Yalova
Yalova, Yalova ilinin merkezi olan şehirdir.
| Yalova | |
|---|---|
Şehir | |
 | |
 Türkiye'deki yeri | |
| Ülke | Türkiye |
| Bölge | Marmara Bölgesi |
| İl | Yalova |
| İdare | |
| • Belediye başkanı | Mehmet Gürel (CHP) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 847 km² |
| Rakım | 5 m |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 77100 |
| Alan kodu | 226 |
| Plaka kodu | 77 |
Resmî site Yalova Belediyesi | |
Armutlu Yarımadası'nın kuzey kıyısı ile Samanlı Dağları'nın kuzey eteklerine kurulmuş olan Yalova, Türkiye'nin kuzeybatısında, Marmara bölgesinin güneydoğu kesiminde yer almaktadır. İlin kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli, güneyinde Bursa (Orhangazi-Gemlik ve İznik ilçeleri) ve Gemlik körfezi yer almaktadır. Yalova ilinin kuzeyinden güneybatısına kadar olan sınırları Marmara Denizi ile çevrilmiştir.
Kıyılar, girintili çıkıntılı bir özellik göstermez. Yalova'nın 39-40º kuzey enlemi, 29-61º doğu boylamları arasında denizden yüksekliği 2 metre, en yüksek noktası 926 metredir. 839 kilometrekarelik alanı ile ülke yüzölçümünün %0,11'lik bölümünü kapsamaktadır.
Yalova, yüzölçümü itibarıyla Türkiye'nin en küçük ilidir ve 105 km ile denize en uzun kıyısı olan turistik illerinden de birisidir.[1]
Yalova, verimli ve bereketli ovalara sahiptir. Çınarcık, Gökçedere, Kirazlı, Kılıçköy ve Taşköprü ile deniz arasında birbirinden alçak tepeciklerle ayrılan büyüklü küçüklü ovalar oluşmuştur. Bu ovalar, akarsular boyunca uzanmakta olup çevrelerinde meyvecilik ve sebzecilik yapılmaktadır.
Yalova'nın toplam yüzölçümünün (84.700 ha) %82'si, tarım arazisi (22.173 ha), orman alanı (46.809 ha) ve çayır-mera arazisinden (7.944 ha) oluşmaktadır.
İlin bitki örtüsünü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Samanlı Dağları'nın kuzey ve güneyinde vadi içlerinde bulunan makiler, bu kütlenin etekleri boyunca kesintili şeritler ve parçalar halinde bulunurlar.
Yalova'nın güneyindeki dik yamaçlar gür bir orman örtüsü ile tamamen kaplıdır. Ormanlık alanlarda genellikle kayın, meşe, gürgen, kızılcık, kestane ve ıhlamur ağaçları görülür. Yalova'daki ormanlardan çevrenin odun ve kereste ihtiyacı karşılanmaktadır.
Yalova il sınırları ekolojik çeşitliliği kadar etnik ve kültürel çeşitliliğiyle de zenginlik göstermektedir. Anadolu'nun her yanından aldığı göçlerle hem inançsal hem de dilsel çeşitliliği artmıştır. İl genelinde Türkçeden başka Pomakça, Avarca, Çerkesçe, Lazca, Gürcüce, Dargice, Kürtçe, Boşnakça, Tatarca/Karaçayca konuşan etnik grupların yerleşimleri bulunmaktadır. Ayrıca Muharrem İnce, İzel, Şebnem Ferah, İbrahim Kutluay, Mehmet Okur, Berrak Tüzünataç gibi ünlü isimler Yalova doğumludur.
Tarih
Bölgedeki ilk yerleşimler prehistorik çağlarda M.Ö. 3000 yıllarındadır. Bitinya adıyla bilinen antik bölgede M.Ö. 2000'lerde Hititler, MÖ 1200'lerde Frigler hakimiyet kurdular. Pers egemenliği altında kalan bölge de MÖ 5. yüzyılın ortalarından itibaren Bitinyalı hanedanlar hakimiyet kurmaya başlamış ve MÖ 3. yüzyılda bağımsız Bitinya Krallığı'nı kurmuşlardır. Yalova'da bu krallığın topraklarında kalmıştır. Yalova'nın da içerisinde olduğu bölge MÖ 74'te Romalılar'ın denetimine girdi. Roma İmparatorluğu'nun 395 yılındaki bölünmesinden sonra Yalova Bizans İmparatorluğu'nun yönetimine geçti. 1302'de Yalova civarında Bafeus Muharebesi gerçekleşti. Yalova ve çevresi 1326 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçti.
