Şereflikoçhisar

Ankara ilçesi


Şereflikoçhisar, eski ve halk arasındaki ismiyle Koçhisar,[2] Ankara ilinin bir ilçesidir. Ankara'nın güney sınırında yer alan, il merkezine en uzak ilçelerden biridir. Ankara merkeze yaklaşık 147 km uzaklıkta olan Şereflikoçhisar, 1885 yılında belediye olmuş; 1891 yılında ilçe olan Şereflikoçhisar Konya iline bağlanmış, 1920'de il olan Aksaray'ın ilçesi olan Şereflikoçhisar, 1933 yılında Aksaray'ın ilçe yapılması sonucu Ankara'ya bağlanmıştır. Aksaray'a bağlı olduğu dönemde Şereflikoçhisar Cumhuriyet İlköğretim Okulu 1931'de Aksaray Valisi Ziya Günar tarafından yaptırılmıştır. 1989 yılında Sarıyahşi 7 köyü, Ağaçören 27 köyü ile ilçe olup, Aksaray iline bağlanmıştır. Ayrıca Evren (Çıkınağıl), 9 köyü ile 9 Mayıs 1990 tarihinde ve 3644 sayılı 130 İlçe Kurulması Hakkındaki Kanunla ilçe haline getirilerek Ankara iline bağlanmıştır. Koçhisar olarak bilinen ilçenin adı cumhuriyet döneminde Şereflikoçhisar yapılmış, yöre halkının Çanakkale’de verdiği şehitlerden ve gösterdiği kahramanlıklardan dolayı Mustafa Kemal Atatürk ve TBMM tarafından Şerefli unvanı ile ödüllendirilmiştir. [kaynak belirtilmeli].

Şereflikoçhisar
Ankara Siyasi Haritası
Ankara Siyasi Haritası
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlAnkara
Coğrafi bölgeİç Anadolu Bölgesi
İdare
 • KaymakamZafer Engin[1]
 • Belediye başkanıMustafa Koçak (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam2.034 km²
Rakım975 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam34,202
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu06950
İl alan kodu0312
İl plaka kodu06

Tarihçe

Şereflikoçhisar müzesi girişi

Şereflikoçhisar'ın Hititler'den bu yana yerleşim birimi olduğu bilinmektedir. M.Ö. 334 yılında Pers orduları Makedonya İmparatoru Büyük İskender’e yenilince, [1]16 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İskender’e bağlı birlikler, Şereflikoçhisar üzerinden Kırşehir topraklarına girdiler. M.Ö. 275 yıllarında Keltler Ankara'ya kadar geldi ve Galatya'yı kurdu. Anadolu'ya yerleşen Keltlere Galatlar denildi. [2] Anadolu'ya gelme amaçları tarlalarını sürüp hayvanlarını besleyecekleri, ekmek ve tuzlarını elde edebilecekleri ve etlerini tuzlayıp şaraplarını yapabilecekleri bir yurt edinmekti. Tuz Gölü ve çevresi bu amaca uygun olduğundan bölgeye yerleştiler. [3] Tuzculuğu çok iyi bilen Tektosag boyundaki kabileler, Tuz gölü kıyılarında tuzlalar kurarak tuz üretimi ile uğraştılar. Hâlen ilçeye bağlı olan Karandere köyünün ilk kurulduğu yer olarak bilinen bölgeye Kelt denilmektedir. Son Galat kralı Amyntas'ın Tuz Gölü çevresinde 300'u askın sayıda koyun sürüleri olduğu bilinmektedir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun Türklere yenildiği 1071 Malazgirt savaşının ardından, Doğu Roma (Bizans) ordusunun generallerinden Frank kökenli Roussel de Bailleul bölgede hala etkin olan Galat kültürüne dayanarak bir isyan başlatılma imkanını görmüş ve savaşın kaybedilmesiyle zayıflamış Doğu Roma-Bizans devletine karşı ayaklanarak Orta Anadolu'da bir devlet kurmuştur. Bizans bu devleti yıkmak için askeri birlikler gönderse de bunlar başarısız olmuştur. Bunun üzerine Türklere yardım için başvuran Doğu Roma-Bizans'ın bu çağrısına Selçuklu Devleti de ilerisi için bu Frank-Kelt karışımlı devletin Türklere de problem çıkarabileceğini hesaplayarak yardım etmiştir. Nihayetinde Roussel de Bailleul yakalandı ve idam edildi. Kurduğu devlet de ortadan kalktı böylece Şereflikoçhisar tarihine Türkler ilk adımını atmış oldu. Selçuklu Hanedanı ve Osmanlılardan beri yerleşim birimi olduğu muhakkaktır. Selçuklular zamanında ilçenin kuzeyinde Koçhisar Kalesi kurulmuştur. Kale, Fatih Sultan Mehmet tarafından yıktırılmıştır.

1891 yılında ilçe olan Şereflikoçhisar, Konya iline bağlanmış, 1920'de il olan Aksaray'ın ilçesi olan Şereflikoçhisar, 1933 yılında Aksaray'ın ilçe yapılması sonucu Ankara'ya bağlanmıştır. Aksaray'a bağlı olduğu dönemde Şereflikoçhisar Cumhuriyet İlköğretim Okulu 1931'de Aksaray Valisi Ziya Günar tarafından yaptırılmıştır. 1989 yılında Sarıyahşi 7 köyü, Ağaçören 27 köyü ile ilçe olup, Aksaray iline bağlanmıştır. Ayrıca Evren, 9 köyü ile 9 Mayıs 1990 tarihinde ve 3644 sayılı 130 İlçe Kurulması Hakkındaki kanunla ilçe haline getirilerek Ankara iline bağlanmıştır.

