Madrid–Barajas aeroporti

Adolfo Suarez Madrid – Barajas aeroporti (ispancha: Aeropuerto Adolfo Suárez Madrid-Barajas [aeɾoˈpweɾto aˈðolfo ˈswaɾeθ maˈðɾið βaˈɾaxas]) (IATA: MADICAO: LEMD), Madrid-Barajas aeroporti nomi bilan tanilgan, Ispaniya poytaxti Madrid shahriga xizmat koʻrsatadigan asosiy xalqaro aeroportdir. 3,050 ha (328,000,000 kv. ft) maydonni egallagan aeroport fizik hajmi boʻyicha Parij-Sharl de Goll aeroportidan keyin Yevropadagi ikkinchi eng katta aeroportdir[4][5]. 2019-yilda 61,8 million yoʻlovchi Madrid-Barajas orqali sayohat qildi va bu mamlakatning eng gavjum, Yevropaning esa beshinchi eng gavjum aeroportiga aylandi.

Adolfo Suárez
Madrid-Barajas aeroporti[1]

Aeropuerto Adolfo Suárez
Madrid-Barajas
Fayl:Madrid-Barajas – Aerial photograph.jpg
IATA kodi: MADICAO kodi: LEMD
– WMO identifikatori: 08221
Qisqacha bayon
Aeroport turiFuqarolik
Egasi/OperatorAena
Xizmat doirasiMadrid aglomeratsiyasi
JoylashuviBarajas tumani, Madrid
Ochilgan22-aprel, 1931-yil (93 yil avval) (1931-04-22)
Havo yoʻli tuguni
  • Air Europa
  • Iberia
  • Iberia Express
  • Iberia Regional
  • Plus Ultra Líneas Aéreas
  • Wamos Air
  • World2Fly
Markazi
Dengiz sathidan balandligi610 m / 2,000 ft
Koordinatalari40°28′20″N 003°33′39″W / 40.47222°N 3.56083°W / 40.47222; -3.56083 G O 003°33′39″W / 40.47222°N 3.56083°W / 40.47222; -3.56083 G O
Vebsaytiaena.es
Xarita
MAD (Ispaniya)
MAD
Aeroportning Ispaniya xaritasidagi joylashuvi
Uchish/qoʻnish yoʻlaklari
UzunligiYuzasi
mft
14R/32L4,10013,451Asfalt
18L/36R3,50011,482Asfalt
14L/32R3,50011,482Asfalt
18R/36L4,35014,268Asfalt / Beton
Maʻlumotlar (2022)
Yoʻlovchilar soni50,633,652
Parvozlar soni351,906
Manba: Yoʻlovchilar oqimi, AENA[2]
Aeronavtika axborot nashri Ispaniya, AENA[3]

Aeroport 1931-yilda ochilgan va Yevropaning eng muhim aviatsiya markazlaridan biriga aylandi. Madridning shahar chegaralarida boʻlgan aeroport shaharning moliya tumanidan 9 km (6 mi) va Madridning tarixiy markazi Puerta del Sol yoki Plaza Mayordan 13 km (8 mi) shimoli-sharqda joylashgan. Aeroport nomi qoʻshni Barajas tumanidan olingan, tumanda aeroportga xizmat koʻrsatadigan temir yoʻl vokzali hamda metro bekati mavjud. Barajas Yevropa va dunyoning qolgan qismidan Iberiya yarim oroliga kirish eshigi boʻlib xizmat qiladi va Yevropa va Lotin Amerikasi oʻrtasidagi asosiy bogʻlovchi hisoblanadi. 2014-yilda Ispaniyaning sobiq bosh vaziri Adolfo Suares vafotidan soʻng, Ispaniya Jamoat ishlari va transport vazirligi aeroport nomini Aeropuerto Adolfo Suares, Madrid-Barajas deb oʻzgartirilishini eʼlon qildi[6]. Aeroport Iberia va Air Europa uchun asosiy markaz va texnik xizmat koʻrsatish bazasi hisoblanadi. Shunday qilib, Barajas trafigining 40% dan ortigʻini Iberia taʼminlaydi. Aeroportda beshta yoʻlovchi terminali mavjud: T1, T2, T3, T4 va T4S.

Tarixi

Dastlabki yillar

Aeroport 1927-yilda qurilgan boʻlib, 1931-yil 22-aprelda milliy va xalqaro havo qatnoviga ochilgan boʻlsa-da, muntazam tijorat operatsiyalari ikki yildan keyin boshlangan. Yiliga 30 000 yoʻlovchiga moʻljallangan kichik terminal, bir nechta angarlar va Avión klubi binosi qurildi. Birinchi muntazam reys Barselona yoʻnalishiga Lineas Aéreas Postales Españolas (LAPE) tomonidan amalga oshirilgan. 1930-yillarda parvozlar Yevropa va Afrikaning ayrim yoʻnalishlariga xizmat koʻrsatishni boshladi, bu aeroportdagi birinchi xalqaro reyslar sanaladi.

