Denizaşırı Çinliler

Çincede "Denizaşırı Çinliler" anlamına gelen ve Çin dışındaki ülkelerde yaşayan Çin vatandaşlarını tanımlamak için kullanılan çeşitli ifadeler mevcuttur: Huáqiáo (Basitleştirilmiş Çince: 华侨; Geleneksel Çince: 華僑) ya da Hokkien dilinde Hoan-kheh (Çince: 番客). 19. yüzyılın sonunda Çin hükûmeti, denizaşırı Çinlilerin hem dış yatırım kaynağı hem de yabancı ülkelerle ilgili bilgilere bir köprü olarak çok değerli olduklarını fark etti; bu nedenle Huaqiao (華僑) teriminin kullanımını tanımaya başladı.^[37] "Haigui" (海归) terimi, Çin'e geri dönmüş denizaşırı Çinliler için, guīqiáo qiáojuàn (归侨侨眷) ise Çin'e geri dönmüş akrabalar için kullanılır.^[36]

Huáyì (Basitleştirilmiş Çince: 华裔; Geleneksel Çince: 華裔; Pe̍h-ōe-jī: Hôa-è), Çin'in dışında yaşayan etnik Çinliler için kullanılır.^[38] Hǎiwài Huárén (海外华人), sık kullanılan diğer bir terim ve denizaşırı Çinliler ifadesine daha yakın bir çeviridir; Çin Halk Cumhuriyeti hükûmeti tarafından, vatandaşlığı gözetilmeksizin Çin'in dışında yaşayan Çin etnik kökenli insanları tanımlak için sık kullanılan bir ifade.

Kantonlu, Fuzhoulu, Hoklo ya da Hakka gibi etnik Han Çinlisi olan denizaşırı Çinliler, diğer denizaşırı Çinlileri "Tangren" (Çince: 唐人; pinyin: Tángrén; Jyutping: tòhng yàn; Pe̍h-ōe-jī: Tn̂g-lâng; Hakkaca: tong nyin; Fuzhou lehçesi: toung ning) olarak tanımlar. Kelime anlamıyla Tang halkı anlamına gelir ve bir zamanlar Çin'i yöneten Tang Hanedanı'na bir göndermedir. Terimin bu eski hanedanla aslında çok az alakası olmasına rağmen, Kantonlular, Fuzhoulular, Hoklolar ve Hakkalar tarafından konuşma dilinde denizaşırı Çinlileri tanımlamak için yine sık kullanılan bir ifade.

Shǎoshù mínzú (少数民族) terimi, Çin diasporasında Çin'de etnik azınlık olarak sayılan bireyler için denizaşırı Çinlileri tanımlayan çeşitli ifadelerin önüne eklenir. Shǎoshù mínzú huáqiáo huárén, shǎoshù mínzú huáqiáo huárén ve shǎoshù mínzú hǎiwài qiáobāo (少数民族海外侨胞) terimleri hepsi kullanımdadır. Denizaşırı Çinli İşleri Bürosu, resmi politika amaçları için Han Çinlileri ile etnik azınlıkların arasında ayrım yapmamaktadır.^[36] Örneğin Tibet diasporası üyeleri, bazı denizaşırı Çinlilere verilen izinlerle Çin'e seyahat edebilir.^[39] Çin diasporasındaki etnik azınlıkların sayısına dair çeşitli tahminler mevcuttur: 3,1 milyon (1993),^[40] 3,4 milyon (2004),^[41] 5,7 milyon (2001, 2010),^[42][43] ya da tüm denizaşırı Çinlilerin yaklaşık onda biri (2006, 2011).^[44][45] Sınır ötesi etnik gruplar (跨境民族, kuàjìng mínzú), ancak Çin sınırında bağımsız bir devletin kuruluşunun ardından Çin'den gittikleri durumda denizaşırı Çinli sayılır.^[36]

Hmonglar ya da Moğollar gibi Çin ile tarihi bağlantısı olan bazı etnik gruplar, kendilerini "denizaşırı Çinli" olarak tanımlamayabilir.^[46]

50 milyondan fazla denizaşırı Çinli vardır.^{[47][48][49][50]} Denizaşırı Çinlilerin çoğu Güneydoğu Asya'da yaşamaktadır; Singapur nüfusunun çoğunu oluşturmanın yanı sıra Tayland (%14), Malezya (%23), Endonezya, Brunei (%10), Filipinler ve Vietnam'da büyük Çinli azınlık nüfusları mevcuttur.