Coğrafi konum

Şereflikoçhisar'da hasat

İlçe, Ankara merkezine 145 km uzaklıkta ve güneyden en son ilçedir. Konya, Kırşehir ve Aksaray illeriyle komşudur. Yüzölçümü 1591 km². Güneyden ova, kuzeyden dalgalı arazi yapısına sahip, denizden yüksekliği 975 m'dir. Çıplak ve kıraç arazisinde hakim iklim, karasal iklimdir. Tuz Gölü ve Hirfanlı Barajı'nın arasında yer alan önemli akarsu yoktur. Sadece Peçenek Çayı zikredilebilir.

Nüfus

YılToplamŞehirKır
Koçhisar ilçesi (Aksaray)
1927[3]39.0342.51536.519
Şereflikoçhisar ilçesi (Ankara)
1935[4]37.2223.00534.217
1940[5]39.0173.19335.824
1945[6]39.4913.39636.095
1950[7]46.2294.28041.949
1955[8]53.9126.00247.910
1960[9]60.6908.65652.034
1965[10]69.20111.68357.518
1970[11]75.67516.98258.693
1975[12]82.20720.52361.684
1980[13]79.33021.94457.386
1985[14]87.89327.09060.803
1990[15][a]60.70137.53423.167
2000[16]59.12842.08317.045
2007[17]34.80827.0487.760
2008[18]35.35327.6027.751
2009[19]35.97828.9287.050
2010[20]35.98929.0916.898
2011[21]36.07129.1956.876
2012[22]35.04228.4536.589
2013[23]34.57734.577veri yok
2014[24]33.94633.946veri yok
2015[25]33.72933.729veri yok
2016[25]33.42033.420veri yok
2017[25]33.59933.599veri yok
2018[25]34.20234.202veri yok
2019[25]33.82133.821veri yok
2020[25]33.31033.310veri yok
2021[25]33.47533.475veri yok
2022[25]33.14033.140veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Yönetim

Belediye başkanları

YılAdParti
1963Abdül Baki ÜnlüCHP
1984Osman YıldızDYP
1989Aşir GörgülüSHP
1994Sezai ŞimşekDYP
1999Nevzat KılıçarslanMHP
2004Ramazan CeylanAK Parti
2009Hakverdi Altuğ
2014Ferda Polat
2019Memiş Çelik
2024Mustafa KoçakCHP

İdari durum

İlçede 65 mahalle bulunmaktadır. Yakın zamana kadar ilçeye bağlı olan köylerin Aksaray iline bağlanması ile köy sayısı azalmıştır. Bununla birlikte, ilçede Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı 3 anaokul, 13 ilkokul, 9 ortaokul ve 8 lise bulunmaktadır.[26]

Şereflikoçhisar'ın İmam Hatip Lisesi'nden görünüşü

Gelenek ve görenekler

Misafirperver ve yardımsever bir halkı olduğu söylenir. Düğün ve cenazelere katılım çok yüksek olur. İlçe merkezinde çömlek üretimi şu an çok azalsa da hala yapılmaktadır. Testide soğutulmuş su ve ayran ikramı adetlerindendir. Bugün köylerinin boşalması ile metrûk kalan köy odaları mevcuttur. Eskiden köylere gelen tanrı misafirleri özellikle yol üzeri köylerinde en iyi şekilde ağırlanır ve ihtiyaçları giderilirdi. Bu köy odaları kış aylarında köylülerin bir araya geldiği sosyal bir merkez ve eğitim yuvasıydı. Şu an için unutulan ama yakın zamanda oynanan yöreye has küçük baş hayvanın ayak kemiğinin bir parçasıyla oynan Aşık oyunu, çelik oyunu gibi oyunlar çocuklar tarafından oynanırdı. Tuz Gölünün kıyısında olması sebebiyle metal teller bükülerek göle bırakılır, birkaç gün bekletilerek tuz kristallerinin metale yapışmasıyla oluşan süs eşyaları yapılır.

İlçede özel tahinli ramazan pideleri vardır. Her aile ramazan'da iftar davetleri verir. Zenginler fakir halka gıda yardımında bulunur. Kış aylarında arabaşı denilen bir toplu ziyafet vardır. Acılı, özel hindi, tavuk gibi kanatlı hayvan etinden çorba, bir de çok özel olarak yapılan hamuru vardır. Önce hamur kaşıkla alınır, çorba ile çiğnenmeden içilir. Saya gezileri, kış yarılandığında mahalle veya köyün yeni delikanlıları çeşitli kıyafet değişiklikleri ile ev ev gezer, taklitler yaparak eski dönemlerde ziyaret için gerekli gıdaları, şimdilerde ise gönlünden geçen paraları alırlar. Aziz Mahmud Hüdayi gibi Anadolu'yu aydınlatan ilim irfan sahibi büyükler yetiştirmiştir

Şereflikoçhisar'ın girişine yaptırılan kaleden bir görünüş.

Mahalleler

Notlar

Kaynakça

Dış bağlantılar