Dastlab, parvoz maydoni katta doira boʻlib, uning ichki qismida Madrid nomi yozilgan oq rang bilan chegaralangan, asfaltlanmagan, tabiiy oʻt bilan qoplangan quruqlikdan iborat edi. Faqat 1940-yillarda parvoz maydoni asfaltlangan va yangi uchish-qoʻnish yoʻlaklari loyihalashtirilgan. 1944-yilda ishga tushirilgan birinchi uchish-qoʻnish yoʻlagi uzunligi 1400 metr va kengligi 45 metr edi[7]. Dekadaning oxiriga kelib, aeroportda uchta uchish-qoʻnish yoʻlagi bor edi, bugungi kunda ularning hech biri saqlanib qolmagan. 1940-yillarning oxirida Lotin Amerikasi va Filippinga muntazam qatnovlar boshlandi[8].

1950-yillarda aeroport yarim milliondan ortiq yoʻlovchiga xizmat koʻrsatdi, uchish-qoʻnish yoʻlaklari soni beshtaga koʻpaydi va Nyu Yorkka muntazam reyslar yoʻlga qoʻyildi. Milliy terminal (hozirgi T2) qurilishi 1954-yilda boshlangan va oʻsha yilning oxirida ochilgan. 1957-yilgi aeroportlar rejasida Barajas aeroporti birinchi darajali xalqaro aeroport sifatida tasniflangan. 1970-yillarga kelib, Barajasga yirik reaktiv samolyotlar qoʻndi va asosan turizm natijasida transportning oʻsishi prognozlardan oshib ketdi. Oʻn yillikning boshida aeroport 1,2 million yoʻlovchiga yetdi, bu 1957-yildagi aeroportlar rejasida nazarda tutilganidan ikki baravar koʻproqdir.

1970-yillarda turizmning jadal rivojlanishi va Boeing 747 samolyotining kelishi bilan aeroport 4 million yoʻlovchini qabul qildi va xalqaro terminal (hozirgi T1) qurilishini boshladi. 1974-yilda Iberia aviakompaniyasi Madrid va Barselona oʻrtasida bir necha kunlik chastotalarga ega va oldindan buyurtmasiz mavjud boʻlgan transport xizmatini joriy qildi.

1982-yilgi futbol boʻyicha Jahon chempionati tufayli aeroportning ikkita mavjud terminali sezilarli darajada kengaytirildi va modernizatsiya qilindi[7].

1990-yillarda aeroport yanada kengaydi. 1994-yilda birinchi yuk terminali qurildi va boshqaruv minorasi taʼmirlandi. 1997-yilda Iberiyaning Shengen zonasiga reyslari uchun eksklyuziv terminal sifatida foydalaniladigan Shimoliy dok ochildi. 1998-yilda 71 m balandlikdagi yangi boshqaruv minorasi ochildi va keyin 1999-yilda yangi Janubiy dok ochildi, bu xalqaro terminalning kengayishini nazarda tutadi. Bu vaqt ichida terminallarning taqsimlanishi oʻzgardi: janubiy dok va xalqaro terminalning katta qismi endi T1, xalqaro terminal va ichki terminalning qolgan qismi esa T2 va shimoliy dok T3 deb nomlana boshlanadi.

1998-yil noyabr oyida yangi 18R-36L uchish-qoʻnish yoʻlagi ishga tushdi (avvalgi 18-36ning oʻrniga), uzunligi 4400 m, Major Barajas deb nomlangan kengaytirish rejalari boʻyicha Yevropadagi eng yiriklaridan biri. 2000-yilda u meʼmorlar Antonio Lamela, Richard Rojers va Luis Vidal tomonidan ishlab chiqilgan yangi terminallar T4 va uning yoʻldosh terminali T4S qurilishini boshladi. Mavjudlariga parallel ravishda ikkita uchish-qoʻnish yoʻlagi ham qurildi.

2000-yillardan boshlab rivojlanish

Yangi terminallar va uchish-qoʻnish yoʻlaklari 2004-yilda qurib bitkazildi, ammo 2006-yil 5-fevralgacha xizmat koʻrsatmadi.

Antonio Lamela, Richard Rojers va Luis Vidal (2006-yildagi Stirling mukofoti sovrindori) va TPS muhandislari (2006-yilda tijoriy tuzilmalar uchun IStructE mukofoti sovrindori) tomonidan ishlab chiqilgan va Ferrovial[9] tomonidan qurilgan 4-terminal 2006-yil 5-fevralda ochilgan. 760 000 kvadrat metr (8 180 572 kvadrat fut) quruqlik va havodagi alohida tuzilmalarga ega boʻlgan 4-terminal maydoni boʻyicha dunyodagi eng yirik aeroport terminallaridan biridir. U asosiy bino T4 (470 000 m2) va yoʻldosh binosi T4S (290 000 m2) dan iborat boʻlib, ular bir-biridan taxminan 2,5 kilometr masofada joylashgan. Yangi 4-terminal yoʻlovchilarga sayohatlarini stresssiz boshlash uchun moʻljallangan. Bu yorugʻlikdan ehtiyotkorlik bilan foydalanish orqali boshqariladi, devorlar oʻrniga shisha oynalar va strukturaga tabiiy yorugʻlik kiritish imkonini beruvchi koʻp sonli yoritgichlardan foydalaniladi. Ushbu yangi oʻzgarishlar bilan Barajas yiliga 70 million yoʻlovchini qabul qila oladi.

