Kataniya–Fontanarossa aeroporti
Kataniya-Fontanarossa aeroporti (IATA: CTA, ICAO: LICC), Vincenzo Bellini aeroporti (italyancha: Aeroporto Internazionale Vincenzo Bellini di Catania-Fontanarossa) nomi bilan ham mashhur, Italiyaning Sitsiliya orolining ikkinchi yirik shahri Kataniyadan 2.3 NM (4.3 km; 2.6 mi) janubi-gʻarbda[1] joylashgan xalqaro aeroport. U Kataniyada tugʻilgan opera bastakori Vinchenso Bellinining nomi bilan atalgan.
| Kataniya–Fontanarossa aeroporti Aeroporto di Catania-Fontanarossa | |||
|---|---|---|---|
| Fayl:Catania Airport-logo.png | |||
| Fayl:Aeroporto di Catania — Catania Airport. JPG | |||
| IATA kodi: CTA – ICAO kodi: LICC | |||
| Qisqacha bayon | |||
| Aeroport turi | Fuqarolik | ||
| Operator | SAC | ||
| Joylashuvi | Kataniya, Italiya | ||
| Markazi | |||
| Dengiz sathidan balandligi | 39 ft / 12 m | ||
| Koordinatalari | 37°28′00″N 15°03′50″E / 37.46667°N 15.06389°E G O 15°03′50″E / 37.46667°N 15.06389°E G O | ||
| Vebsayti | |||
| Xarita | |||
| Uchish/qoʻnish yoʻlaklari | |||
| Uzunligi | Yuzasi | ||
| m | ft | ||
| 08/26 | 2,560 | 7,989 | Asfalt |
| Maʻlumotlar (2022) | |||
| Yoʻlovchilar soni | 10,099,441 | ||
| Yoʻlovchilar sonining oʻzgarishi 21-22 |  64,9% | ||
| Parvozlar soni | 72,505 | ||
| Parvozlar sonining oʻzgarishi 21-22 | 43,8% | ||
| Manba: Italiya AIP[1] Assaeroporti statistikasi[2] | |||
Assaeroportiga koʻra, u 2020-yilda Sitsiliyaning eng gavjum hamda Italiyaning toʻrtinchi eng gavjum aeroportidir[3]. ITA Airways, Lufthansa hamda KLM kabi yirik aviakompaniyalar bu yerda oʻz xizmatlarini taklif qiladi va uni Rim, Myunxen, Amsterdam hamda Berlin kabi koʻplab Yevropa yoʻnalishlari bilan bogʻlaydi. Lou-kost aviakompaniyalar, xususan, easyJet va Ryanair esa dam olish joylariga parvozlarni taklif qiladi.
2016-yilda deyarli ikki million yoʻlovchi tashilgan Kataniya/Fontanarossa — Rim/Fiumichino yoʻnalishi Italiyaning eng gavjum aviayoʻnalishi hamda 2021-yilda Yevropaning ikkinchi eng gavjum yoʻnalishiga aylandi[manba kerak].
Tarixi
Dastlabki davri
Kataniya aeroporti tarixi 1924-yilga borib taqaladi, u mintaqadagi birinchi boʻldi. Ikkinchi jahon urushi mobaynida u Sitsiliya yurishi paytida ittifoqchilar tomonidan egallab olingan va AQSh Harbiy havo kuchlari tomonidan harbiy aerodrom sifatida ishlatilgan. Oʻn ikkinchi havo kuchlari aeroportdan jangovor aerodrom sifatida foydalangan, 1943-yil 27-avgustdan 19-noyabrgacha B-25 Mitchells uchgan 340-bombardimon guruhini joylashtirgan. Bundan tashqari, Shtab-kvartira, 51-askar tashuvchi qanoti aeroportdan 1943-yil 29-sentyabrdan 1944-yil 29-iyungacha foydalangan. Urushning qolgan qismida turli transport boʻlinmalari aeroportdan foydalangan. Urushdan keyin u fuqarolik hokimiyatiga qaytarildi[4].
1940-yillarning oxiriga kelib, aeroportda joy tezda tugab borayotgani aniq boʻldi va uni boshqa joyga koʻchirish zarur deb topildi. 1950-yilda yangi kattaroq va takomillashtirilgan Kataniya aeroporti faoliyati boshlandi.
