คลองละงู

คลองละงู เป็นคลองสำคัญในจังหวัดสตูล มีต้นกำเนิดมาจากเขาช่องประตูซึ่งเป็นเขตติดต่อระหว่างจังหวัดตรัง สตูล พัทลุงและสงขลา มีลักษณะเป็นแอ่งน้ำบนภูเขาไหลลงเป็นน้ำตก ไหลผ่านอำเภอมะนังที่บ้านป่าพน บ้านวังตะเคียน เข้าเขตอำเภอควนกาหลง ตำบลอุไดเจริญ เรียกคลองช่วงนี้ว่า คลองลำโลน แล้วไหลเข้าสู่เขตอำเภอละงูที่ตำบลน้ำผุด ผ่านตำบลเขาขาว ตำบลละงู ไหลผ่านเขตเทศบาลตำบลกำแพง ไหลออกสู่ทะเลสองทาง คือสายหนึ่งไหลออกทะเลที่บ้านปากบารา ตำบลปากน้ำ และอีกสายหนึ่งไหลออกทะเลที่บ้านบุโบย ตำบลแหลมสน^[1]

ความยาวคลองละงูประมาณ 47 กิโลเมตร จากข้อมูลแผนพัฒนาจังหวัดสตูล 4 ปี (พ.ศ. 2561–2564) คลองละงูมีพื้นที่รับน้ำฝน 937.08 ตารางกิโลเมตร ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 2,000 มิลลิเมตรต่อปี และปริมาณน้ำท่าเฉลี่ย 709.06 ล้านลูกบาศก์เมตร ต่อปี^[2]

ริมตลิ่งเป็นดินเหนียวและมีความลาดชัน พื้นท้องน้ำเป็นทราย มีน้ำไหลตลอดปี พื้นที่สองฝั่งคลองมีสภาพเป็นป่าชื้น มีการทำสวนยางพาราและสวนผลไม้ มีการทำประมงในเขตอิทธิพลที่น้ำทะเลท่วมถึง เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำชายฝั่ง เช่น กุ้งกุลาดำ ปลากระพง ปลาเก๋า และปูดำ นอกจากนั้นยังมีป่าชายเลน^[3] เช่นที่บ้านท่ายาง ตำบลปากน้ำ สภาพป่าชายเลนมีต้นโกงกาง ต้นตะบูน และต้นจาก รวมถึงมีต้นลำแพนอายุเก่าแก่กว่า 400 ปีที่โผล่พ้นน้ำตั้งตระหง่านอยู่กลางทะเล^[4] บริเวณคลองละงู หมู่ 7 ตำบลกำแพง พบเต่ากระอาน ถือเป็นลำคลองแห่งเดียวในประเทศที่เป็นแหล่งถิ่นเดิมของเต่ากระอาน^[5]