Search

Даосизм

Даосизм (чинӣ: 道教, dàojiào) — таълимот дар бораи дао ё «роҳи чизҳо», таълимоти миллии чин, ба элементи дин ва фалсафа дохил мешавад.[1][2].

Нависти хати чинӣ иероглиф Дао

Файласуфи Чинӣ асосгузори досизм, - Лао-Сзи тақрибан дар асрҳои VI — V то мелод зиндагӣ кардааст. Солҳои аниқи таваллуд ва марги ӯ маълум нест, мувофиқи ривоят модараш ӯро солҳои тӯлонӣ дар батни худ гирифта гашта, пир таваллуд кардааст, иероглифи Лао-Сзи ҳам чун «кӯдаки пир», ва ҳам чун «файласуфи пир» хонда мешавад. Мувофиқи ҳамин ривоят Лао-Сзи дар аввал ба сифати амалдор ба давлат хидмат мекард. Дар солҳои ҷангу нооромӣ ӯ хидмати давлатиро тарк карда, ихтиёри гӯшанишинӣ мекунад ва бо ин мақсад ҷои камодам, мавзеи кӯҳистони ғарбии Чинро маъвои зист қарор медиҳад. Дар он ҷо ӯ андешаҳояшро дар рисолае баён менамояд, ки он «Дао Дэ сзин» (Таълимот дар бораи Дао) ном дошт. Дар ин рисола, ки аз 5000 иероглиф (дар ин ҷо калима) иборат буд, ақидаҳои фалсафии ӯ дар бораи олам, сохтори он ва андешаи ӯ барои инсон ва мақсади ҳаёти он баён шудааст. Мувофиқи таълимоти Лао-Сзи — Дао қонуни ломакон (ҳар ҷо ҳозир, ҳамаро фарогиранда) мебошад, ки табиат, ҷомеа ва ҳаёти одамонро идора мекунад. Дао ибтидои замину осмон буда, асоси ҳамаи ашёҳо мебошад. Дао қонуни махфии олам аст, он беҳудуд, бешакл ва беном мебошад. Дао дар олам чун мутаносибияти «Ин» ва «Ян» ва низоми 5-унсур (хок, ҳаво, об, оташ, фулузот), ошкор мегардад. Дар рафтори инсон Дао бо воситаи Дэ, яъне накӯкорӣ арзи вуҷуд мекунад. Мувофиқи таълимоти доасизм агар Дао ҳамаро офарад, пас Дэ ҳамаро парвариш мекунад (мехӯронад). Лао-Сзи бар зидди пуршӯру шарӣ, пурҷӯшу хурӯшӣ мубориза бурда, оромию осоиштагӣ, хотирҷамиро ҳолати беҳтарини инсон медонад. Накӯкор ором ва осуда аст, мегӯяд ӯ. Вале осудагии Лао-Сзи ин дунёбезорӣ, гӯшанишинӣ нест, ӯ ҳаёт ва лаззатҳои онро дӯст медорад, зиндагиро ганҷи бебаҳо меҳисобад ва инсонро даъват менамояд, ки барои хуштар ва беҳтар гузаронидани умр кӯшиш намояд. Ҷӯшу хурӯш бесару сомониро, оромию осудагӣ бошад, тартибу низомро дар олам меофарад. Ҳангоми осудагӣ мо ба ҳаракату гардиши табиии ашёҳо ҳамовоз мешавем, яъне ба сӯи Дао бармегардем, мегӯяд ӯ. Даосҳо - пайравони Лао-сзи таълим медиҳанд, ки одамон бояд барои дарозумр, хушбахт шудан кӯшиш намоянд, накӯкорӣ, дарозумрӣ ва хушбахтиро меорад, мегӯянд онҳо. Ба ақидаи Даосҳо инсон намемирад, балки ҳангоми марг бо Дао меомезад, яъне ба ҳолати табииаш бармегардад. Даосҳо зиндагиро неъмати бебаҳо ҳисобида дарозумрӣ ва ҳаёти абадиро ба даст оварданӣ мешуданд. Дар асотири даосҳо чунин ривояте ҳаст, ки гӯё дар боғи олиҳа Сиванму дарахти шафтолуе ҳаст, ки дар ҳар се ҳазор сол гул мекунад ва мева