აქადიშ იმპერია

აქადიშ იმპერია — ნოღა აქადიშ (ოორუე შუმერეთი) ელმოლს დორსხუაფილი სახენწჷფო. აქადიშ იმპერიაშ დჷმარსხუაფალო სარგონ ჯვეში მირჩქინუაფჷ. იმპერია ქოჸოფე ჯვ. წ. 2350 - ჯვ. წ. 2150 წანეფს.

აქადიშ იმპერია იმპერია
ჯვ.წ. 2334 — ჯვ.წ. 2193 →
აქადიშ იმპერიაშ ტერიტორია (ჭუბურიშფერი) დო ოურდუმე კამპანიეფიშ მალობეფი (ჸვინთელი).
ნანანოღა	აქადი
ნინა	აქადური, შუმერული
რელიგია	შუმერული რელიგია
ფართობი	800,000 კმ²   (ჯვ.წ. 2334) (308,882 sq mi)
მახორობა	უჩინებუ რე
დუდალაშ ფორმა	მონარქია
დინასტია	აქადეფიშ დინასტია
პირველი მაფა
- ჯვ.წ. 24 ოშწანურა	სარგონ აქადალი
ეკონია მაფა
- ჯვ.წ. 22 ოშწანურა	შუ-ტურული

უმიშ მაფა ლუგალზაგესიქ პირველქ ეცადჷ შუმერული ნოღეფიშ ართოიან სახენწჷფოთ აკოკათუა. თიქ ქჷდიჸუნუ დახე ედომუშამი თუდოლენი მესოპოტამია, მარა თიში პოლიტიკათ დახე არძა ნოღა განჩათ რდჷ . მალას თის აწუდირთჷ ადამიერქ, ნამუქჷთ ისტორიაშა მიშართჷ სარგონ ჯვეშიშ ჯოხოთ (ჯვ. წ. 2316 - ჯვ. წ. 2261). თინა ოორუე თუდოლენი მესოპოტამიაშე რდჷ დო მასქერული ნინა სემიტური რდჷ.

სარგონქ გიორჯგინჷ ლუგალზაგესის დო ქჷდიჸუნუ ედომუშამი თუდოლენი მესოპოტამია. მუში ნანანოღათ მორჩილი ნოღა აქადი გეგშაგორუ, ნამუშ ნანოღუშა ასეშა ვა რე მეგორაფილი, მარა თიქ თიჯგურა როლი ილაჸაფჷ მესოპოტამიაშ ისტორიას, ნამჷ-და მოგვიანაფათ ედომუშამ რეგიონს აქადიქ გიადჷ ჯოხოთ. სარგონს, მუჭოთ ჩქჷ, ანდა მოხუჯე ჸუნდჷ კათაშ ფართო მასეფს, თიშ გეშა, ნამჷ-და თინა ვა რდჷ ნომურ არისტოკრატიაწკჷმა მერსხილი.

შუმერიშ პოლიტიკურ მარცხის ვამოჸუნაფჷ თიში კულტურაშ გაფარჩაკება. აქადალეფქ თინა ქეიტეს დო მუშჸურე გენშეღეს თია თიშ გოვითარაფაშა.

სარგონქ დოთირჷ ნომური (თემური) ნოღა სახენწჷფობური წკარუა დო გეგმოქიმინჷ ართიანი სახენწჷფო. სარგონქ გეჭოფჷ ტერიტორია სპარსეთიშ ჸუჯიშე სქირონაშქა ზუღაშახ. სარგონქ, თეშ მოხ ახლას დორსხუაფილჷ სახენწჷფოს შხვადოშხვა გონზჷმილებეფიშ ართულეფიშ უნიფიკაცია ქოქჷმინუ. თიშ ბორჯის გოპეულჷ ვაჭარუაქ.

სარგონიშ მართუალა ართპიჯური რდჷ. უკვე თიში ქომოლსქუალეფიშ მაფობაშ ბორჯის მესოპოტამიას ანდა აშონთაფაქ მოხვადჷ თიშ სააწმარენჯოთ. სარგონიდეფი ათე აშონთაფეფს ზისხირს ინმაშქვიდუანდეს.

თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და სარგონიდეფი სემიტურ-ნინამეფი რდესჷნ, აკადის ოფიციალური ნინა დიო ხოლო შუმერული რდჷ. სემიტური ნინა დიო ხოლო სარგონშახ რდჷ მოდვალირი შუმერულ ნოღეფს, ხვალე ლაგაში რდჷ თიმ ბორჯიშახ ხვალე შუმერულნინამი.

დინოხ პოლიტიკური ვასტაბილურალაშ უმკუჯინალო, აქადიშ იმპერიაშ საბოლა აკოცჷმა მერსხილი რე გუთიეფიშ მიშაკათუაშა. გუთიეფიშ გეგია ტომეფქ აკარღვეს დო გოხირეს შქაწყარმალონაშ ანდა ნოღა, თინეფს შქას აქადით დიხას გუმანგეს, თეშ, ნამჷ-და ასეშა უჩინებუ რე დო სო იდვალუაფუდჷ მოსოფელიშ პირველი იმპერიაშ ნანანოღა.