16. yüzyıl Osmanlı idari teşkilatlanmasına göre Yalova, Hüdavendigâr Eyaleti'ne bağlı bir kaza merkeziydi. Evliya Çelebi seyahatnamesinde Yalova'yı; 700 evi, yedi camisi, üç hanı, bir hamamı, kırk-elli kadar dükkânı bulunan bir yerleşim olarak anlatmıştır. 25 Mayıs 1719 yılında meydana gelen depremde yerleşim büyük tahribata uğradı. 18. yüzyıl sonlarında Yalova, İzmit Sancağı'nın Karamürsel kazasına bağlı bir nahiye konumundaydı. 10 Temmuz 1894 yılı depreminde yerleşimde büyük tahribat yaşadı. 7 Ağustos 1920 yılında başlayan Yunan hakimiyeti 19 Temmuz 1921 tarihine kadar sürdü. 1927 yılında belediye olan Yalova, 2 Aralık 1929 yılında çıkarılan kanunla İstanbul iline bağlı bir ilçe oldu. 1935 yılı nüfus sayımında 2635 nüfusa sahip olan yerleşim, kaplıcalar sayesinde hızlı bir gelişim yakaladı.[2] 6 Haziran 1995 tarihinde aynı adla kurulan ilin merkez ilçesi oldu.[3] 17 Ağustos 1999 yılında meydana gelen 1999 Gölcük depremi nde Yalova şehri de büyük tahribata uğradı.
Mustafa Kemal Atatürk yaşamının son bölümünde ara sıra Yalova'yı ziyaret etmiş ve Yürüyen Köşk'te dinlenmiştir. Bir konuşmasında "Yalova benim kentimdir." şeklinde şehre olan sevgisini dile getirmiştir.[4]
Coğrafya
Yalova ilinin kuzeyinde ve batısında Marmara Denizi, doğusunda Kocaeli İli, güneyinde Bursa İli ile Gemlik Körfezi yer almaktadır. İlin denizden yüksekliği 2 metre, en yüksek noktası 926 metredir. Yüzölçümü 847 km²'dir.
Bitki örtüsü
Yalova ilinin bitki örtüsü makiler ve ormanlar oluşturmaktadır. Yalova'nın güneyindeki dik yamaçlar tümüyle gür bir orman örtüsüyle kaplıdır.
İklimi
Yalova ilinin iklimi, makro-iklim tipi olarak, Akdeniz ve Karadeniz iklimleri arasında bir geçiş niteliği taşımaktadır. Kimi dönemlerde de karasal iklim özelliklerini taşıyan ilde yazlar oldukça kurak ve sıcak, kışlar serin ve bol yağışlı geçmektedir. Kışın ilçenin yüksek kesimlerinde kar yağışı yaygındır ve kar haftalarca yerde kalabilir. Neredeyse her kış, kıyı kesimlerinde de birkaç kere kar yağabilir, ancak genellikle birkaç gün içinde erir.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Yalova ilçesi (İstanbul) | |||
| 1935[5] | 16.840 | 2.635 | 14.205 |
| 1940[6] | 17.078 | 2.300 | 14.778 |
| 1945[7] | 20.276 | 3.608 | 16.668 |
| 1950[8] | 22.255 | 3.833 | 18.422 |
| 1955[9] | 26.671 | 6.610 | 20.061 |
| 1960[10] | 33.101 | 11.318 | 21.783 |
| 1965[11] | 37.090 | 14.241 | 22.849 |
| 1970[12] | 42.689 | 17.689 | 25.000 |
| 1975[13] | 55.036 | 27.289 | 27.747 |
| 1980[14] | 75.787 | 41.823 | 33.964 |
| 1985[15] | 90.228 | 53.857 | 36.371 |
| 1990[16] | 113.417 | 65.823 | 47.594 |
| Yalova merkez ilçesi | |||
| 2000[17][a] | 86.091 | 70.118 | 15.973 |
| 2007[18] | 102.871 | 87.372 | 15.499 |
| 2008[19] | 107.609 | 91.047 | 16.562 |
| 2009[20] | 114.054 | 92.166 | 21.888 |
| 2010[21] | 116.471 | 98.347 | 18.124 |
| 2011[22] | 118.998 | 100.863 | 18.135 |
| 2012[23] | 121.479 | 102.874 | 18.605 |
| 2013[24] | 124.018 | 104.737 | 19.281 |
| 2014[25] | 127.670 | 107.928 | 19.742 |
| 2015[26] | 132.322 | 112.183 | 20.139 |
| 2016[26] | 137.007 | 116.615 | 20.392 |
| 2017[26] | 140.312 | 119.605 | 20.707 |
| 2018[26] | 144.407 | 124.956 | 19.451 |
| 2019[26] | 149.068 | 129.013 | 20.055 |
| 2020[26] | 149.330 | 128.933 | 20.397 |
Spor
Yalovaspor BK, Basketbol Süper Ligi'nde (BSL) Yalova'yı temsil etmektedir.
