Дотияли теле
Дотели, яки Дотьяли (डोटेली) күбесенчә Непалда яшәүче 800 000 кеше сөйләшә торган Индо-Арий теле. Ул Кһас теленең (ул хәзерге Непали теленең борынгы формасы) диалекты һәм Деванагари язмасы белән языла. Аның 2072 (2015) Непал Конституциясенең 6-нчы секциясе, 1 өлеше буенча Непалда рәсми статусы бар.[1]Дотели теленең дүрт төп диалекты бар, атап әйткәндә Байтадели, Баджһанги Непали, Дарчули һәм Дотели.[2] Бу диалектлар арасында үзара аңлаешлылык югары һәм Дотели теленең барлык диалектлары уртак телгә нигезләнгән материалларны куллана ала.
| Район | Тел атамасы өчен кулланылган төшенчәләр |
|---|---|
| Кайлали | Байтадели, Баджһанги, Непали |
| Канчапур | Байтадели Непали, Непали |
| Доти | Дотьяли, Дотели |
| Даделдһура | Дотьяли, Даделдһури |
| Байтади | Байтади, Байтадели, Дотьяли |
| Дарчула | Дарчулели, Дотьяли |
| Баджһанг | Баджһанги Баджһанги Непали, Непали |
Килеп чыгышы һәм тарихы
Раһул Санкритьяян буенча Дотели яки Дотьяли Кумаони теленең диалекты ул Дотига Кумаонның Катьюри династиясе бүленүе тарафыннан китерелгән булган, алар Дотида 1790 елга кадәр хөкем сөргән. Доти патшалыгы Катьюри патшалыгы Катьюриларның төрле тармакларының сигез төрле патшазадә бүленгәннән соң формалашкан булган.[3] Шулай да, Непалда ул Непали теленең диалекты буларак таныла; гәрчә асаба интеллигенция һәм Доти кешеләре, Дотели телендә сөйләшүчеләр телләрен Непалның милли телләрнең берсе дип танылуын таләп итә.
