รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์

รางวัลสุพรรณหงส์
	ปัจจุบัน: รางวัลสุพรรณหงส์ ครั้งที่ 31
รางวัลสำหรับ	ผู้สร้างสรรค์ผลงานด้านวิทยุโทรทัศน์
ประเทศ	ไทย
จัดโดย	สมาพันธ์สมาคมภาพยนตร์เเห่งชาติ
รางวัลแรก	25 มกราคม พ.ศ. 2535 (32 ปี)
เว็บไซต์	https://www.mpc.or.th/

รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ สุพรรณหงส์ หรือ รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ เป็นรางวัลที่มอบให้แก่บุคคลในวงการผลิตภาพยนตร์ไทย ที่มีผลงานดีเด่นที่สุดในสาขาต่าง ๆ ในแต่ละปี โดยได้จัดให้มีพิธีมอบรางวัลนี้เป็นครั้งแรก เมื่อ พ.ศ. 2535 ประจำปี 2534 จัดโดยสมาพันธ์ภาพยนตร์แห่งชาติ

ประวัติ

หลังจากสมาคมผู้อำนวยการสร้างภาพยนตร์ไทยลดถอยบทบาทการนำลง บุคลากรในวงการภาพยนตร์ไทยได้รวมตัวกันจัดตั้งองค์กรขึ้นใหม่ ให้เป็นองค์กรหลักที่สมาชิกเป็นตัวแทนขององค์กรย่อยและ ภาคส่วนต่าง ๆ ในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ครบถ้วนยิ่งขึ้น โดยใช้ชื่อ สมาคมสมาพันธ์ภาพยนตร์แห่งชาติ (The Federation of National Film Associations of Thailand) โดย ไพจิตร ศุภวารี เป็นนายกสมาคมสมาพันธ์ภาพยนตร์แห่งชาติคนแรก ดำรงตำแหน่งระหว่างปี 2534-2537

องค์กรนำของวงการภาพยนตร์ไทยว่างเว้นไม่ได้จัดการประกวดและมอบรางวัลสำหรับภาพยนตร์ไทยอยู่ประมาณ 3 ปี จึงได้เริ่มต้นใหม่อีกครั้ง โดยสมาคมสมาพันธ์ภาพยนตร์แห่งชาติ ร่วมกับ คณะกรรมการส่งเสริมอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทย (หน่วยงานในสำนักนายกรัฐมนตรี) และกรมประชาสัมพันธ์ ตามนโยบายรัฐบาลที่ได้ให้การสนับสนุนวงการอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทยจัดประกวด รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติ ขึ้น ทั้งนี้ไม่ถือเป็นรางวัลต่อเนื่องจาก รางวัลสุพรรณหงส์ทองคำ ของสมาคมผู้อำนวยการสร้างแต่เป็นการเริ่มต้นใหม่

รางวัลภาพยนตร์แห่งชาติในระยะแรก จัดทำตัวรางวัลเป็นสัญลักษณ์ "ทางช้างเผือกสู่ดวงดาว" ซึ่งหมายถึง บุคคลที่สร้างผลงานภาพยนตร์ไทยยอดเยี่ยมและชนะเลิศในแต่ละประเภทรางวัล จนเป็นดาวดวงเด่นของปี ต่อมาได้เปลี่ยนเป็นสัญลักษณ์สุพรรณหงส์จนถึงปัจจุบัน

ในปี พ.ศ. 2556 สมาพันธ์ ได้เปลี่ยนวิธีการตัดสินภาพยนตร์ที่ได้รับรางวัล โดยใช้คณะกรรมการตัดสิน 15 ท่าน ร่วมกับการลงคะแนนจากบุคคลในวงการภาพยนตร์ประมาณ 1,500 คน ในกลุ่มหลังจะแบ่งการลงคะแนนตามองค์ประกอบภาพยนตร์ในด้านต่างๆ โดยสามารถลงคะแนนผ่านทางเว็บไซต์ของสมาพันธ์ฯ หรือทางไปรษณีย์ โดยสัดส่วนคะแนนของทั้งสองกลุ่มจะอยู่ที่ 50:50

ในปี พ.ศ. 2562 ได้มีการเปลี่ยนเกณฑ์คัดเลือกภาพยนตร์ โดยออกเงื่อนไขว่า ภาพยนตร์ที่จะเข้าชิงรางวัลได้นั้น จะต้องเป็นภาพยนตร์ที่เข้าฉายอย่างน้อย 5 จังหวัด ได้แก่ กรุงเทพ ชลบุรี เชียงใหม่ นครราชสีมา และนครศรีธรรมราช หรือต้องมีคนดูตั้งแต่ 50,000 คนขึ้นไป (คิดเป็นรายได้ประมาณ 5-7 ล้านบาท) แต่หลังจากที่เปิดเผยกฎนี้ ได้เกิดการวิพากษ์วิจารณ์ในแง่ลบขึ้นจากโลกออนไลน์ และผู้กำกับเอง จนเกิด #แบนสุพรรณหงส์ ขึ้น เพราะมองว่า ไม่เป็นธรรม และเอื้อหนังทุนสูงมากเกินไป และตัดสิทธิ์หนังทุนต่ำ (ศัพท์ทางหนังจะเรียกว่า หนังอินดี้) จนกฎนี้ได้ถูกพับ และยกเลิกไปแล้ว ^[1] ^[2]