Yalovaspor, Bölgesel Amatör Lig'de Yalova'yı temsil etmektedir.
Yerel Yönetim
Yalova Belediye Başkanları
| № | Belediye Başkanı | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Parti | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Yakup Acar | 1931 | 1942 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 2 | M. Sefa Tüzünataç | 1942 | 1950 | ||
| 3 | Rahmi Üstel | 1951 | 1952 | Demokrat Parti | |
| 4 | İsmail Toker | 1952 | 1955 | ||
| 5 | Hasan Çam | 1955 | 1959 | ||
| 6 | Enver Üstün | 1959 | 1960 | ||
| (3) | Rahmi Üstel | 1963 | 1973 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 7 | Mehmet Duman | 1973 | 1977 | ||
| (3) | Rahmi Üstel | 1977 | 1980 | Adalet Partisi | |
| 8 | Osman Görken | 13 Eylül 1980 | 10 Kasım 1980 | Askerî | |
| 9 | Erdoğan Boluluoğlu | 1980 | 1981 | ||
| 10 | Nurhan Cambaz | 6 Nisan 1981 | 8 Aralık 1981 | ||
| 11 | Orhan Kurt | 1981 | 1984 | ||
| 12 | Cengiz Koçal | 1984 | 1987 | Anavatan Partisi | |
| 1987 | 1994 | Sosyaldemokrat Halkçı Parti | |||
| 13 | Sinan Bozoğlu | 25 Mayıs 1994 | 10 Temmuz 1994 | Bağımsız | |
| 14 | İbrahim Uzun | 1994 | 1999 | Doğru Yol Partisi | |
| 15 | Yakup Bilgin Koçal | 1999 | 2004 | Anavatan Partisi | |
| 16 | Barbaros Hayrettin Binicioğlu | 2004 | 2009 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| (15) | Yakup Bilgin Koçal | 2009 | 2011 | Demokrat Parti | |
| 2011 | 2013 | Bağımsız | |||
| 2013 | 2014 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |||
| 17 | Ömer Aslan | 30 Nisan 2014 | 1 Haziran 2014 | Bağımsız | |
| 18 | Vefa Salman | 1 Haziran 2014 | 27 Şubat 2020 | Cumhuriyet Halk Partisi | |
| 19 | Mustafa Tutuk | 27 Şubat 2020 | 4 Nisan 2024 | Adalet ve Kalkınma Partisi | |
| 20 | Mehmet Gürel | 4 Nisan 2024 | Görevde | Cumhuriyet Halk Partisi | |
Kaynak:[27]
Belde ve köyler
Yalova merkez ilçeye bağlı 1 belde ve 15 köy vardır:
Galeri
Kardeş kentler
Yalova'nın 20 tane kardeş şehri bulunmaktadır.[28]
Bad Godesberg, Almanya (1969)
Tonami, Japonya (1989)[29]
Mahaçkala, Rusya (1992)
Panjin, Çin (1992)
Geçitkale, KKTC (1995)
Suwon, Güney Kore (1999)
Gümülcine, Yunanistan (2002)
Mecidiye, Romanya (2004)
Bilohirsk, Ukrayna (2004)
Ohrid, Kuzey Makedonya (2010)
Smolyan, Bulgaristan (2010)
İpek, Kosova (2010)
Travnik, Bosna Hersek (2011)
Yeni Pazar, Sırbistan (2011)
Trogir, Hırvatistan (2011)
Batum, Gürcistan (2012)
Budva, Karadağ (2012)- Hasavyurt, Rusya (2014)
- Rottenburg am Neckar, Almanya (2015)
- Girne, KKTC (2017)
Notlar
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Yalova Valiliği 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova Üniversitesi 20 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- T.C. Yalova Valiliği 24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- MEB Yalova Milli Eğitim Müdürlüğü 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova Ticaret İl Müdürlüğü 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova - İŞKUR 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova İl Sağlık Müdürlüğü 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova Emniyet Müdürlüğü 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yalova İl Jandarma Komutanlığı 14 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.