меоварад, шахсе, ки аз ин мева чашад ҳаёти абадиро ба даст меорад. Даосҳо барои ба даст овардани ҳаёти абадӣ ба кимиё машғул шуда, таҷрибаҳои зиёдӣ кимиёвӣ мегузаронанд, доруҳои гуногуну рустаниҳои шифобахшро кашф мекарданд, - чой, женшен (одамгиёҳ), борут, муолиҷа бо сӯзан аз ихтирооти даосҳо мебошад. Дар таълимоти даосҳо илм мақоми махсусро ишғол мекунад. Воситаи асосии ба даст овардани абадият, мувофиқи таълимоти даосҳо, корҳои нек мебошад, барои бо ин восита ба даст овардани абадият одам бояд зиёда аз ҳазор амалҳои некро содир намояд. Муносибати даосҳо бо марг аҷиб мебошад, онҳо мегӯянд, ки марг вуҷуд надорад баъд аз даргузашт одам нест намешавад, балки ба ҳолати пештарааш бармегардад, яъне бо Дао меомезад, дар айни замон онҳо роҳҳои гурехтан аз маргро меҷӯянд. Таълимоти даосҳо, ки одамони зиёдеро ба худ ҷалб менамуд, бисёр вақт даосҳо якҷоя бо оммаҳои халқ барои ҳаёти беҳтар мубориза мебурданд. Ҷаҳонбинии даосҳо аксаран идеологияи халқи адолатҷӯ буд, ҷамъиятҳои махфии «Роҳи баробарии бузург», «Таълимоти нилуфари сафед» аз тарафи даосҳо ташкил карда шуданд. Шӯриши деҳқонони Чин, ки бо номи «сарбандҳои зард» машҳур буд, дар зери роҳбарии даосҳо гузаштааст. Даосҳо ғояҳои баробарии умум ва адолати иҷтимоиро талқин намуда, пешсафи муборизаи оммаҳои халқ буданд. Даосҳо дайр (монастир) – ҳои худро дар саросари Чин доштанд, дар ин дайрҳо на танҳо ба таълимоти рӯҳӣ инчунин ба машқҳои ҷисмонию ҳарбӣ диққати калон медоданд. Онҳо ба одамон ҳамчун табиб, дорусоз, фолбин хидмат менамуданд ва дар байни меҳнаткашон тарафдорони зиёде доштанд Лао Сзи ҳаргиз таълимоти худро дин наҳисобидааст. Вале чиниён ҳам фалсафаи ӯ ва ҳам шахсияти ӯро муқаддас эълон карда парастиш менамоянд. Дини даосҳо аз қаъри ҷаҳонбинии халқи одӣ баромада, ақидаҳои анимистиро ифода менамуданд. Парастиши осмон, парастиши ҳакимони бузург, парастиши ниёгон, ҷузҳои эътиқоди динии даосҳо буданд. Даосҳо ба ҷазою сазо дар охират боварӣ доштанд рӯҳи одамони гунаҳкор ба ақидаи онҳо ба олами рӯҳҳои бад мераваду рӯҳи одамони накӯкор ба осмон. Дар асри II мелодӣ ҷараёни даосии «Роҳи устодони осмонӣ» ба вуҷуд меояд, ки асосгузори он - Чжан Даолин буд. Ў худро давомдиҳандаи роҳи Лао Сзи ҳисобида унвони «муаллими осмони» - ро дошт, ки он меросӣ буда то ҳоло ба авлодони Чжан дода мешавад. Солҳои 50-уми асри ХХ даосҳо ба таъқиби давлати Чин гирифтор шуданд ва аксар ба ҷазираи Тайван, ки берун аз қаламрави Чин буд, кӯчиданд. Соҳои 80 бошад даосизм аз нав ривоҷ ёфт. Даосҳо – пайравони Лао Сзи то ҳол вуҷуд доранд онҳо ба 24-ҷамоат муттаҳид мебошанд, ки ба онҳо усқуфҳо роҳбарӣ менамоянд, сардори ҳамаи онҳо папаи даосҳо мебошад, ки дар Тайван зиндагӣ менамояд.