20 yillik kutilmagan oʻsish va yuqori yoʻlovchilar darajasidan soʻng, 1981-yilda talabni qondirish uchun aeroportni yana bir bor qayta qurish kerak boʻldi[manba kerak].
2000-yillardan boshlab rivojlantirilishi
Oʻsib borayotgan yoʻlovchilar soniga bardosh berish uchun 2007-yil 8_mayda eski obyektlar oʻrniga 22 ta darvoza va oltita yuk ortish koʻprigi bilan jihozlangan yangi terminal ochildi[manba kerak]. Joriy „investitsion dastur“ Kataniya Fontanarossa aeroporti kelgusi oʻn yil ichida oʻsishni rejalashtirishda davom etishini taʼminladi, butunlay yangi infratuzilmani amalga oshirdi va koʻplab qoʻshimchalar, jumladan panoramali restoran, yangi uchish-qoʻnish yoʻlagi va boshqa ofis maydoni kiritildi[manba kerak].
Ryanair 2013-yilda Kataniyaga ucha boshladi, dastlab Kataniyaga faqat bitta yoʻnalishni eʼlon qildi, shuningdek, 2013-yilda ochilgan va Ragusa shahri yaqinidagi Kataniyadan 100 km uzoqlikda joylashgan yangi aeroport Komizo aeroportiga ham ish boshladi[5].
Yoʻlovchilar sonining tez oʻsishini taʼminlash uchun 2018-yilda ikkita qoʻshimcha terminal ochildi (B va C terminallari). C terminal faqat easyJet tomonidan foydalaniladi.
2023-yil terminaldagi yongʻin va vaqtinchalik uzilish
2023-yilning 16-iyulida kelib chiqishi nomaʼlum yongʻinda aeroportning bir qismi yonib ketdi. Oʻsha kuni Kataniyaga parvozlar Komizo, Palermo va Trapaniga yoʻnaltirildi va boshqa parvozlar keyingi 19-iyulgacha deyarli butunlay toʻxtatildi[6]. Keyingi 3 haftalik reyslar 5-avgustda normal faoliyat toʻliq tiklanmaguncha toʻxtab turdi[7].
28-iyul kuni Lufthansa aviakompaniyasi Frankfurt — Kataniya reysini Maltaga yoʻnaltirildi. Samolyotning parvoz yoʻli Kataniya aeroporti yaqinida falus paydo boʻlganidan soʻng vaziyat ommaviy axborot vositalarining eʼtiborini tortdi, garchi keyinchalik buritish va unga bogʻliq manevrlar ikki marta urinishdan soʻng Kataniyaga qoʻnishga toʻsqinlik qiladigan shamol sharoitiga sabab boʻlganligi taxmin qilingan[8].
Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar
Quyidagi aviakompaniyalar Kataniya-Fontanarossa aeroportida muntazam va charter reyslarini amalga oshiradi:
| Aviakompaniya | Manzillar |
|---|---|
| Aegean Airlines | Mavsumiy: Afina |
| AeroItalia | Rim–Fiumichino Mavsumiy: Bergamo |
| Aer Lingus | Mavsumiy:  Dublin[9] |
| Air Arabia |  Kasablanka |
| airBaltic | Mavsumiy: Riga |
| Air Cairo | Mavsumiy: Al-Uqsur, |
| Air France | Mavsumiy: Parij-Sharl de Goll |
| Air Serbia | Mavsumiy: Belgrad |
| Austrian Airlines | Mavsumiy: Vena |
| British Airways | Mavsumiy: London-Gatvik |
| Dan Air |  Bacău[10] |
| DAT | Lampeduza, Pantelleriya |
| easyJet |  Bazel/Mulhouse,  Berlin, Jeneva, London-Gatvik,  London-Luton, Milan-Malpensa, Neapol, Parij-Sharl de Goll Mavsumiy: Amsterdam,  Bordo, Bristol,  Edinburg, Lion, Manchester, Nant, Nitsa, Syurix |
| Edelweiss Air | Mavsumiy: Syurix |
| El Al | Mavsumiy: Tel-Aviv |
| Eurowings | Düsseldorf, Shtutgart Mavsumiy: Kyoln/Bonn, Dortmund, Hamburg, Hannover |
