Charlton Heston

Charlton Heston (4 Oktober 1923 – 5 April 2008) was ’n Amerikaanse akteur van rolprente, TV en die teater[1] en ’n politieke aktivis.

Charlton Heston
'n Beeld van die betrokke persoonlikheid.
Heston deur Jerry Avenaim, 2001

GeboortenaamJohn Charles Carter
Geboorte4 Oktober 1923
Illinois, VSA
Sterfte5 April 2008
Beverly Hills, Kalifornië, VSA
NasionaliteitAmerikaans
Beroep(e)Akteur
Aktiewe jare1941–2003
Internet-rolprentdatabasis-profiel
Rolprentpryse
PrysJaarKategoriePrent
Gewen
Oscar1960AkteurBen-Hur
Golden Globe 1962Henrietta-prys (Wêreldgunsteling)
Golden Globe 1967Cecil B. DeMille-prys
Benoem
Golden Globe 1957AkteurThe Ten Commandments
Golden Globe 1960AkteurBen-Hur
Golden Globe 1963AkteurThe Pigeon That Took Rome

As ’n Hollywood-ster het hy oor 60 jaar in 100 rolprente verskyn. Sy bekendste rolle was in The Ten Commandments (1956); Ben-Hur (1959), waarvoor hy ’n Oscar gekry het; El Cid (1961) en Planet of the Apes (1968). Hy het ook in onder meer The Greatest Show on Earth (1952) en Touch of Evil (1958) gespeel. Van sy tonele wat die beste onthou word, is as Moses wat die Rooisee verdeel in The Ten Commandments en ’n strydwa-tweegeveg in Ben-Hur. Sy hoofrolle het hom ’n ernstige, outoritêre persoonlikheid besorg en het verantwoordelikheid, individualisme en manlikheid uitgebeeld; Hy het rolle wat nie klem op dié eienskappe gelê het nie van die hand gewys. Dit het ook gewig verleen aan sy politieke stem – hy was nou by die politiek betrokke.[2]

Nadat Alzheimer se siekte by hom gediagnoseer is, het Heston in 2003 ophou toneelspeel.[3]

Vroeë jare

Heston is as John Charles Carter gebore en was die seun van Russell Whitford Carter, ’n saagmeulbediener, en sy vrou, Lilla (gebore Charlton).[4] Volgens die meeste bronne is hy in Evanston, Illinois, gebore.[5][6][7][8] In Heston se outobiografie[9] en ander bronne word egter genoem hy is in No Man's Land, Illinois, gebore – dit is nou ’n welgestelde voorstad van Chicago.

Heston was van Engelse en deels van Skotse afkoms.[10] Hy was 10 jaar oud toe sy ouers geskei is. Sy ma is kort daarna met Chester Heston getroud. Heston (sy nuwe van) het daarna in ’n ryk buurt van Chicago skoolgegaan.[11]

Sy verhoognaam kom van sy ma se nooiensvan en stiefpa se van. Sy vriende het hom "Chuck" genoem.

Loopbaan

Heston was op hoërskool deel van ’n dramaprogram en het ’n universiteitsbeurs vir drama gewen. Hy het in 1944 by die Amerikaanse lugmag aangesluit en is in dieselfde jaar met ’n student, Lydia Clarke, getroud. Ná die oorlog het Heston en Clarke in New York gebly en as modelle vir kunstenaars gewerk. As ’n manier om by toneelspel betrokke te raak, het hulle in 1947 besluit om ’n teater te bestuur in Asheville, Noord-Carolina.

In 1948 het hulle na New York teruggekeer waar Heston ’n byrol aangebied is in Shakespeare se Antony and Cleopatra op Broadway. Hy het ook ’n paar rolle op TV gekry. Die rolprentvervaardiger Hal B. Wallis het hom in 1950 in ’n TV-produksie van Wuthering Heights gesien en hom ’n kontrak aangebied.

Charlton Heston as Mark Antony in Julius Caesar, 1950

Hollywood

Heston in 1963.

Heston se eerste professionele verskyning in ’n rolprent was in Dark City, ’n film noir van 1950. Sy deurbraak was in Cecil B. DeMille se The Greatest Show on Earth, wat as die beste prent van 1952 aangewys is. In 1956 het Heston ’n ikoon geword vir sy uitbeelding van Moses in die uiters suksesvolle prent The Ten Commandments (1956). Die vorige jaar het hy saam met Jane Wyman in Lucy Gallant gespeel en in 1958 het hy die rol vertolk van ’n Meksikaanse polisie-offisier, Ramon Miguel Vargas, in Orson Welles se hoog aangeskrewe film noir Touch of Evil.