Ҳамчунин нигаред

  • Юй-ди
  • Сун Укун

Эзоҳ

Адабиёт

Портали «Даосизм»
Даосизм дар Викианбор
  • Бондаренко Ю. Я. Этика парадоксов [: очерк этики и философии даосизма]. — М.: Знание, [1992]. — 62, [1] с. — ISBN 5-07-002544-9.
  • Вэнь Цзянь, Горобец Л. А. Даосизм в современном Китае. [: Монография]. — Благовещенск: Изд. АмГУ, 2002. — 210 с. — ISBN 5-85803-306-6; — 2-е изд.: СПб.: Петербургское востоковедение, 2005. — 160 с. — ISBN 5-85803-306-6.
  • Гомулин А. Л. Рецензия на главу «Даосизм» 2-го тома «Истории Китая» // Общество и государство в Китае: 44-я научная конференция. — М.: ИВ РАН, 2014. — Т. XLIV. Ч. 2. — 900 с. — С. 584—599. — (Учёные записки ИВ РАН. Отдела Китая. Вып. 15.)
  • Кобзев А. И. Ван Янмин и даосизм // Дао и даосизм в Китае / Отв. ред. Л. С. Васильев. — М.: Наука, 1982. — 289 с. — С.80-106.
  • Лукьянов А. Е. Древнекитайская философия: Курс лекций. Часть II. Философия даосизма. — М.: ИДВ РАН, 2015. — 546 с. — ISBN 978-5-905379-73-4.
  • Маслов А. А. Даосские символы Бойгонӣ шудааст 4 октябри 2022  сол. // Маслов А. А. Китай: колокольца в пыли. Странствия мага и интеллектуала. — М.: Алетейя, 2003. — С.70-82. — ISBN 5-89321-117-0.
  • Масперо А. Даосизм. — СПб.: Наука, 2007. — 294 с. — ISBN 978-5-02-026924-8.
  • Мышинский, А. Л. Проблемы раннего даосизма в отечественной историко-философской литературе. Автореферат диссертации… к. филос. н. Екатеринбург, 1996.
  • Стулова Э. С. Даосская практика достижения бессмертия // Из истории традиционной китайской идеологии. — М.: Наука, ГЛВР, 1984. — С.230-270. — (Культура народов Востока).
  • Ткаченко Г. А. Даосизм и школа имён в традиции древнекитайской мысли // Методологические и мировоззренческие проблемы истории философии стран Востока [ В 2 ч.] / Отв. ред. М. Т. Степанянц. — М. : ИФАН, 1986. — Ч.I. — 89 с.
  • Торчинов Е. А. Алхимия и ритуал в даосизме: к постановке проблемы // XVI Научная конференция «Общество и государство в Китае». М., 1985. — Ч.1. — С.96-101.
  • Торчинов Е. А. Даосизм. Опыт историко-религиоведческого описания. — СПб.: Андреев и сыновья, 1993. — 310 с. — (Мудрость веков). — ISBN 5-87452-042-2. — 2-е изд.: СПб.: Лань, 1998. — 448 с. — ISBN 5-8114-0015-2.
  • Торчинов Е. А. Даосизм(пайванди дастнорас). «Дао-дэ цзин» / Предисл. пер. с кит., коммент. — СПб.: Петербургское Востоковедение, 1999. — 288 с. — (Мир Востока, 1). — ISBN 5-85803-130-7; 2-е изд. : СПб.: Азбука-классика; Петербургское Востоковедение, 2004. — 256 с. — (Мир Востока). — ISBN 5-85803-257-5, ISBN 5-352-00648-4
  • Торчинов Е. А. Даосизм: Пути обретения бессмертия. — СПб.: Азбука-классика, Петербургское Востоковедение, 2007. — (Academia). — ISBN 978-5-352-02178-1, ISBN 978-5-85803-350-9
  • Торчинов Е. А. Даосские практики. 2001. — ISBN 5-85803-159-5; — 2-е изд.: СПб.: Азбука-классика; Петербургское Востоковедение, 2004. — 256 с. — (Мир Востока); — 3-е изд.: Даосские практики: Путь золота и киновари. — СПб.: Азбука-классика; Петербургское Востоковедение, 2007. — ISBN 978-5-85803-351-6, ISBN 978-5-352-02179-8
  • Филонов С. В. Вехи отечественной историографии в изучении даосизма // Россия и Восток: Основные тенденции социально-экономического и политического развития: Тезисы докладов к общероссийской научно-методической конференции. — Ярославль: Изд. ЯрГУ, 1998. — С.64-66.
  • Филонов С. В. Ранний даосизм: поиск методологической целостности // Религиоведение (журнал). — 2009. — № 3. — С. 56—69. — ISSN 2072-8662. Архивировано из первоисточника 25 ноябри 2011.
  • Шкуркин П. В. Очерк даосизма: Даосизм. Ба Сянь // Вестник Азии. — 1925. — № 53. — С.121-125.