4-terminalni qurish jarayonida Barajasga uchib kelayotgan va ketayotgan havo transporti oqimiga xizmat koʻrsatish uchun yana ikkita uchish-qoʻnish yoʻlagi (15L/33R va 18L/36R) qurildi. Ushbu uchish-qoʻnish yoʻlaklari 2006-yil 5-fevralda (terminallar bilan birgalikda) rasman ochildi, biroq ular ochilishdan oldin parvoz va havo harakati manevrlarini sinab koʻrish uchun bir necha marta foydalanidi. Shunday qilib, Barajas toʻrtta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega boʻldi: ikkitasi shimol— janub oʻqida va bir-biriga parallel (1,3 km bilan ajratilgan) va ikkita shimoli-gʻarb—janubiy-sharq oʻqida (1,9 km bilan ajratilgan). Bu aeroportga bir vaqtning oʻzida uchish-qoʻnish va soatiga 120 ta operatsiyani bajarishga imkon berdi (har 30 soniyada bitta uchish yoki qoʻnish).

1-, 2-, 3-terminallar qoʻshni terminallar boʻlib, SkyTeam va Star Alliancega aʼzo aviakompaniyalarga xizmat koʻrsatadi. 4-terminaldan esa Iberia va uning franshizasi Air Nostrum hamda Oneworld uyushmasiga aʼzo aviakompaniyalar uchadi. 1-, 2-, 3-terminallardagi darvoza raqamlari uzluksiz (A1 dan E89 gacha), biroq 4-terminalda alohida raqamlagan (H, J, K va yoʻldosh binosida M, R, S, U).

„Puente Aéreo“ (ispan tilida) deb ataluvchi (tarjimasi „Havo koʻprigi“) Madrid-Barselona havo qatnovi 2012-yilda kuniga 55 ta reys bilan Yevropa Ittifoqining ikkita aeroporti[10] oʻrtasidagi eng gavjum yoʻnalish boʻlgan[11]. 2008-yil fevral oyida 2+12 soatlik Madrid-Barselona tezyurar temir yoʻl liniyasi ochilgandan beri jadval qisqartirildi. Keyinchalik bu yoʻnalishdan London-Dublin va Parij-Tuluza oʻzib ketdi.

2006-yil 30-dekabr kuni ertalab 4-terminalga ulangan D modul avtoturargoh binosida portlash sodir boʻldi. Rasmiylar mahalliy vaqt bilan taxminan 8:15 da (GMT 7:15) bomba qoʻyish xavfi haqida xabar topganlar, qoʻngʻiroq qiluvchining aytishicha, 800 kg ogʻirlikdagi bomba yuklangan mashina mahalliy vaqt bilan 9:00 da (GMT 8:00) portlaydi[12]. Ogohlantirishni olgach, politsiya aeroportning bir qismini evakuatsiya qilishga muvaffaq boʻldi[13]. Keyinchalik anonim qoʻngʻiroq qiluvchi ETA ayirmachilik guruhi portlash uchun javobgarlikni oʻz zimmasiga olishini aytdi[14]. Portlash oqibatida mashinalarida uxlab yotgan ikki ekvadorlik halok boʻldi. Avtoturargohning butun D moduli tekislandi va taxminan 40 000 tonna qoldiq hosil boʻldi. Ikkinchi qurbonning jasadini vayronalar ostidan olib chiqish uchun ishchilarga olti kun kerak boʻldi.

2007-yilda aeroport 52 milliondan ortiq yoʻlovchi tashildi. Barajas 2008-yilda Condé Nast Traveler Reader mukofotida „Eng yaxshi aeroport“ deb topildi[15].

2010-yil dekabr oyida Ispaniya hukumati Madrid-Barajas aeroportini xususiy sektordagi kompaniyalarga 40 yilgacha boʻlgan muddatga berish boʻyicha tender qilish rejalarini eʼlon qildi[16].

2012-yil 27-yanvarda Spanair Madrid-Barajasga, shuningdek, boshqa ichki va xalqaro yoʻnalishlardagi barcha reyslarni toʻxtatdi[17]. 2012-yil 20-sentyabrda 15/33 uchish-qoʻnish yoʻlagining nomi 14R/32L (eng uzuni) va 14L/32R (eng qisqasi) deb oʻzgartirildi.

2015-yil 1-avgustda dunyodagi eng yirik yoʻlovchi layneri Airbus A380 samolyoti Madrid-Barajasga qoʻndi. Samolyot Emirates tomonidan Dubay yoʻnalishidagi kunlik qatnovga qoʻyilgan.

