เทียนกง-1
เทียนกง-1 (จีน: 天宫一号; พินอิน: Tiāngōng yīhào; แปลตรงตัว: "วิมาน, ปราสาทลอยฟ้า") เป็นสถานีอวกาศต้นแบบแห่งแรกของจีน[5] โคจรรอบโลกตั้งแต่เดือนกันยายน 2554 ถึงเมษายน 2561 ใช้เป็นห้องปฏิบัติการมีคนประจำและเป็นแท่นทดสอบเพื่อสาธิตสมรรถนะนัดพบและเทียบท่าในวงโคจรระหว่างช่วงปฏิบัติการสองปี[6]
 | |
| ข้อมูลของสถานี | |
|---|---|
| เลขทะเบียน COSPAR | 2011-053A |
| หมายเลข SATCAT | 37820 |
| จำนวนลูกเรือ | 3 (คาดการณ์) |
| ส่งขึ้นเมื่อ | 29 กันยายน พ.ศ. 2554 21:16:03.507 CST [1][2] |
| ฐานส่ง | ศูนย์ส่งดาวเทียมจิ่วเฉฺวียน |
| มวล | 8,506 กิโลกรัม (18,753 ปอนด์)[3] |
| ความยาว | 10.4 เมตร (34.1 ฟุต) |
| เส้นผ่านศูนย์กลาง | 3.35 เมตร (11.0 ฟุต) |
| ปริมาตรอากาศ | 15 เมตร³[4] |
| จำนวนวันที่โคจร | 4595 (28 เมษายน) |
มีการปล่อยโดยไม่มีมนุษย์โดยสารบนจรวดลองมาร์ช 2เอฟ/จี[1] เมื่อวันที่ 29 กันยายน 2554[7] เป็นองค์ประกอบปฏิบัติการแรกของโครงการเทียนกง ซึ่งมุ่งวางสถานีมอดูลใหญ่กว่าเข้าสู่วงโคจรในปี 2566[6][8] เทียนกง-1 เดิมคาดว่าจะออกจากวงโคจรในปี 2556[9] และถูกแทนที่ในทศวรรษต่อมาด้วยมอดูลเทียนกง-2 และเทียนกง-3[10] แต่โคจรจนถึงวันที่ 2 เมษายน 2561[11][12][13][14][15]
มียานอวกาศเฉินโจวหลายลำเยือนเทียนกง-1 เที่ยวแรก คือ เฉินโจว 8 ซึ่งไม่มีมนุษย์โดยสาร เทียบท่าสำเร็จกับมอดูลในเดือนพฤศจิกายน 2554[16][17] ส่วนภารกิจเฉินโจว 9 ที่มีมนุษย์โดยสารเทียบเท่าในเดือนมิถุนายน 2555[18][19][20] ภารกิจที่สามและสุดท้ายไปเทียนกง-1 คือ เฉินโจว 10 ที่มีมนุษย์โดยสาร เทียบท่าในเดือนมิถุนายน 2556[21][22][23]
วันที่ 21 มีนาคม 2559 หลังต่ออายุมาสองปี สำนักงานวิศวกรรมอวกาศมีมนุษย์โดยสารของจีนประกาศว่าเทียนกง-1 ยุติบริการอย่างเป็นทางการแล้ว[24][25] แล้วแถลงว่าการเชื่อมโยงวัดและส่งข้อมูลทางไกลกับเทียนกง-1 สูญหาย[26] อีกหลายเดือนต่อมา ผู้ติดตามดาวเทียมสมัครเล่นที่เฝ้าดูเทียนกง-1 พบว่าองค์การอวกาศจีนเสียการควบคุมสถานี[26] ในเดือนกันยายน หลังยอมรับว่าเสียการควบคุมสถานี ข้าราชการตั้งข้อสังเกตว่าสถานีจะกลับเข้าสู่บรรยากาศและเผาไหม้หมดในปลายปี 2560[27][28] ตามข้อมูลของสำนักงานวิศวกรรมอวกาศมีมนุษย์โดยสารของจีน เทียนกง-1 กลับเข้าสู่โลกเหนือมหาสมุทรแปซิฟิกใต้ ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของตาฮีตี เมื่อวันที่ 2 เมษายน 2561 เมื่อเวลา 00:15 น. UTC[12][13][14][15]
การออกแบบและพัฒนา
ตามข้อมูลขององค์การบริหารอวกาศแห่งชาติจีน (CNSA) เทียนกง-1 เป็น "โมดุลห้องปฏิบัติการอวกาศ" หนัก 8.5 เมตริกตัน และสามารถเทียบกับอวกาศยานมีคนบังคับและอัตโนมัติได้ อวกาศยานเสินโจว 8, เสินโจว 9 และเสินโจว 10 คาดว่าจะเทียบกับเทียนกง 1 ระหว่างช่วงที่ยังปฏิบัติการได้อีกสองปีข้างหน้า