| flydubai | Dubay-Xalqaro |
| Iberia | Mavsumiy: Madrid |
| Israir Airlines | Mavsumiy: Tel-Aviv[11] |
| ITA Airways | Milan-Linate, Rim-Fiumichino |
| Jet2.com | Mavsumiy: Birmingem, Edinburg (2025-yil 7-maydan boshlanadi)[12], Leeds/Bradford, London-Stansted, Manchester |
| KLM | Amsterdam |
| KM Malta Airlines |  Malta[13] |
| Lufthansa | Frankfurt, Myunxen |
| Luxair | Mavsumiy:  Luksemburg |
| Neos | Mavsumiy: Bergamo,  Iraklion, Milan-Malpensa, Rodos, Verona, Sharm ash-Shayx |
| Norwegian Air Shuttle | Mavsumiy:  Kopengagen,  Oslo,  Stokgolm-Arlanda |
| Ryanair | Ankona, Bari, Bergamo, Berlin, Bolonya, Bove[14], Budapesht, Buxarest-Otopeni,  Eyndxoven, Genuya, Hahn, Kalyari,  Katovitse, Krakov, London-Stansted, Madrid, Malta, Milan-Malpensa, Neapol, Peruga, Peskara, Piza, Praga[14], Rim-Fiumichino,  Sevilya,  Sofiya,  Tirana[15], Triyest, Turin, Varshava-Modlin, Vena, Venetsiya, Verona,  Sharlerua Mavsumiy: Afina, Algero, Iraklion (2024-yil 2-iyundan boshlanadi)[16], London-Luton, Marsel, Rodos (2024-yil 3-iyundan boshlanadi)[17] |
| Scandinavian Airlines | Mavsumiy: Oslo |
| SkyAlps | Mavsumiy: Bolzano |
| Smartwings | Mavsumiy:  Bratislava, Praga, Varshava-Shopen |
| Swiss International Air Lines | Mavsumiy: Jeneva |
| Sun d’Or | Mavsumiy: Tel-Aviv |
| Transavia | Mavsumiy: Amsterdam, Parij-Orly |
| TUI fly Belgium | Mavsumiy: Brussel |
| Turkish Airlines | Istanbul |
| Volotea | Ankona, Verona Mavsumiy: Florensiya, Lurd, Nant, Olbyia, Tuluza |
| Vueling | Barselona, Florensiya |
| Wizz Air | Bolonya, Budapesht, Buxarest-Otopeni, Hamburg[18], Katovitse, Krakov[19], Memmingen, Milan-Linate, Praga, Sofiya, Tirana, Turin[20], Varshava-Shopen, Venetsiya, Verona[21], Yassi, Sharlerua[18] Mavsumiy: Abu-Dabi[19], Kluj-Napoka[22], London-Gatvik |
Yer usti transporti
Poyezd
Catania-Aeroporto Fontanarossa yangi poezd bekatiga Messina-Sirakuza temir yoʻli, Kataniya-Palermo temir yoʻli, shuningdek Kataniya-Kaltagirone temir yoʻli kabi mintaqaviy poyezd liniyalari xizmat koʻrsatadi. Catania-Aeroporto Fontanarossa temir yoʻl bekati Kataniya shahar atrofi temir yoʻl liniyasining bir qismidir. Bekat Bicocca va Catania-Acquicella bekatlari orasida joylashgan[23]. Kataniya markaziy vokzaliga va qaytishga odatiy safar 10 daqiqadan kamroq vaqtni oladi va Sirakuza yoki Taormina poyezd bekatlariga va undan taxminan bir soat davom etadi[24].
Avtomobil
Aeroport Kataniyani Palermo va markaziy Sitsiliya bilan bogʻlaydigan A19 avtomagistrali yaqinida joylashgan, Yevropa yoʻnalishi E45 janubdagi Sirakuzaga boradi.
Avtobus
Shuttle avtobus xizmati Kataniya shahri markaziga va Markaziy temir yoʻl vokzaliga transportni taʼminlaydi, orolning boshqa qismlariga[25] muntazam avtobus qatnovlari ham toʻgʻridan-toʻgʻri aeroportning oʻzidan mavjud. Asosiy avtovokzal temir yoʻl vokzalining qarshisida va shahar markazidan 10 daqiqa piyoda masofada joylashgan.
Manbalar
Havolalar
Vikiomborda Catania–Fontanarossa Airport mavzusiga oid fayllar bor