2014-yilda Ispaniyaning sobiq bosh vaziri Adolfo Suares vafotidan soʻng, Ispaniya Jamoat ishlari va transport vazirligi aeroport nomini Aeropuerto Adolfo Suares, Madrid-Barajas deb oʻzgartirilishini eʼlon qildi[6]. Ushbu qayta nomlash Suarezning demokratiya tiklanganidan keyin Ispaniyaning birinchi Bosh vaziri sifatidagi rolini va Fransisko Franko diktaturasidan keyin demokratiyaga oʻtishdagi asosiy ishtirokini tan olishni bildiradi.

2018-yil oxiri va 2019-yil boshida Iberia 4-terminaldagi ikkita zalni, Dali va Velaskes zallarini taʼmirladi.

2019-yil dekabr oyida aeroport operatori Aena mavjud qurilmalarni sezilarli darajada kengaytirish va yangilash, aeroportning yillik quvvatini 70 milliondan 80 million yoʻlovchigacha oshirish hamda 1, 2 va 3-sonli terminallar va yangi 4-terminal oʻrtasidagi meʼmoriy boʻshliqni bartaraf etish rejalarini eʼlon qildi. Loyihaning byudjeti 750 million yevroni tashkil qiladi va 2022-yildan 2026-yilgacha boʻlgan davrda ijro etilishi belgilangan[18].

Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar

Yoʻlovchi tashish

Quyidagi aviakompaniyalar Madridga va undan muntazam reyslarni amalga oshiradi[19]:

AviakompaniyaManzillar
Aegean AirlinesAfina
Aer Lingus, Irlandiya Dublin
Aerolíneas Argentinas Buenos Ayres–Ezeiza
Aeroméxico Gvadalahara, Mexiko, Monterrey
Air Algérie Jazoir
Air ArabiaTanjer
Mavsumiy: Nador
Air Canada Montreal–Tryudo (2024-yil 2-maydan boshlanadi)[20], Toronto–Pirson
Air ChinaPekin–Poytaxt
Air Europa, Ispaniya Alikante, Amsterdam, Asunsion, Barselona, Bilbao, Bogotá ( Kolumbiya), Brussel, Buenos Ayres–Ezeiza, Frankfurt, Gavana, Gran Kanariya, Guayakil, Ibiza, Kankun, Karakas, Kito, Kordova (AR), La-Korunya, Lanzarote, Lima, Lissabon, London–Gatvik, Malaga, Marokash, Medellín–JMC ( Kolumbiya), Mayami, Milan–Malpensa, Montevideo, Myunxen, Nyu-York–JFK, Palma de Mallorka, Panama–Tokumen, Parij–Orli, Portu, Punta Kana, Rim–Fiumichino, Salvador da Bahia, San-pedrosula, Santa-krus–Viru Viru, Santo-domingo–Las Américas, San-Paulu–Guarulhos, Syurix, Tel-Aviv, Tenerife–Shimol, Valensiya, Vigo
Mavsumiy: Afina, Algero, Santiago de Compostela (2024-yil 6-maydan qayta tiklanadi)[21], Santorini, Tunis
Air FranceParij–Sharl de Goll
Air Malta Malta
Air SerbiaBelgrad
Air Transat, KanadaMavsumiy: Montreal–Tryudo
airBalticRiga
American Airlines Dallas/Fort Worth, Filadelfiya, Mayami, Nyu-York–JFK, Sharlotta
Arkia, IsroilMavsumiy: Tel-Aviv
Avianca, KolumbiyaBogotá, Kali, Medellín–JMC (hammasi Kolumbiya)
Avianca El SalvadorMavsumiy: San-Salvador[22]
Beijing Capital Airlines, XitoyXanchjou
Boliviana de Aviación Kochabamba, Santa-krus–Viru Viru
British AirwaysLondon–Hitrou
Brussels Airlines Brussel
Bulgaria Air Sofiya
Cathay Pacific, GonkongHong Kong
China Eastern Airlines Venchjou (2023-yil 22-noyabrdan boshlanadi)[23], Shanxay–Pudong
Conviasa, Venesuela Karakas
Cubana de Aviación Gavana, Santiago de Kuba
Czech Airlines, Chexiya Praga[24]
Dan Air, Ruminiya Brashov, Buxarest–Otopeni
Delta Air Lines, AQSh Atlanta, Nyu-York–JFK
easyJet Bazel/Mulhouse, Bristol, Edinburg, Jeneva, Lissabon, London–Gatvik, Parij–Sharl de Goll, Portu
Mavsumiy: London–Luton
EgyptairQohira
El Al, IsroilTel-Aviv
EmiratesDubay–Xalqaro
Ethiopian AirlinesAddis Ababa ( Efiopiya) (2023-yil 9-dekabrdan qayta tiklanadi)[25]
Etihad AirwaysAbu-Dabi
Finnair Helsinki
FlyOne, MoldovaMavsumiy: Kishinyov
Hainan Airlines, XitoyChunsin
IberiaAfina, Alikante, Almeriya, Amsterdam, Andorra/ La Seu d’Urgell, Asturiya, Badaxoz, Barselona, Berlin, Bilbao, Bogotá ( Kolumbiya), Bolonya, Bordo, Boston, Brussel, Budapesht, Buenos Ayres–Ezeiza, Dakar–Diass, Dallas/Fort Worth, Doha (2023-yil 11-dekabrdan boshlanadi)[26], Dusseldorf, Faro, Florensiya, Frankfurt, Funchal, Granada, Gvatemala, Guayakil, Gavana, Hamburg, Ibiza, Jazoir, Jeneva, Jerez de la Frontera, Kali ( Kolumbiya), Karakas, Kasablanka, Kastellion, Kito, La-Korunya, Lima, Lissabon, Logrono, London–Hitrou, Los Anjeles, Lion, Malaga, Marokash, Marsel, Mayami, Melilla, Menorka, Mexiko, Milan–Linate, Milan–Malpensa, Montevideo, Myunxen, Nant, Nyu-York–JFK, Nitsa, Oslo, Palma de Mallorka, Pamplona, Panama–Tokumen, Parij–Orli, Portu, Praga, Rio-de-Janeyro–Galeão, Rim–Fiumichino, San-Xose, San-Xuan, San-Salvador, San-Sebastiyan, Santander, Santiago de Chile, Santo-domingo–Las Américas, San-Paulu–Guarulhos, Sevilya, Split ( Xorvatiya ), Stokgolm–Arlanda, Strasburg, Syurix, Tanjer, Tuluza, Turin, Valensiya, Vena, Venetsiya Vigo, Zagreb ( Xorvatiya ), Chikago–OʻHare
Mavsumiy: Bergen, Dubrovnik ( Xorvatiya ), Faro, Gran Kanariya, Kataniya, Korfu, Nador, Olbiya, Ponta Delgada, Qohira (2023-yil 30-oktyabrdan qayta tiklanadi)[27], Rovaniemi (2023-yil 2-dekabrdan boshlanadi)[28], San Fransisko, Split ( Xorvatiya ), Tirana (2024-yil 28-martdan boshlanadi)[29], Vashington–Dalles
Mavsumiy charter: Al-Uqsur
Iberia Express, Ispaniya Kopengagen, Dublin, Fuerteventura, Gran Kanariya, Ibiza, Lanzarote, La Palma, London–Gatvik, Lion, Malaga, Manchester, Nant, Neapol, Nice, Palma de Mallorka, Parij–Sharl de Goll, Santiago de Compostela, Seville, Stuttgart, Tel-Aviv, Tenerife–Shimol, Tenerife–Janub
Mavsumiy: Edinburg, Heraklion, Menorka, Mykonos, Reykyavik–Keflavík, Santorini
Iberojet, Ispaniya Gavana, Kankun, Punta Kana, San-Xose, San-Xose del Kabo, Santiago de Kuba, Tegusigalpa/Komayagua
Mavsumiy: Mavrikiy
Mavsumiy charter: Burgas
IcelandairMavsumiy: Reykyavik–Keflavík
ITA AirwaysRim–Fiumichino
KLM, NiderlandiyaAmsterdam
Korean AirSeul–Inchxon
Kuwait AirwaysKuvayt
LATAM Brasil San-Paulu–Guarulhos
LATAM ChileSantiago de Chile
LATAM Perú Lima
LOT Polish AirlinesVarshava–Shopen
LufthansaFrankfurt, Myunxen
Luxair, Lyuksemburg Luksemburg
Middle East Airlines Bayrut
Norwegian Air ShuttleMavsumiy: Kopengagen, Oslo
Pegasus AirlinesIstanbul–Sabiha Goʻkchen
Play, Islandiya Reykyavik–Keflavík
Plus Ultra Líneas Aéreas, IspaniyaBogotá ( Kolumbiya), Karakas, Kartagena ( Kolumbiya), Lima, Malabo ( Ekvatorial Gvineya)
Qatar AirwaysDoha
Royal Air Maroc Kasablanka, Rabot
Mavsumiy: Nador, Tanjer
Royal Jordanian Amman–Qirolicha Aliya
Ryanair Algero, Amman–Qirolicha Aliya, Bari, Bergamo, Berlin, Birmingem, Bolonya, Bove, Bristol, Brussel, Budapesht, Buxarest–Otopeni, Dublin, Edinburg, Es-Suveyra, Eyndxoven, Fos, Fuerteventura, Gran Kanariya, Ibiza, Kataniya, Kopengagen, Krakov, Lanzarote, Liverpul, London–Stansted, Luksemburg, Malta, Manchester, Marokash, Marsel, Menorka, Milan–Malpensa, Nador, Neapol, Palermo, Palma de Mallorka, Piza, Portu, Praga, Rabot, Rim–Fiumichino, Santiago de Compostela, Sofiya, Tanjer, Tenerife–Janub, Tenerife–Shimol, Treviso (2023-yil 29-oktyabrdan boshlanadi)[30], Turin, Varshava–Modlin, Vena, Sharlerua
Mavsumiy: Agadir[31], Aqaba (2023-yil 2-noyabrdan boshlanadi)[32], Billund, Bordo[33], Brindisi, Faro[34], Kalyari, Kaunas[35], Lissabon, Tetuan, Venetsiya (2023-yil 28-oktyabrda tugaydi)[36]
SaudiaAr-Riyod, Jidda
SunExpress, TurkiyaMavsumiy: Izmir (2024-yil 3-iyundan boshlanadi)[37]
Swiss International Air Lines Syurix
TAAG Angola Airlines Luanda
TAP Air Portugal Lissabon
TAROM, Ruminiya Buxarest–Otopeni
Transavia Monpelye, Parij–Orli
Tunisair Tunis
Turkish AirlinesIstanbul
United Airlines Nyuark
Mavsumiy: Vashington–Dalles
Volotea, Ispaniya Mursiya (2023-yil 3-dekabrdan boshlanadi)[38], Nant
Mavsumiy: Lion, Olbiya, Tuluza
Vueling, Ispaniya Barselona, Florensiya, Ibiza
Mavsumiy: Menorka
Wizz Air Budapesht, Buxarest–Otopeni, Kluj-Napoka, Krayova, Kutaisi, Milan–Malpensa, Rim–Fiumichino, Sofiya, Timishoare, Tirana, Varshava–Shopen, Yassi
World2Fly, Ispaniya Gavana, Kankun, Punta Kana, Santiago de los Caballeros, Santo-domingo–Las Américas