Uit die lokprent van Ben-Hur, 1960.
Heston poseer vir sy vrou, Lydia, nadat hy ’n Oscar gewen het vir sy rol in Ben-Hur.
Janet Leigh en Heston in Touch of Evil.

Nadat Marlon Brando, Burt Lancaster en Rock Hudson[12] die titelrol in Ben-Hur (1959) van die hand gewys het, het Heston die rol aanvaar en die Oscar vir beste akteur gewen – een van die destyds ongeëwenaarde 11 Oscars wat die prent ingepalm het.

Heston het hierna die hoorolle gespeel in verskeie fiktiewe en histoirese epiese prente: El Cid (1961), 55 Days at Peking (1963), as Michelangelo in The Agony and the Ecstasy (1965) en Khartoum (1966). Hy het ook in die western Will Penny (1968) gespeel.

In 1968 het Heston in Planet of the Apes gespeel en in 1970 het hy ’n kleiner byrol gehad in die opvolg, Beneath the Planet of the Apes. Hy het ook in 1970 Markus Antonius gespeel in Shakespeare se Julius Caesar. Die volgende jaar was hy in die wetenskapsfiksieprent The Omega Man te sien.

Heston het sy debuut as regisseur in 1972 gemaak en ook Markus Antonius gespeel in Antony and Cleopatra. Hildegarde Neil was Cleopatra. Nadat dit vlymende resensies ontvang het, is die prent nooit uitgereik vir rolprentteaters nie. Dit is ook selde op TV gesien. Dit is eers in Maart 2011 op DVD uitgereik.[13] Daarna het meer geslaagde prente gevolg, soos Soylent Green (1973) en Earthquake (1974).

Van 1973 af is Heston meer dikwels in byrolle en die teater gesien. Hy het saam met sy seun Fraser verskeie TV-prente gemaak, onder meer Treasure Island (1990) en A Man For All Seasons. In 1992 het hy in ’n kort reeks video's verskyn, Charlton Heston Presents the Bible, waarin hy stukke uit die Bybel voorlees. Dit het groot sukses op video en DVD behaal.

Hy het daarna in verskeie rolprente en TV-programme opgetree. Sy laaste filmrol was in 2003 as die berugte Nazi-dokter Josef Mengele in My Father, Rua Alguem 5555.[14]

Latere lewe en dood

In 1996 het Heston ’n heupvervanging ondergaan en in 1998 is prostaatkanker by hom gediagnoseer. Die kanker was ná ’n paar bestralingsessies in remissie. In 2000 het hy bekend gemaak dat hy in dié jaar vir alkoholisme behandel is in ’n kliniek in Utah.[15]

Op 9 Augustus 2002 het hy aangekondig dat hy gediagnoseer is met simptome wat ooreenstem met Alzheimer se siekte.[16] In Julie 2003 het hy die Presidensiële Vryheidsmedalje van pres. George W. Bush ontvang. In Maart 2005 het verskeie koerante berig dat sy toestand vinnig agteruitgaan.[17]

Heston is op 5 April 2008 by sy huis in Kalifornië oorlede met sy vrou van 64 jaar, Lydia, aan sy sy. Die familie het nie die oorsaak van sy dood bekend gemaak nie.[18][19]

Filmografie

Hier onder volg ’n lys van die rolprente waarin Heston gespeel het.

