Mikrometr (o'lchov)
Mikrometr (SI belgisi: mkm, μm), odatda mikron sifatida ham tanilgan, SI dan olingan uzunlik birligi boʻlib, 1×10−6 metr ga teng. 1×10−6 metr (SI standart prefiksi „mikro-“ = 10−6); yaʼni metrning milliondan bir qismi (yoki millimetrning mingdan bir qismi, 0.001 mm, yoki taxminan 0.00004 inch)[1].
| Mikrometr | |
|---|---|
| Birliklar sistemasi | metrik sistema |
| Birlik | Uzunlik |
| Belgilanishi | μm |
| Almashtirish | |
| 1 μm | … ga teng |
| Si sistemasida | 1×10−6 m |
| Tabiiy birliklar sistemasida | 6.1877×1022 ℓP 18897 a0 |
| AQSH birliklar sistemasida | 3.9370×10−5 in |
Mikrometrga eng yaqin yana bir kichikroq umumiy SI birligi nanometr boʻlib, mikrometrning mingdan biriga yoki metrning milliarddan biriga (0.000000001 m) ekvivalentdir.
Mikrometr — odatda infraqizil nurlanish toʻlqin uzunligi, shuningdek, biologik hujayralar va bakteriyalar oʻlchamlari[1] va pillik tolalar diametrini tasniflash uchun umumiy oʻlchov birligi[2]. Bitta odam sochining kengligi taxminan 20 dan 200 µm. Insonning eng uzun xromosomasi — xromosoma-1 taxminan 10 µm ga teng.
Misollar
1 mkm dan 10 mkm gacha:
- 1-10 mkm — odatdagi bakteriyaning uzunligi
- 3-8 mkm — oʻrgimchak toʻri ipagining qalinligi[3]
- 5 mkm — odatdagi odam spermatozoidining bosh uzunligi[4]
- 10 mkm — qoʻziqorin gifasining oʻlchami
- taxminan 10 mkm — tuman yoki bulutli suv tomchisining oʻlchami
10 dan 100 mkm gacha:
SI standartlashtirish
Mikron atamasi va μ belgisi 1879-yilda mikrometrni belgilash uchun alohida foydalanish uchun rasman qabul qilingan, ammo 1967-yilda Xalqaro birliklar tizimi (SI) tomonidan rasman bekor qilingan[7].
SI birliklar sistemasida mikrometrning sistematik nomi birlikning rasmiy nomiga, μk esa rasmiy birlik belgisiga aylandi.
Bundan tashqari, Amerika ingliz tilida „mikron“ dan foydalanish birlikni mikrometrdan (oʻlchash moslamasidan) farqlashga yordam beradi. Ogʻzaki ingliz tilida ular talaffuzi bilan ajralib turishi mumkin, chunki oʻlchash moslamasining nomi aytilganda odatda ikkinchi boʻgʻin (/maɪˈkrɒmɪtər/ my-KROM-it-ər) urgʻu bilan aytiladi. SI birliklarini talaffuz qilish konventsiyasiga muvofiq mikrometr uzunlik birligini ifodalasa urgʻu birinchi boʻgʻinga qoʻyiladi (/ˈmaɪkroʊˌmiːtər/ MY-kroh-meet-ər).
Mikronning koʻplik shakli ham odatda mikron deb ishlatiladi. Ammo 1950-yilgacha vaqti-vaqti bilan „mikra“ ishlatilgan[8][9][10].
Yana qarang
- Metrik prefiks
- Metrik tizim
- Kattaliklar ketma-ketligi (uzunlik)
- Pillak oʻlchovi