Yuk tashish

AviakompaniyaManzillar
Air Canada Cargo[39] Toronto–Pirson
Air China Cargo[40]Xanchjou
Cygnus Air, Ispaniya [41] Gran Kanariya, Tenerife–Shimol
DHL Aviation, Germaniya[manba kerak] East Midlands, Frankfurt, Kasablanka, Kopengagen, Leypsig/Halle, London–Hitrou, Mayami, Milan–Malpensa, Parij–Sharl de Goll, Pekin–Poytaxt
Emirates SkyCargo[42] Dubay–Al-Maktum
FedEx Express, AQSh[43]Parij–Sharl de Goll
Lufthansa Cargo, Germaniya[44]Frankfurt, Kasablanka
Qatar Airways Cargo[45]Doha
Swiftair, Ispaniya [46] Gran Kanariya, Kasablanka, Palma de Mallorka, Tenerife–Shimol
Turkish Cargo[47] Hyuston–Qitʼalararo, Istanbul, Mayami

Trafik va statistika

Aeroport xaritasi
4-terminalning ichki qismi
Madrid Barajas aeroportidagi 4-terminalga kirish
Madrid-Barajas T4 interyeri
Madrid-Barajas T3 terminalining havodan koʻrinishi
Madrid – Barajas 4-terminali
4-terminalning ichki qismi
Barajas 4-terminali panoramasi
T4Sda yerdan boshqarish minorasi
Asosiy boshqaruv minorasi
1-terminal ichki qismi
Madrid – Barajas aeroporti T-4 terminali

Yoʻlovchilar statistikasi

Andoza:Airport-Statistics

Yoʻlovchilar soniParvozlar soniYuk (tonna)
200134 050 215375 558295 944
200233 915 302368 029295 711
200335 855 861383 804307 026
200438 718 614401 503341,177
200542 146 784415 704333,138
200645 799 983434 959325 702
200752 110 787483 292325,201
200850 846 494469 746329,187
200948 437 147435,187302 863
201049 863 504433 683373 380
201149 671 270429 390394,154
201245,195,014373,185359 362
201339 735 618333 056346 602
201441 833 374342 601366 645
201546 828 279366 605381 069
201650 420 583378 150415 774
201753 402 506387 566470 795
201857 891 340409 832518 858
201961 734 037426 376558 567
202017 112 389165 740401,133
202124,135,220217 537523 395
202250 633 652351 906566 372
Manba: Aena Statistikasi[2]

Eng gavjum yoʻnalishlar

MADdan eng gavjum xalqaro yoʻnalishlar (2022)
OʻrniManzilYoʻlovchilar soniOʻzgarish 2021 / 2022
1 Lissabon1 538 930 168%
2 Parij-Orli1 372 064 93%
3 Rim-Fiumichino1 291 377 182%
4 London-Hitrou1 184 916 178%
5 Kolumbiya Bogota1 095 936 165%
6 Amsterdam980 722 113%
7 Mexiko-Benito Xuares907 328 78%
8 Bryussel887,208 116%
9 Parij-Sharl de Goll871 273 146%
10 Frankfurt794 852 92%
11 Myunxen782 962 145%
12 Portu779 479 236%
13 Buenos-Ayres-Ezeiza760 528 207%
14 Nyu York-JFK748 423 184%
15 Mayami689 639 153%
16 Lima689 453 144%
17 London-Gatvik636 045 341%
18 San-Paulu-Guarulhos628 327 156%
19 Syurix584 046 77%
20 Jeneva524,183 94%
Manba: Estadísticas de táfico aereo[48]
MADdan eng gavjum mahalliy yoʻnalishlar (2022)
OʻrniManzilYoʻlovchilar soniOʻzgarish 2021 / 2022
1 Palma de Mallorca1 880 865 64%
2 Barselona1 716 423 69%
3Gran Canaria1 434 501 53%
4Tenerife – Shimol1 294 010 47%
5Ibiza919 939 50%
6Bilbao647 371 82%
7Lanzarote578 269 57%
8Vigo563 810 64%
9Korunya538 795 66%
10Malaga530 005 129%
11Santyago de Kompostela499 071 70%
12Sevilya392 613 97%
13Fuerteventura391 094 44%
14Tenerife – Janubiy373 582 62%
15Menorka363 442 14%
16Asturiya327 047 72%
17Valensiya308 797 65%
18Alikante280 304 94%
19San-Sebastyan198 741 131%
20Santander192,147 99%
Manba: Estadísticas de táfico aereo[48]