1941–1959

JaarPrentRolRegisseurAnder akteurs
1941Peer GyntPeer GyntDavid BradleyBetty Hanisee, Lucielle Powell
1950Julius CaesarMarc AntonyDavid BradleyHarold Tasker, David Bradley
Dark CityDanny Haley / Richard BrantonWilliam DieterleLizabeth Scott, Viveca Lindfors, Dean Jagger
1952The Greatest Show on EarthBrad BradenCecil B. DeMilleBetty Hutton, Cornel Wilde, Dorothy Lamour, James Stewart
Ruby GentryBoake TackmanKing VidorJennifer Jones, Karl Malden
The SavageJames "Jim" Aherne jr.George MarshallSusan Morrow
1953The President's LadyPres. Andrew JacksonHenry LevinSusan Hayward, John McIntire
Pony Express"Buffalo Bill" CodyCharles Marquis WarrenRhonda Fleming, Jan Sterling, Forrest Tucker
ArrowheadEd BannonCharles Marquis WarrenJack Palance, Katy Jurado, Brian Keith
Bad for Each OtherDr. Tom OwenIrving RapperLizabeth Scott
1954The Naked JungleChristopher LeiningenByron HaskinEleanor Parker, William Conrad
Secret of the IncasHarry SteeleJerry HopperRobert Young, Nicole Murray
1955The Far HorizonsWilliam ClarkRudolph MatéFred MacMurray, Donna Reed
The Private War of Major BensonMaj. Bernard R. "Barney" BensonJerry HopperJulie Adams, William Demarest
Lucy GallantCasey ColeRobert ParrishJane Wyman
1956The Ten CommandmentsMosesCecil B. DeMilleYul Brynner, Anne Baxter, Edward G. Robinson, Nina Foch, Debra Paget, John Derek, Yvonne De Carlo, Vincent Price, Martha Scott
1957Three Violent PeopleKapt. Colt SaundersRudolph MatéAnne Baxter, Tom Tryon, Gilbert Roland
1958Screen Snapshots: Salute to HollywoodHomselfRalph StaubJohn Wayne, Zsa Zsa Gabor
Touch of EvilRamon Miguel "Mike" VargasOrson WellesJanet Leigh, Orson Welles, Dennis Weaver, Zsa Zsa Gabor, Marlene Dietrich
The Big CountrySteve LeechWilliam WylerGregory Peck, Jean Simmons, Carroll Baker, Burl Ives, Charles Bickford, Chuck Connors
The BuccaneerGenl. Andrew JacksonAnthony QuinnYul Brynner, Claire Bloom, Inger Stevens, Charles Boyer, Henry Hull, Lorne Greene
1959Ben-HurBen-HurWilliam WylerJack Hawkins, Haya Harareet, Stephen Boyd, Martha Scott, Cathy O'Donnell, Sam Jaffe, Hugh Griffith, Finlay Currie
The Wreck of the Mary DeareJohn SandsMichael AndersonGary Cooper, Virginia McKenna, Michael Redgrave, Richard Harris

1961–1970

JaarPrentRolRegisseurAnder akteurs
1961El CidEl Cid (Rodrigo Díaz de Vivar)Anthony MannSophia Loren, Raf Vallone, Geneviève Page, John Fraser, Gary Raymond, Hurd Hatfield, Herbert Lom
1962The Pigeon That Took RomeKapt. Paul MacDougall / Benny the Snatch / VertellerMelville ShavelsonElsa Martinelli
1963Diamond HeadRichard "King" HowlandGuy GreenYvette Mimieux, George Chakiris, James Darren
55 Days at PekingMaj. Matt LewisNicholas RayDavid Niven, Ava Gardner
The Five Cities of JuneVertellerBruce Herschensohn
1965The Greatest Story Ever ToldJohannes die DoperGeorge StevensMax von Sydow, Telly Savalas
The Agony and the EcstasyMichelangeloCarol ReedRex Harrison, Diane Cilento
Major DundeeMaj. Amos Charles DundeeSam PeckinpahRichard Harris, Jim Hutton, James Coburn
The War LordChrysagonFranklin J. SchaffnerRichard Boone, Rosemary Forsythe
1966KhartoumGenl. Charles "Chinese" GordonBasil DeardenLaurence Olivier, Ralph Richardson
1967All About PeopleVertellerSaul Rubin
While I Run This RaceVertellerEdmund Levy
1968CounterpointLionel EvansRalph NelsonMaximillian Schell, Kathryn Hays
Will PennyWill PennyTom GriesJoan Hackett, Donald Pleasence
Planet of the ApesGeorge TaylorFranklin J. SchaffnerRoddy McDowell, Kim Hunter, Maurice Evans, Linda Harrison
1969Number OneRon "Cat" CatlanTom GriesJessica Walter, Bruce Dern
1970Beneath the Planet of the ApesGeorge TaylorTed PostJames Franciscus, Kim Hunter, Maurice Evans, Linda Harrison
The HawaiiansWhipple "Whip" HoxworthTom GriesTina Chen, Geraldine Chaplin, John Phillip Law
Julius CaesarMarc AntonyStuart BurgeJason Robards, John Gielgud, Robert Vaughn, Richard Chamberlain, Diana Rigg, Christopher Lee

1971–1980

JaarPrentRolRegisseurAnder akteurs
1971The Omega ManRobert NevilleBoris SegalAnthony Zerbe, Rosalind Cash
1972Antony and CleopatraMarc AntonyCharlton HestonHildegarde Neil, Eric Porter
The Special London Bridge SpecialTennis playerDavid WintersTom Jones, Kirk Douglas, Jennifer O'Neill
SkyjackedKapt. Henry "Hank" O'HaraJohn GuillermanYvette Mimieux, James Brolin
The Call of the WildJohn ThorntonKen AnnakinMichele Mercier
1973Soylent GreenSpeurder Robert ThornRichard FleischerEdward G. Robinson, Leigh Taylor-Young, Chuck Connors, Joseph Cotten
The Three MusketeersKardinaal de RichelieuRichard LesterMichael York, