พะยูง
พะยูง (ชื่อวิทยาศาสตร์: Dalbergia cochinchinensis) เป็นต้นไม้เนื้อแข็งที่เนื้อไม้มีลวดลายสวยงามชนิดหนึ่ง จัดเป็นไม้เศรษฐกิจที่มีราคาสูงอย่างหนึ่งและมีความเชื่อว่าเป็นไม้มงคล มีชื่อพื้นเมืองอื่น ๆ อีกคือ ขะยุง, พยุง, แดงจีน และประดู่เสน
| พะยูง | |
|---|---|
 | |
| สถานะการอนุรักษ์ | |
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์  | |
| โดเมน: | ยูแคริโอตา |
| อาณาจักร: | พืช |
| เคลด: | พืชมีท่อลำเลียง |
| เคลด: | พืชดอก |
| เคลด: | พืชใบเลี้ยงคู่แท้ |
| เคลด: | โรสิด |
| อันดับ: | ถั่ว |
| วงศ์: | ถั่ว |
| วงศ์ย่อย: | วงศ์ย่อยถั่ว |
| สกุล: | Dalbergia Pierre ex Laness.[2] |
| สปีชีส์: | Dalbergia cochinchinensis |
| ชื่อทวินาม | |
| Dalbergia cochinchinensis Pierre ex Laness.[2] | |
| ชื่อพ้อง | |
| |
พะยูงเป็นพันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลจังหวัดหนองบัวลำภู[3] ต้นไม้ชนิดนี้เป็นต้นไม้ชนิดที่มีไม้เนื้อแข็งมีราคา พบในกัมพูชา, ลาว, ไทย และเวียดนาม[4] ใน ค.ศ. 2022 มีการเลื่อนสถานะไปเป็นเสี่ยงขั้นวิกฤติต่อการสูญพันธุ์ โดยมีสาเหตุจากการลักลอบตัดไม้และนำเข้าหรือส่งออกอย่างผิดกฎหมาย[5] นักอนุรักษ์คาดการณ์ว่าต้นไม้ชนิดนี้จะสูญพันธุ์ภายใน 10 ปี (ใน ค.ศ. 2026)[6]
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
พะยูงเป็นไม้ต้น ผลัดใบ สูง 15–25 เมตร เปลือกสีเทาเรียบ ใบเป็นช่อแบบขนนกปลายใบเดี่ยว เรียงสลับ ใบย่อยเรียงสลับจำนวน 7–9 ใบ ขนาดกว้าง 3–4 เซนติเมตร ยาว 4–7 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้ม ท้องใบสีจาง ดอก ขนาดเล็กสีขาว กลิ่นหอมอ่อน ออกรวมกันเป็นช่อตามง่ามใบ และตามปลายกิ่ง ผล เป็นฝักรูปขอบขนานแบนบางขนาดกว้าง 1.2 เซนติเมตร ยาว 4–6 เซนติเมตร มีเมล็ด 1–4 เมล็ด[3]