เมื่อวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2551 จาง เจียนชี (张建启) รองผู้อำนวยการสำนักงานวิศวกรรมอวกาศมีคนบังคับของจีน (CMSEO) ประกาศในระหว่างการให้สัมภาษณ์แก่สถานีโทรทัศน์กลางจีน (CCTV) ว่า เทียนกง-1 จะปล่อยขึ้นสู่อวกาศใน พ.ศ. 2553 หรือ 2554[29] ภายหลังสำนักข่าวซินหัว แถลงว่า สถานีอวกาศไร้คนบังคับจะถูกปล่อยในปลาย พ.ศ. 2553 และประกาศว่า การปรับปรุงซ่อมแซมอุปกรณ์ภาคพื้นดินกำลังอยู่ในระหว่างดำเนินการ[30]
ใน พ.ศ. 2551 เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของ CMSEO โพสต์รายละเอียดคร่าว ๆ ของเทียนกง-1[31] ร่วมกับเทียนกง 2 และเทียนกง 3 ซึ่งเป็นห้องปฏิบัติการอวกาศอีกสองแห่งซึ่งมีแผนจะปล่อยขึ้นสู่อวกาศหลังเทียนกง-1 แบบจำลองของสถานีอวกาศถูกเปิดเผยในรายการโทรทัศน์เฉลิมฉลองตรุษจีน ทาง CCTV เมื่อวันที่ 25 มกราคม พ.ศ. 2552[32]
เทียนกง-1 ประกอบด้วยอุปกรณ์ออกกำลังกายและสถานีนอนสองแห่ง[4] กำแพงภายในโมดุลมีการแตกแต่งสีสองสี สีหนึ่งแทนพื้นดิน และอีกสีหนึ่งแทนท้องฟ้า ซึ่งตั้งใจจะช่วยให้นักบินอวกาศกำหนดทิศทางได้ถูกในสภาวะไร้น้ำหนัก[4]
จนถึงกลาง พ.ศ. 2554 การก่อสร้างโมกุลเทียนกงเสร็จสิ้นแล้ว และกำลังมีการทดสอบคุณสมบัติด้านอิเล็กทรอนิกส์ กลไกและความร้อน นอกจากนี้ยังมีการทดสอบจรวดขนส่งลองมาร์ช 2เอฟ ซึ่งเป็นตัวส่งเทียนกง-1 ขึ้นสู่อวกาศ นักบินอวกาศจีน ซึ่งเป็นหญิงสองคน กำลังอยู่ในระหว่างการฝึกภารกิจมีคนควบคุมไปยังสถานีอวกาศ
การปล่อย
เทียนกง-1 เดิมมีกำหนดปล่อยขึ้นสู่อวกาศในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2554 และถูกส่งไปยังศูนย์ส่งดาวเทียมจิ่วเฉฺวียน เมื่อวันที่ 23 กรกฎาคม และผ่านการทดสอบส่งเมื่อวันที่ 17 สิงหาคม[33] อย่างไรก็ดี หลังการปล่อยจรวดลองมาร์ช 2ซี ล้มเหลวในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2554 ทำให้การปล่อยสถานีอวกาศดังกล่าวต้องเลื่อนออกไป หลังการสืบสวนสาเหตุความล้มเหลวของการปล่อยครั้งนั้น[7][34] ได้มีการกำหนดใหม่ให้ปล่อยเทียนกง-1 ในปลายเดือนกันยายน พ.ศ. 2554[35] ส่วนหนึ่งเพื่อให้เกิดพร้อมกับวันชาติจีน ซึ่งตรงกับวันที่ 1 ตุลาคม[36]
เมื่อวันที่ 20 กันยายน พาหนะอวกาศถูกนำออกไปประจำฐานปล่อยที่ 1 แห่งจุดปล่อยใต้ที่จิ่วเฉฺวียน ในการเตรียมความพยายามปล่อยอีกครั้ง[37] การปล่อยมีขึ้นเมื่อเวลา 13:16 UTC ของวันที่ 29 กันยายน พ.ศ. 2554 ประสบความสำเร็จด้วยดี และนำเทียนกง-1 ขึ้นสู่วงโคจรระดับต่ำของโลก[33] โทรทัศน์จีนแพร่ภาพการปล่อยคลอไปกับเพลงทำนองปลุกใจรักชาติของสหรัฐ America the Beautiful ซึ่งเหตุผลที่เลือกเพลงดังกล่าวนั้นไม่มีคำอธิบายออกมา[38]