Saniye
Saniye, Uluslararası Birimler Sistemine (SI) (Fransızca: Système International d’unités) göre en düşük enerji seviyesindeki (ground state) Sezyum-133 atomunun (133 Cs atom çekirdeği) iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 periyoduna karşılık gelen süredir, (13. CGPM, 1967).1997 deki CIPM toplantısında bu tanımın durağan ve 0 K termodinamik sıcaklıkta Sezyum atomu için geçerli olduğu onaylandı.Değişkendir.
| saniye | |
|---|---|
 Her saniye tıklayan bir saatin sarkaçla yönetilen eşapman | |
| Genel bilgi | |
| Birim sistemi | SI |
| Neyin birimi | zaman |
| Sembol | s[1] |
Saniye, zaman ölçüsü birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Saniye, bir dakikanın 60, bir saatin ise 3600 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir.
Saniyenin tanımı, 1967 yılında kabul edilmiştir ve Cesium-133 atomunun iki hiperfein seviyesi arasındaki geçiş süresi esas alınarak yapılmıştır. Bu süre, "saniye" olarak tanımlanmıştır ve uluslararası standart saniye olarak kullanılmaktadır.
Saniye, zamana ilişkin birçok ölçüm ve hesaplama yapmak için kullanılır. Örneğin, fizikte ve astronomide, zaman dilimleri, hareketlerin süreleri, ışık hızı gibi birçok kavram saniye cinsinden ifade edilir. Saniye ayrıca, atomik saatler ve diğer zaman ölçüm cihazları gibi birçok teknolojik araçta da kullanılır.
Etimoloji
Sözcük, kökenini Arapça "iki" sayısı olan "isnân"dan almaktadır. Bunun nedeni ise Biruni'nin zaman birimlerini adlandırırken sayısal sıralamalar kullanmasıdır (örneğin, "salise" de "üç" anlamındaki "selâse"den gelmektedir).
| Alt katlar | Katlar | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Değer | SI sembolü | Adı | Değer | SI sembolü | Adı | |
| 10−1 s | ds | desisaniye | 101 s | das | dekasaniye | |
| 10−2 s | cs | santisaniye | 102 s | hs | hektosaniye | |
| 10−3 s | ms | milisaniye | 103 s | ks | kilosaniye | |
| 10−6 s | µs | mikrosaniye | 106 s | Ms | megasaniye | |
| 10−9 s | ns | nanosaniye | 109 s | Gs | gigasaniye | |
| 10−12 s | ps | pikosaniye | 1012 s | Ts | terasaniye | |
| 10−15 s | fs | femtosaniye | 1015 s | Ps | petasaniye | |
| 10−18 s | as | attosaniye | 1018 s | Es | egzasaniye | |
| 10−21 s | zs | zeptosaniye | 1021 s | Zs | zettasaniye | |
| 10−24 s | ys | yoktosaniye | 1024 s | Ys | yottasaniye | |
| 10−27 s | rs | rontosaniye | 1027 s | Rs | ronnasaniye | |
| 10−30 s | qs | quectosaniye | 1030 s | Qs | quettasaniye | |