การทูตกับดักหนี้

การทูตกับดักหนี้ (อังกฤษ: debt-trap diplomacy) เป็นคำที่ใช้อธิบายความสัมพันธ์ทางการเงินระหว่างประเทศโดยที่ประเทศหรือสถาบันเจ้าหนี้ขยายหนี้ให้กับประเทศที่กู้ยืมบางส่วนหรือเพื่อเพิ่มอำนาจทางการเมืองของผู้ให้กู้ กล่าวกันว่าประเทศเจ้าหนี้จะให้สินเชื่อมากเกินไปแก่ประเทศลูกหนี้โดยมีจุดประสงค์ที่จะดึงสัมปทานทางเศรษฐกิจหรือการเมือง เมื่อประเทศลูกหนี้ไม่สามารถปฏิบัติตามภาระผูกพันในการชำระหนี้ได้^[1] เงื่อนไขการกู้ยืมมักไม่ได้รับการเปิดเผยต่อสาธารณะ^[2]

คำนี้เป็นคำที่บัญญัติขึ้นครั้งแรกโดยนักวิชาการชาวอินเดีย พรหม เชลลานีย์ ในปี ค.ศ. 2560 เพื่ออธิบายถึงรัฐบาลจีนที่ให้กู้ยืมแล้วใช้ประโยชน์จากภาระหนี้ของประเทศเล็ก ๆ เพื่อยุติทางด้านภูมิรัฐศาสตร์^[3][4] คำว่า "การทูตกับดักหนี้" ได้รวมอยู่ในศัพท์อย่างเป็นทางการของสหรัฐ โดยมีรัฐบาลสองชุดที่ต่อเนื่องกันใช้คำนี้ อย่างไรก็ตาม นักวิเคราะห์บางคนได้อธิบายแนวคิดเรื่องกับดักหนี้ของจีนว่าเป็น "มายาคติ" หรือ "สิ่งที่ทำให้ไขว้เขว" ^[5][6][7][8]