на английском языке :

  • Balfour, Frederic Henry[en]. The Divine Classic of Nan-Hua; Being the Works of Chuang Tsze, Taoist Philosopher: With an Excursus, and Copious Annotations in English and Chinese. — Kelly & Walsh, 1881.
  • Barrett, Rick. Taijiquan: Through the Western Gate. — Blue Snake Books, 2006. — ISBN 1-58394-139-8.
  • Cane, Eulalio Paul. Harmony: Radical Taoism Gently Applied. — Trafford Publishing, 2002. — ISBN 1-4122-4778-0.
  • Carr, Michael. Whence the Pronunciation of «Taoism»? // Dictionaries: Journal of the Dictionary Society of North America. — 1990. — #12. — Pp.55-74.
  • Carr, David T. & Zhang, Canhui. Space, Time, and Culture. — Springer, 2004. — ISBN 1-4020-2823-7.
  • Chan Wing-tsit. A Source Book in Chinese Philosophy. — Princeton, 1963. — ISBN 0-691-01964-9.
  • Chang, Stephen T. The Great Tao. — Tao Longevity LLC, 1985. — ISBN 0-942196-01-5.
  • Demerath, Nicholas Jay Crossing the Gods: World Religions and Worldly Politics. — Rutgers University Press, 2003. — ISBN 0-8135-3207-8.
  • Dumoulin, Heinrich; Heisig, James W.[en]; Knitter, Paul[en]. Zen Buddhism: A History: India and China. — World Wisdom, Inc, 2005. — ISBN 0-941532-89-5.
  • Eliade, Mircea. A History of Religious Ideas, Volume 2 / Translated by Willard R. Trask. — Chicago: University of Chicago Press, 1984.
  • Fasching, Darrell J. & DeChant, Dell. Comparative Religious Ethics: a narrative approach. — Blackwell Publishing, 2001. — ISBN 0-631-20125-4.
  • Fisher, Mary Pat[en]. Living Religions: An Encyclopaedia of the World’s Faiths. — I.B. Tauris, 1997. — ISBN 1-86064-148-2.
  • Goodspeed, Bennett W. The Tao Jones Averages: A Guide to Whole-Brained Investing. — E. P. Dutton, 1983.
  • Graham, Angus[en]. Disputers of the Tao. — Open Court, 1989. — ISBN 0-8126-9087-7.
  • Hansen, Chad D. A Daoist Theory of Chinese Thought: A Philosophical Interpretation. — Oxford University Press, 2000. — ISBN 0-19-513419-2.
  • Hucker, Charles O.[en] China’s Imperial Past: An Introduction to Chinese History and Culture. — Stanford University Press, 1995. — ISBN 0-8047-2353-2.
  • Jones, Richard H. Mysticism and Morality: a new look at old questions. — Lexington Books, 2004. — ISBN 0-7391-0784-4.
  • Keller, Catherine[en]. The Face of the Deep: A Theology of Becoming. — Routledge, 2003. — ISBN 0-415-25648-8.
  • Kim, Ha Poong. Reading Lao Tzu: A Companion to the Tao Te Ching With a New Translation. — Xlibris Corporation, 2003. — ISBN 1-4010-8316-1.
  • Kirkland, Russel. Taoism: The Enduring Tradition. — Routledge, 2004. — ISBN 0-415-26322-0.
  • [ Kohn, Livia ]. Daoism Handbook [2 vols] / by L. Kohn. — Leiden: Brill, 2000. — ISBN 0391042378, ISBN 978-0391042377
  • Kohn, Livia. The Daoist Monastic Manual: A Translation of the 'Fengdao Kejie'. — New York: Oxford University Press, 2004. — ISBN 0195170709.
  • Kohn, Livia; LaFargue, Michael, ed. Lao-Tzu and the Tao-Te-Ching. — SUNY Press, 1998. — ISBN 0-7914-3599-7.
  • Komjathy, Louis. Handbooks for Daoist Practice. 10 vol. — 2nd ed. — Hong Kong: Yuen Yuen Institute, 2008. — ISBN 9889898012, ISBN 978-9889898014.
  • Kraemer, Kenneth. World Scriptures: An Introduction to Comparative Religions. — Paulist Press, 1986. — ISBN 0-8091-2781-4.
  • LaFargue, Michael. Tao and Method: A Reasoned Approach to the Tao Te Ching. — SUNY Press. 1994. — ISBN 0-7914-1601-1.
  • Little, Stephen[en] and Eichman, Shawn , et al. Taoism and the Arts of China. (Chicago: Art Institute of Chicago, 2000). ISBN 0-520-22784-0
  • Mair, Victor H.[en] The Columbia History of Chinese Literature[en]. — Columbia University Press, 2001. — ISBN 0-231-10984-9
