Iran
L'Iran (persian: ايران, /irɒn/), ufisialmente la Republica Islamica de l'Iran el xe un paese medioriental situà inte el sud-ovest asiatico[15]
El confina a ovest co la Turchia e l'Iraq; a nord col Turkmenistan, l'Azerbaijan e l'Armenia, oltre al Mar Caspio; a est col Pakistan e l'Afghanistan, mentre a sud el xe delimità dal Golfo Persico e dal Golfo de l'Oman.
ایران (fa) | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Ino | Ino Nasionałe de the Islamic Republic of Iran | ||||
Bomò | «Takbīr (it) » | ||||
Epònemo | arya (it) | ||||
Pozision | |||||
Continente | Asia | ||||
Capitałe | Tehran | ||||
Popołasion | |||||
Totałe | 86 758 304 (2022) 86 758 304 (2022)/(2020)/(2017)/(2013)/(2012)/(2011)/(2010)/(2009)/(2008)/(2007)/(2006)/(2005)/(2004)/(2003)/(2002)/(2001)/(2000)/(1999)/(1998)/(1997)/(1996)/(1995)/(1994)/(1993)/(1992)/(1991)/(1990)/(1989)/(1988)/(1987)/(1986)/(1985)/(1984)/(1983)/(1982)/(1981)/(1980)/(1979)/(1978)/(1977)/(1976)/(1975)/(1974)/(1973)/(1972)/(1971)/(1970)/(1969)/(1968)/(1967)/(1966)/(1965)/(1964)/(1963)/(1962)/(1961)/(1960) | ||||
Densità | 52,64 hab./km² | ||||
Demònemo | iraniana, iraniane, iraniani, iranian | ||||
Idioma | persian | ||||
Rełijon | Islam | ||||
Speransa de vita | 75,953 (2016) −0,59699999999999 (2019) | ||||
Taso de suicìdio | 5,1 (2019) | ||||
Putełi no scołarizai | 1 595 342 (2015) 505 311 (2014) | ||||
Zeografia | |||||
Parte de | Mèdio Oriente e Àzia Osidentałe | ||||
Àrea | 1 648 195 km² | ||||
Bagnà da | Mar Caspio, Golfo Pèrsego e Golfo de Omán | ||||
Ponto pì alto | Damavand (5 610 m) | ||||
Ponto pì baso | Mar Caspio (−28 m) | ||||
Rente a | |||||
Dati istòreghi | |||||
Avegnimento ciave | |||||
Prima mesion documentada | Stato Inperiałe de l'Iran | ||||
Dì festivo | Nawruz · (1 Farvardin (en) ) Eid al-Ghadir (18 Dhu al-Hijjah (en) ) Muhammad's first revelation (en) Iranian Islamic Republic Day (en) (12 Farvardin (en) ) Sizdah bedar (it) Tasu'a (en) (9 Muharram (en) ) Asciurà (10 Muharram (en) ) Arba'een (en) (20 Safar (en) ) Id al-fitr (2 Shawwal (it) ) Id al-adha (10 Dhu al-Hijjah (it) ) | ||||
Organizasion pułìtega | |||||
Forma de goerno | repubblica islamica (it) e stato unitàrio | ||||
Òrgano ezecutivo | Goerno de Iran (en) | ||||
Òrgano lejislativo | Asenblea Consultiva Islàmega | ||||
Guida Suprema de l'Iran | Ali Khamenei (it) (4 de zugno del 1989) | ||||
Presidente de ła Repùblega Islàmega de l'Iran | Ebrahim Raisi (it) (3 de agosto del 2021) | ||||
Ìndaze de Democrasia | 1.95/10 | ||||
Menbro de | Organizasion de łe Nasion Unìe, Movimento dei paezi no lineai, Organizasion de ła Confarensa Islàmega[2], OPEC, Banca Internasionałe par ła Recostrusion e Desviłupo, Asociasion Internasionałe del Desviłupo, Corporasion Finansiària Internasionałe, Organismo Multilaterałe de Garansia dei Investimenti, Union Africana - Oparasion Ibrida de łe Nasion Unie a Darfur, Interpol[3], Organizasion par ła Proibision de łe Arme Chìmeghe[4], Organizasion Idrogràfega Internasionałe[5], UNESCO[6], Grupo de Oservasion de ła Tera, Union Postałe Universałe[7], Union Internasionałe de Tełecomunicasion[8], Organizasion mondiałe de ła sanità[9] e Organizasion Mondiałe de łe Dogane[10] | ||||
Economia | |||||
PIL nomenałe | 359 096 907 773 $ (2021) | ||||
Persentuałe IVA | 9 % | ||||
Ìndaze de desviłupamento oman | 0,774[12] (2021[12] ) | ||||
Moneda | riyal iranian | ||||
Banca sentrałe | Banca Sentrałe de ła Repùblega Islàmega de Iràn | ||||
Coefisente de Gini | 40.9/100 | ||||
Còdazi de identifegasion | |||||
ISO 3166-1 | IR IRN 364 | ||||
Còdaze de matricołasion | IR | ||||
Fuzo oràrio | |||||
Domìnio de primo liveło | .ir | ||||
Prefiso tełefònego | +98 | ||||
Tełèfono d'emerzensa | |||||
Preza ełètrega | |||||
Istòrego | |||||
Sito web | president.ir… | ||||
|
El nome
Na olta el jera conossesto come Persia, ma el 21 marso del 1935 el scià Reza Pahlavi el ga dimandà formalmente a la comunità internasional de ciamar el paese col nome orixinario de Iran, che vorìa dir "(paese) dei Arii". Serti studiosi i ga protestà contro de sta decision, parché el canbio de nome el gavarià separà el paese da la so storia.
Inte el 1959, el novo scià Mohammad Reza Pahlavi el ga dito che se podea doparar sia el nome Persia che el nome Iran, ma ormai tuti i s'avea 'bituà a ciamarghe Iran e quindi el nome xe restà quelo.
Gałeria de someje
- monte Damavand, a nord
- dezerto de Lut, a est
- panorama de Mašhad
- sito istorego de Persepołi
Note
Altri projeti
- Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Iran
Łinganbi foresti
- Sito ufisałepresident.ir.
- IranTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
- Iran, in Disionàrio de istòria, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana, 2010.
- (IT, DE, FR) Iranhls-dhs-dss.ch, Disionàrio stòrego de ła Svìsara.
- (EN) Peter William Avery, Janet Afary e Khosrow Mostofi, IranEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
Controło de autorità | VIAF (EN) 149669363 · ISNI (EN) 0000 0004 0453 9679 · LCCN (EN) n79039880 · GND (DE) 4027653-3 · BNF (FR) cb153420449 (data) · BNE (ES) XX451360 (data) · NLA (EN) 35236304 · NDL (EN, JA) 00564213 · WorldCat Identities (EN) n79-039880 |
---|