Tibbiy yordam

Madriddagi Ramon y Cajal universiteti kasalxonasi parvarish qilishni talab qiladigan tibbiy va jarrohlik favqulodda vaziyatlar uchun aeroportga yoʻnaltiruvchi shifoxona sifatida biriktirilgan[49][50].

Bundan tashqari, tibbiy yordamga muhtoj tranzit yoʻlovchilar uchun aeroportning oʻzida tibbiyot xonalari va tibbiyot xodimlari mavjud[51]. Shuningdek, kardiorespirator tutilish holatlarida defibrillyatorlar bilan jihozlangan 75 ta yurakni qutqarish punktlari mavjud[51].

Yer usti transporti

Taksi

Barcha terminallarda uchib kelish zonasidan tashqarida taksi toʻxtash joylari biriktirilgan. Rasmiy taksilar qizil chiziqli oq rangda va eshiklarida Madrid shahar kengashi gerbi tasvirlangan.

Temir yoʻl

Madrid metropoliteni Madrid moliya tumanidagi Nuevos Ministerios metro bekati orqali aeroportni shahar markazi bilan bogʻlaydi. Barajas 8-liniyasi 2-terminaldagi (T1 va T3ga kirish) va 4-terminaldagi metro bekatlaridan Madrid markaziga tez yetib olish imkonini beradi. Metro, shuningdek, Ispaniya temir yoʻl tarmogʻidagi bekatlar bilan aloqalarni taʼminlaydi.

2006-yil oktyabr oyida Chamartin bekati va 4-terminal oʻrtasidagi Cercanias aloqasini qurish uchun tender boshlandi. Endi tugallangan ushbu yagona Cercanías liniyasi (C-1) Madrid Barajas 4-terminalini Chamartin bekati va Atocha AVE tezyurar poyezd bekatlari bilan bogʻlaydi[52]. 2011-yil iyun oyida AVE tezyurar poyezdlarini aeroport vokzaliga yetib borish imkonini beradigan ikki oʻlchovli liniya bilan jihozlash toʻgʻrisida qaror qabul qilindi[53].

Metropolitan avtobusi

EMT (Madrid shahar transport kompaniyasi) aeroport va Madrid (Avenida de América bekati) oʻrtasida muntazam jamoat avtobuslari qatnovini amalga oshiradi: 200-avtobus toʻliq chiziq sifatida ishlaydi – yoʻlovchilarni teskari tartibda yigʻishdan oldin 1, 2 va 4-terminallarning joʻnash joyida yoʻlovchilarni tushiradi. EMT jamoat tungi avtobus xizmati N4 (laqabi „Buho“, boyoʻgʻli) shuningdek, Madridning markazidan (Plaza Cibeles) Barajasga (Plaza de los Hermanos Falco y Alvarez de Toledo, aeroportdan 400 m masofada, avtomagistral ustidagi oʻtish yoʻlagi orqali) xizmat koʻrsatadi. EMT shuningdek, Barajas aeroportini kunduzi Madridning asosiy temir yoʻl stantsiyasi boʻlgan Renfening Atocha stantsiyasiga va tunda Plaza Cibelesga bogʻlaydigan ekspress avtobusga ega. Yuqorida aytib oʻtilgan ikkita xizmatdan farqli oʻlaroq, bu liniya yilning barcha kunlarida sutkaning 24 soati ishlaydi. [54]

CRTM (Consorcio Regional de Transportes de Madrid) aeroport va metropolitenga yaqin shaharlar oʻrtasida toʻrtta avtobus qatnovini amalga oshiradi:

Uzoq masofali avtobuslar

T1 va T4 terminallaridan Avanzabus avtobus kompaniyasi Avila, Kastellon, Salamanka, Valensiya va Zamora yoʻnalishlariga qatnovlarni amalga oshiradi. T4 terminalidan Alsa avtobus kompaniyasi Saragosa, Barselona, Valyadolid, Leon, Mursiya, Alikante, Gixon, Ovyedo, Lugo, Korunya, Santyago -de-Kompostela, Burgos, Vitoriya, San Sebastian, Santander, Bilbao, Logrono va Pamplona shaharlariga qatnaydi. T1 terminalidan Socibus kompaniyasi Andalusiyaning yirik shaharlariga: Huelva, Kordova, Kadis, Xeres va Sevillaga xizmat koʻrsatadi.

