แขวงดาวคะนอง

สันนิษฐานว่าย่านดาวคะนองเป็นชุมชนมอญเมื่อสมัยต้นรัตนโกสินทร์ แต่เดิมมีตลาดน้ำวัดคลองดาวคะนอง^[3] ย่านนี้ยังมีวัดกลางดาวคนองตั้งอยู่ใกล้กับปากคลองดาวคะนอง พบพระพุทธรูปหินทราย พระพุทธรูปทรงเครื่องน้อย อุโบสถที่มีเค้าสมัยปลายกรุงศรีอยุธยาตอนปลาย^[4] เดิมชื่อวัดคือ วัดกลาง เนื่องจากทางทิศใต้ของวัดติดต่อกับคลองบ้านกลาง ซึ่งเป็นที่ตั้งของหมู่บ้านชาวมอญ ต่อมาวัดได้เพิ่มคำว่า "ดาวคนอง" เข้าไปตามสถานที่ตั้งของวัดในระหว่าง พ.ศ. 2493–2512^[5]

คำว่า คะน็อง (ခှံင်) หรือ ฮน็อง (သၞံၚ်) เป็นภาษามอญมีความหมายว่า "ดาว" ดาวคะนองจึงมีความหมายว่า "ดาวดาว"^[6] ตามทฤษฎีคำซ้อน 2 ภาษา ยังมีการสันนิษฐานว่า ชื่ออาจมาจากการที่จระเข้มาอาละวาด^[7] นิทานกลอนเรื่อง ไกรทอง โดยบุศย์ รจนา ระบุว่า ท้าวโคจรจากเมืองพิจิตรลงมาปราบจระเข้สองพี่น้อง ท้าวพันตาและพระยาพันวัง โดยแผลงฤทธิ์ฟาดน้ำกันที่ย่านนี้^[8] ดาวคะนองยังได้รับการเอ่ยถึงใน นิราศเมืองแกลง วรรณกรรมต้นยุครัตนโกสินทร์ของสุนทรภู่^[9]

ดาวคะนองยังได้รับการตั้งชื่อเป็นภาพยนตร์ กำกับโดยอโนชา สุวิชากรพงศ์ เพราะผู้สร้างเห็นว่า เมื่อขับรถขึ้นไปทางด่วนมักจะเห็นป้ายดาวคะนองเสมอ จึงเปรียบดาวคะนองเป็นเหมือนทางผ่าน และอีกนัยยะหนึ่ง หมายถึงคน ซึ่งทุกคนก็เป็นดาวในตัวเอง^[10] โยคีเพลย์บอยก็แต่งเพลงชื่อ "ดาวคะนอง"^[11] ดาวคะนองยังอยู่ในสูตรท่องจำพยัญชนะไทย "ส เสือดาวคะนอง"^[12]

จากข้อมูลการเปลี่ยนแปลงแขวงพื้นที่แขวงในเขตธนบุรี เมื่อ 7 พฤศจิกายน 2540 แขวงดาวคะนองตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเขตธนบุรี มีอาณาเขตติดต่อกับแขวงอื่นเรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้^[13]

• ทิศเหนือ ติดต่อกับแขวงตลาดพลู แขวงบุคคโล และแขวงสำเหร่ (เขตธนบุรี) มีคลองบางสะแก ถนนราชพฤกษ์ ถนนรัชดาภิเษก และถนนมไหสวรรย์เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับแขวงบางคอแหลม (เขตบางคอแหลม) มีแนวกึ่งกลางแม่น้ำเจ้าพระยาเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศใต้ ติดต่อกับแขวงบางปะกอก (เขตราษฎร์บูรณะ) มีคลองดาวคะนองเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับแขวงจอมทองและแขวงบางค้อ (เขตจอมทอง) มีคลองบางสะแกเป็นเส้นแบ่งเขต

จากข้อมูลรายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน ประจำปี พ.ศ. 2562 แขวงดาวคะนองมีบ้าน 11,881 หลัง และมีประชากรทั้งหมด 17,392 คน แบ่งเป็นชาย 8,059 คน หญิง 9,333 คน^[2]

แขวงดาวคะนองมีชุมชนแออัด 5 ชุมชน ได้แก่ ชุมชนมะนาวหวาน ชุมชนวัดดาวคะนอง ชุมชนเจริญนคร 66 ชุมชนโกวบ๊อพัฒนา และชุมชนตรอกสะพานยาว^[14]

• บิ๊กซี ดาวคะนอง
• ตลาดดาวคะนอง
• ท่าเรือดาวคะนอง
• ศาลเจ้าพ่อเหลาปิงเถ้ากง
• ศาลเจ้าแม่ทับทิม ดาวคะนอง
• มูลนิธิตงฮั้วการแพทย์
• โรงเรียนมัธยมวัดดาวคนอง
• วัดกลางดาวคนอง
• วัดดาวคนอง

• คลองดาวคะนอง
• ถนนรัชดาภิเษก
• ถนนสมเด็จพระเจ้าตากสิน
• ถนนเจริญนคร
• ถนนมไหสวรรย์และแยกมไหสวรรย์
• แยกบุคคโล
• สะพานกรุงเทพ
• สะพานพระราม 3
• รถไฟฟ้าบีทีเอส สถานีตลาดพลู
• รถโดยสารด่วนพิเศษ สายสาทร–ราชพฤกษ์ (บีอาร์ที) สถานีราชพฤกษ์