นิกายในศาสนาฮินดู

นิกายในศาสนาฮินดู คือประเพณีในศาสนาฮินดู ที่มีการนับถือเทพเจ้าหนึ่งพระองค์หรือมากกว่าเป็นหลัก เช่น พระศิวะ, พระวิษณุ และ พระพรหม^[1][2]

ศาสนาฮินดูไม่มีหลักคำสอนหลักกลาง ในขณะเดียวกันชาวฮินดูเองจำนวนมากก็ไม่ได้อ้างว่าเป็นของนิกายหรือประเพณีใด ๆ ^[3] อย่างไรก็ตาม ในงานศึกษาเชิงวิชาการนิยมแบ่งออกเป็น 4 นิกายหลัก ได้แก่ ลัทธิไวษณพ, ลัทธิไศวะ, ลัทธิศักติ และ ลัทธิสมารตะ^[1][4][5] นิกายต่าง ๆ นี้แตกต่างกันที่องค์เทพเจ้าที่บูชาเป็นหลักหรือเป็นศูนย์กลางของนิกายนั้น^[6] ลักษณะสำคัญของนิกายในศาสนาฮินดูคือไม่ปฏิเสธแนวคิดอื่น ๆ นอกนิกาย การยกย่องสรรเสริญเทพเจ้าอื่นนอกนิกาย และบ่อยครั้งที่ร่วมเฉลิมฉลองกับนิกายอื่น ๆ อย่างเท่ากันในลักษณะแบบอติเทวนิยม^[7] Julius J. Lipner ได้ระบุไว้ว่าการแบ่งนิกายของศาสนาฮินดูนั้นแตกต่างจากในศาสนาหลักอื่น ๆ ของโลก เพราะนิกายของศาสนาฮินดูนั้นคลุมเครือกับการฝึกฝนของบุคคลมากกว่า เป็นที่มาของคำว่า "Hindu polycentrism" (หลากหลายนิยมฮินดู, ฮินดูตามท้องถิ่น)^[8]