotacion pozitiv.[78] Turqisht-folësit e Anadollit ishin përkrahësit më besnikë të sundimit osman.
Historia
Periudha e selxhukëve
Periudha e bejllëqeve
Periudha osmane
Gjatë periudhës osmane, sistemi i miletit përcaktonte bashkësitë në baza fetare. Si pasoje e këtij sistemi, vetëm fshatarët që ndiqnin fenë islame konsideroheshin si turq. Turqit e krishterë, hebrenj, apo edhe alevitë mund të mos konsideroheshin si turq.[79] Në anën tjetër, arabët dhe kurdët që ndiqnin fenë islame, e të cilët jetojnë në lindje të Anadollit ndonjëherë janë konsideruar si turq.[80] Neni 66 i Kushtetutës së Turqisë përcakton një "turk", si çdokush që është i "lidhur për shtetin turk përmes lidhjes së shtetësisë."[81]