พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)
พระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) เป็นพงศาวดารสยาม เนื้อหาเริ่มตั้งแต่แรกสถาปนากรุงศรีอยุธยาจนสิ้นสุดรัชกาลสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ต้นฉบับเป็นสมุดไทยจำนวน 22 เล่ม ในบางเล่มมีข้อความขาดหายบางส่วน[1] แต่ปัจจุบันพบว่าเหลือเพียง 11 เล่ม[2]
ประวัติ
บานแพนกของพระราชพงศาวดารฉบับนี้ระบุว่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราชโปรดให้ชำระเมื่อปี พ.ศ. 2338 และมีบานแพนกแทรกในข้อความหลังรัชกาลพระเจ้าเสือว่าเรื่องเดิมสิ้นสุดเพียงเท่านั้น และโปรดให้เจ้าพระยาพิพิธพิชัยเขียนเพิ่มเติมอีกเริ่มตั้งแต่รัชกาลสมเด็จพระเพทราชาเป็นต้นไป[3] นักประวัติศาสตร์ไทยเชื่อว่าเนื้อหาบางส่วน โดยเฉพาะก่อน พ.ศ. 2320 น่าจะเขียนสมัยกรุงธนบุรี[4] และน่าจะเป็นพงศาวดารเก่าดั้งเดิมที่ใช้เป็นต้นฉบับในการชำระพระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ฉบับตัวเขียน[5] และพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขา
ต่อมากรมศิลปากรได้นำเนื้อหาเฉพาะตอนกรุงศรีอยุธยามาพิมพ์ในชื่อ "ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๖๔ พงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)" แจกในงานปลงศพคุณหญิงปฏิภานพิเศษ (ลมุน อมาตยกุล) ณ วัดประยุรวงศาวาส วันที่ 9 มีนาคม พ.ศ. 2479 ส่วนตอนกรุงธนบุรี พระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจุลจักรพงษ์ โปรดให้พิมพ์ "ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๖๕ พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม)" แจกในงานพระราชทานเพลิงศพนายพันเอก พระยาสิริจุลเสวก (พัว จุลเสวก) ณ วัดมกุฏกษัตริยาราม วันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2480[6]
อ้างอิง
- เชิงอรรถ
- บรรณานุกรม
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ ๖๕ พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม). กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เดลิเมล์, 2480. 196 หน้า. หน้า ง-ฉ. [พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพนายพันเอก พระยาสิริจุลเสวก (พัว จุลเสวก)]
- พระราชพงศาวดาร ฉบับสมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน ตรวจสอบชำระจากเอกสารตัวเขียน. กรุงเทพฯ : อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง, 2558. 558 หน้า. หน้า (38)-(39), (41). ISBN 978-616-92351-0-1
- พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรี ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม), จดหมายรายวันทัพ, อภินิหารบรรพบุรุษ และเอกสารอื่น. กรุงเทพฯ : ศรีปัญญา, 2551. 640 หน้า. หน้า 6-9. ISBN 978-974-342-931-6
- พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และเอกสารอื่น. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2553. 800 หน้า. ISBN 978-616-7146-08-9