Qisqichbaqa mentaliteti

Qisqichbaqa mentaliteti (inglizcha: Crab mentality, baʼzida qisqichbaqalar joylashgan chelak nazariyasi) — bu uzoq muddatli oqibatlarni hisobga olmagan holda xudbin xulq-atvorni anglatuvchi tushuncha. Bu nomning kelib chiqishi chelakdagi qisqichbaqalarining xatti-harakatlaridan bilan bogʻliq: baʼzi qisqichbaqalar chelakning chegarasiga yetgan holatda, ularga oʻsha chelakda joylashgan boshqa qisqichbaqalar yopishib, tashqariga chiqishlariga toʻsqinlik qiladi.

Ushbu konsepsiya odamlarga qisqichbaqalar va paqirlardan qochish va ijtimoiy zinapoyaga chiqishdan iborat. Ushbu konsepsiya baʼzi insoniyat jamiyatlarida aniq bir jamiyat aʼzolari koʻproq muvaffaqiyatga erishishlariga murosasizlik mavjudligini tasdiqlaydi. Tadqiqotchi Jon Royeka ushbu mentalitetning ingliz, amerika, irland, yapon, xitoy, hind va Singapur madaniyatlarida namoyon boʻlishiga oid koʻplab misollarni keltiradi.