  • Mair, Victor H. Experimental Essays on Chuang-tzu. — Hawaii, 1983. — ISBN 0-88706-967-3.
  • Markham, Ian S. & Ruparell, Tinu. Encountering Religion: an introduction to the religions of the world. — Blackwell Publishing, 2001. — ISBN 0-631-20674-4.
  • Martin, William. A Path And A Practice: Using Lao Tzu’s Tao Te Ching as a Guide to an Awakened Spiritual Life. — Marlowe & Company, 2005. — ISBN 1-56924-390-5.
  • Martinson, Paul Varo. A theology of world religions: Interpreting God, self, and world in Semitic, Indian, and Chinese thought. — Augsburg Publishing House, 1987. — ISBN 0-8066-2253-9.
  • Maspero, Henri. Taoism and Chinese Religion / Translated by Frank A. Kierman, Jr. — University of Massachusetts Press, 1981. — ISBN 0-87023-308-4
  • Miller, James. Daoism: A Short Introduction. — Oxford: Oneworld Publications, 2003. — ISBN 1-85168-315-1
  • Mollier, Christine. Buddhism and Taoism Face to Face: Scripture, Ritual, and Iconographic Exchange in Medieval China. — University of Hawai’i Press, 2008. — ISBN 0-8248-3169-1.
  • Moore, Charles Alexander. The Chinese Mind: Essentials of Chinese Philosophy and Culture. — University of Hawaii Press, 1967. — ISBN 0-8248-0075-3.
  • Occhiogrosso, Peter. — The Joy of Sects. — Doubleday, 1994. — ISBN 0-385-42564-3.
  • Pas, Julian F.; Leung, Man Kam. Historical Dictionary of Taoism. — Scarecrow Press, 1998. — ISBN 0-8108-3369-7.
  • Prebish, Charles S. Buddhism: A Modern Perspective. — Penn State Press, 1975. — ISBN 0-271-01195-5.
  • [ Pregadio, Fabrizio[en] ]. The Encyclopedia of Taoism Бойгонӣ шудааст 21 октябри 2021  сол. [: 2 vols] / Edited by Fabrizio Pregadio. — London, NY: Routledge, 2008. — ISBN 978-0700712007
  • Robinet, Isabelle[fr]. Taoist Meditation: The Mao-shan Tradition of Great Purity / Trans. by Julian F. Pas and Norman J. Girardot. — Albany: State University of New York Press, 1993. — (Suny Series, Toward a Comparative Philosophy of Religions). — ISBN 0791413608, ISBN 978-0791413609. — original French ed.: Méditation taoïste. — Paris: Dervy Livres, 1979.
  • Robinet, Isabelle. Taoism: Growth of a Religion / Trans. by Phyllis Brooks. — Stanford: Stanford University Press, 1997. — ISBN 0-8047-2839-9; — original French ed.: Histoire du Taoïsme des origines au XIVe siècle. — Paris: Les Éditions du Cerf, 1991. — ISBN 220404251X.
  • Segal, Robert Alan. The Blackwell Companion to the Study of Religion. — Blackwell Publishing, 2006. — ISBN 0-631-23216-8.
  • Schipper, Kristopher[en]. The Taoist Body. — Berkeley: University of California Press, 1993 [original French version 1982]).
  • [ Schipper, Kristopher; Verellen, Franciscus ]. The Taoist Canon: A Historical Companion to the Daozang [3 Volumes] / Edited by Kristofer Schipper, Franciscus Verellen. — Chicago: University of Chicago, 2004. — ISBN 0226738175.
  • Sharot, Stephen. A Comparative Sociology of World Religions: virtuosos, priests, and popular religion. — New York: NYU Press, 2001. — ISBN 0-8147-9805-5.
  • Silvers, Brock. The Taoist Manual: An Illustrated Guide Applying Taoism to Daily Life. — Honolulu: Sacred Mountain Press, 2005. — ISBN 0967794811, ISBN 978-0967794815
  • Slingerland, Edward Gilman. Effortless Action: Wu-Wei as Conceptual Metaphor and Spiritual Ideal in Early China. — Oxford University Press, 2003. — ISBN 0-19-513899-6.
  • Van Voorst, Robert E.[en] Anthology of World Scriptures. — Thomson Wadsworth, 2005. — ISBN 0-534-52099-5.
  • Waley, Arthur. The Way and Its Power: A Study of the Tao Te Ching and Its Place in Chinese Thought. — Grove Press, 1958. — ISBN 0-8021-5085-3.
  • Watts, Alan Wilson; Huang Chung-liang, Al[en]. Tao: The Watercourse Way[en]. — Pantheon, 1977. — ISBN 0-394-73311-8 .