Kıta / ülke	Madde	Denizaşırı Çinli nüfusu	Yüzölçümü	Veri yılı
Afrika
Güney Afrika	Güney Afrika'daki Çinliler	300.000–400.000		2015[20]
Madagaskar	Madagaskar'daki Çinliler	70.000–100.000		2011[51]
Etiyopya	Etiyopya'daki Çinliler	20.000–60.000		2014–2016[52][53]
Angola	Angola'daki Çinliler	50.000		2017[54]
Mauritius	Mauritius'taki Çinliler	38.500		2010[55]
Cezayir	Cezayir'deki Çinliler	35.000		2009[56]
Tanzanya	Tanzanya'daki Çinliler	30.000		2013[57]
Réunion	Chinois	25.000		1999[58]
Kongo Cumhuriyeti	Kongo Cumhuriyeti'ndeki Çinliler	15.000–25.000		2013[59]
Nijerya	Nijerya'daki Çinliler	20.000		2012[60]
Gana	Gana'daki Çinliler	6.000–20.000		2010[61]
Zambiya	Zambiya'daki Çinliler	19.845		2014[62]
Mozambik	Mozambik'teki Çinliler	12.000		2007[63]
Zimbabve	Zimbabve'deki Çinliler	10.000		2016[64]
Mısır	Mısır'daki Çinliler	6.000–10.000		2007[65]
Sudan	Sudan'daki Çinliler	5.000–10.000		2005–2007[65]
Kenya	Kenya'daki Çinliler	7.000		2013[66]
Uganda	Uganda'daki Çinliler	7.000		2010[67]
Botsvana	Botsvana'daki Çinliler	5.000–6.000		2009[68]
Lesotho	Lesotho'daki Çinliler	5.000		2011[69]
Kongo DC	Demokratik Kongo Cumhuriyeti'ndeki Çinliler	4.000–5.000		2015[70]
Kamerun	Kamerun'daki Çinliler	3.000-5.000		2012[71]
Gine	Gine'deki Çinliler	5.000		2012[71]
Benin	Benin'deki Çinliler	4.000		2007[65]
Namibya	Namibya'daki Çinliler	3.000-4.000		2009[72]
Fildişi Sahili	Fildişi Sahili'ndeki Çinliler	3.000		2012[71]
Mali	Mali'deki Çinliler	3.000		2014[73]
Togo	Togo'daki Çinliler	3.000		2007[65]
Yeşil Burun Adaları	Yeşil Burun Adaları'ndaki Çinliler	2.300		2008[74]
Malavi	Malavi'deki Çinliler	2.000		2007[65]
Ruanda	Ruanda'daki Çinliler	1.000-2.000		2011[75]
Senegal	Senegal'daki Çinliler	1.500		2012[71]
Fas	Fas'taki Çinliler	1.200		2004[76]
Seyşeller	Seyşeller'deki Çinliler	1.000		1999[77]
Liberya	Liberya'daki Çinliler	600		2006[65]
Burkina Faso	Burkina Faso'daki Çinliler	500		2012[71]
Libya	Libya'daki Çinliler	300		2014[78]
Asya/Orta Doğu
Tayland	Tayland Çinlileri	9.392.792	%14	2012[79]
Malezya	Çin asıllı Malezyalılar, Peranakan	7.417.800	%23	2016[80]
Endonezya	Çin asıllı Endonezyalılar	2.832.510	%1	2010[81]
Singapur	Çin asıllı Singapurlular	2.808.300	%76.2	2016[82]
Myanmar	Myanmar'daki Çinliler, Panthay	1.637.540		2012[6]
Filipinler	Filipinler Çinlileri, Torna atrás, Sangley	1.146.250	%1	2005[9]
Vietnam	Hoa halkı	823.071	%0.96	2009[14]
Güney Kore	Güney Kore'deki Çinliler	800.000	%1	2010[83]
Kamboçya	Kamboçya Çinlileri, Kamboçya Hokkienleri	700.000		2010[84]
Japonya	Japonya'daki Çinliler	674.871	<%1	2011[16]
Pakistan	Pakistan'daki Çinliler	400.000		2017[18]
Kazakistan	Kazakistan'daki Çinliler, Dunganlar	300.000		2009[85]
Laos	Laos Çinlileri	185.765		2005[1]
Birleşik Arap Emirlikleri	Birleşik Arap Emirlikleri'ndeki Çinliler	180.000		2009[27]
Brunei	Brunei'deki etnik Çinliler	42.100	%10	2015[86]
İsrail	İsrail'deki Çinliler	23.000		2001[87][88]
Kuzey Kore	Kuzey Kore'deki Çinliler	10.000		2009[89]
Katar		6.000		2014[90]
Hindistan	Hindistan'daki Çinliler	4.000-7.000	sıfır	2014[91]