Aeroportda odamlarni tashish

 2006-yil boshida Ispaniyadagi birinchi haydovchisiz tranzit tizimi va Yvropadagi eng uzun aeroportdagi odamlarni tashish tizimi yangi terminal (T4) va yangi yoʻldosh terminali (T4S) oʻrtasida yoʻlovchilarni tashishni boshladi[55]. CITYFLO 550 poyezdlarini avtomatik boshqarish texnologiyasini qoʻllagan holda, tizim bir-biridan ikki kilometr masofada joylashgan ikkita terminal oʻrtasida yoʻlovchilarni tashish uchun yagona transport turi hisoblanadi[56]. Bombardier toʻliq yer osti transport tizimi, shu jumladan qurilish ishlari, tizimdan foydalanish va texnik xizmat koʻrsatish boʻyicha yagona pudratchi boʻldi.

Yoʻnalish uzunligi 2 kilometr (1.2 mi) va soatiga 13000 yoʻlovchini tashishi mumkin[57].

Aeroportda toʻxtash joyi

Aeroportda yettita umumiy toʻxtash joyi boʻlgan uzoq va qisqa muddatli avtoturargohlar mavjud. P1 – terminal binosi oldida joylashgan ochiq avtoturargoh; P2 – bu T2 va T3 terminallariga toʻgʻridan-toʻgʻri kirish imkoniyatiga ega yopiq avtoturargoh. 2-terminalda faqat qisqa muddatlarga moʻljallangan „Ekspress“ toʻxtash joyi va 1655 oʻrinli uzoq muddatli avtoturargoh mavjud; uzoq muddatli avtoturargoh va barcha terminallar oʻrtasida bepul transport xizmati ishlaydi. VIP avtoturargohlar ham mavjud.

Baxtsiz hodisalar va falokatlar

  • 1951-yil 4-yanvarda Ispaniya harbiy havo kuchlarining Lockheed Model 18 Lodestar samolyoti parvozdan keyin dvigatel ishlamay qolishi tufayli qulab tushdi. U Ispaniya harbiy havo kuchlari uchun yetkazib berilayotgan edi. Samolyotdagi har ikki kishi halok boʻldi.
  • 1972-yil 30-sentyabrda Spantax kompaniyasining Duglas C-47 B EC-AQE samolyoti parvoz paytida qulab tushdi. Samolyot mashgʻulot vazifalarini bajarishda foydalanilgan va talaba uchuvchi haddan tashqari aylanib, toʻxtab qolgan. Bortdagi olti kishidan biri halok boʻlgan[58].
  • 1976-yil 9-mayda aeroportga yaqinlashayotgan Eron imperiya harbiy-havo kuchlarining Boeing 747 samolyotini chaqmoq urdi. Bu chap qanotning yonilgʻi bakining portlashiga va qanotning oʻzi ajralishiga olib keldi, natijada samolyot qulab tushdi va barcha 17 yoʻlovchi va ekipaj aʼzolari halok boʻldi[59].
  • 1983-yil 27-noyabrda Avianca 011-reysi qoʻnishga urinayotganda halokatga uchradi. 011 reysi bir qator tepaliklarga urilib, samolyotning oʻng qanoti sinib ketgan. Shundan soʻng 747 arava gʻildiragiga aylanib, besh boʻlakka boʻlinib, teskari holda toʻxtab qoldi. 169 yoʻlovchidan faqat 11 nafari tirik qolgan, 23 nafar ekipaj aʼzolari orasida omon qolganlar yoʻq edi[60].
  • 1983-yil 7-dekabrda Iberia 350-reysi sifatida uchayotgan Iberia 727 samolyoti Aviaco 134-reysida uchayotgan DC-9 samolyoti bilan toʻqtashib ketdi. Aviaco DC-9 Iberia reysi havoga koʻtarilayotganda tasodifan uchish-qoʻnish yoʻlagiga kirib qolgan edi. Natijada toʻqson uch kishi halok boʻldi, ulardan 51 nafari Iberia 727 va 42 nafari Aviaco DC-9 samolyotidan edi.
  • 2006-yil 15-iyulda Barajas aeroportidan Rimdagi Fiumichino aeroportiga TG943 reysini amalga oshirayotgan Thai Airways International aviakompaniyasining Boeing 747–400 HS-TGY samolyotining qanoti uchish-qoʻnish yoʻlagida Air France ERJ-145 samolyotining dumini kesib tashladi. Jabrlanganlar haqida xabar berilmagan[61].
  • 2008-yil 20-avgustda Gran Kanariyaga uchayotgan Spanair 5022-reysi mahalliy vaqt bilan soat 14:45 da 36L uchish-qoʻnish yoʻlagidan koʻtarilgandan soʻng darhol oʻngga va yerga burilib ketdi. „EC-HFP“ roʻyxatidan oʻtgan McDonnell Duglas MD-82 samolyotida 172 kishi, shu jumladan 162 yoʻlovchi boʻlgan[62]. Hodisa oqibatida 154 kishi halok boʻldi, ikki kishi ogʻir, 12 kishi yengil tan jarohati oldi. Bosh vazir Sapatero uch kunlik milliy motam eʼlon qilish haqida buyruq berdi[63].

Manbalar

Havolalar