Пайвандҳо

Баргирифта аз "https:https://www.search.com.vn/wiki/index.php?lang=tg&q=Даосизм&oldid=1346604"
🔥 Top keywords: Саҳифаи аслӣСадриддин АйнӣВижа:ҶустуҷӯАбдулҳақ БетобБаҳорТоҷикистонКонститутсияи ТоҷикистонСайёҳӣ дар ТоҷикистонРӯзи кайҳоннавардонДушанбеМирзо ТурсунзодаЗабони тоҷикӣРӯзи ҒалабаҶанги ҷаҳонии дувумАбдурраҳмони ҶомӣДавлати СомониёнЛоиқ ШералӣЭмомалӣ РаҳмонАҳолии ТоҷикистонБобоҷон ҒафуровКонвенсияи ҳуқуқи кудакИбни СиноХунШаҳрҳои ТоҷикистонИбора (дастури забон)ИсломҚаҳрамони ТоҷикистонҶанги Бузурги ВатанӣСотим УлуғзодаЗарф (дастури забон)НаврӯзТаърихи ТоҷикистонВикипедиа:Ошноӣ бо донишномаРӯзи забони давлатии Ҷумҳурии ТоҷикистонЗарбулмасалШамсиддини ШоҳинҚоидаҳои имлои забони тоҷикӣАндозҲиндустон