Sri Lanka	Sri Lanka'daki Çinliler	3.500		?[92]
İran	İran'daki Çinliler	3.000
Kırgızistan	Kırgızistan'daki Çinliler, Dunganlar	1.813		2009[93]
Moğolistan	Moğolistan'daki etnik Çinliler	1.323		2000[kaynak belirtilmeli]
Avrupa
Rusya	Rusya'daki Çinliler, Dunganlar	200.000-400.000		2004[94][95]
Fransa	Fransa'daki Çin diasporası, Chinois (Réunion)	700.000	%1	2010[96]
Birleşik Krallık	Britanya Çinlisi	433.150	%1	2008
İtalya	İtalya'daki Çinliler	320.794	%1	2013[23]
Almanya	Almanya'daki Çinliler	212.000	<%1	2016[24]
İspanya	İspanya'daki Çinliler	145.000	%<1	2009[29]
Hollanda	Hollanda'daki Çinliler	80.198	%1	2012[97]
Türkiye	Türkiye'deki Çinliler, Uygurlar	46.800		2009
Macaristan	--	30.000-40.000		--[98]
İsveç	İsveç'teki Çinliler	31.725	%<1	2016[99]
Avusturya	--	30.000		2008[100]
İrlanda	--	17.800	%<1	2011[101]
Norveç	--	10.600	%<1	2014[102]
Danimarka	Danimarka'daki Çinliler	10.247	%<1	2009[103]
Bulgaristan	Bulgaristan'daki Çinliler	9.000		2005[104]
Portekiz	Portekiz'deki Çinliler	9.689		2007[105]
Finlandiya	--	8.257	%<1	2011[106]
Çekya	Çek Cumhuriyeti'ndeki Çinliler	4.986		2007[107]
Romanya	Romanya'daki Çinliler	2.249		2002[108]
Sırbistan	Sırbistan'daki Çinliler	1.373		2011[109]
İzlanda	--	220	sıfır	2014[110]
Estonya	--	104	sıfır	2013[111]
Amerika
ABD	Çin asıllı Amerikalılar	4.947.968	%1.5	2015[112]
Kanada	Çin asıllı Kanadalılar	1.487.580	%4	2006[113]
Peru	Çin asıllı Perulular	900.000'e kadar	%3'e kadar	2017[13]
Venezuela	Çin asıllı Venezuelalılar	400.000–450.000	%2	2013[114]
Brezilya	Çin asıllı Brezilyalılar	250.000	sıfır	2005[1]
Panama	Panama Çinlileri	135.000		2003[115][116]
Arjantin	Çin asıllı Arjantinliler	120.000		2010[32][33][117]
Küba	Çin asıllı Kübalılar	114.240	%1	2008[118]
Jamaika	Çin asıllı Jamaikalılar	72.000		--[119]
Meksika	Meksika Çinlileri	70.000	sıfır	2008[kaynak belirtilmeli]
Kosta Rika	Kosta Rika'daki Çinliler	45.000		2011[120]
Surinam	Çin asıllı Surinamlılar	7.885	%1.5	2012[121]
Kolombiya	Kolombiya'daki Çinliler	25.000		2014[122]
Dominik Cumhuriyeti	Dominik Cumhuriyeti'ndeki etnik Çinliler	15.000		--[123]
Nikaragua	Çin asıllı Nikaragualılar	12.000		--[124]
Şili	Şili'deki Çinliler	10.000		--[kaynak belirtilmeli]
Trinidad ve Tobago	Çin asıllı Trinidad ve Tobagolular	3.800		2000[kaynak belirtilmeli]
Guyana	Çin asıllı Guyanalılar	2.722		1921[125]
Belize	Belize'deki etnik Çinliler	1.716		2000[126]
Porto Riko	Porto Riko Çinlileri	35.000		--
Haiti	Çin asıllı Haitililer	230		--
Okyanusya
Avustralya	Çin asıllı Avustralyalılar	1.213.903	%6	2016[127][128]
Yeni Zelanda	Çin asıllı Yeni Zelandalılar	180.066	%4	2013[129]
Fiji	Fiji'deki Çinliler	34.712		2012[130]
Samoa	Samoa'daki Çinliler	30.000		--[kaynak belirtilmeli]
Papua Yeni Gine	Papua Yeni Gine'deki Çinliler	20.000		2008[131][132]
Tonga	Tonga'daki Çinliler	3.000		2001[133][134]
Palau	Palau'daki Çinliler	1.030		2012[135]

Wikimedia Commons'ta Çin diasporası ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

• Çin dış göçü
• Çin mahallesi
• Türkiye'deki Çinliler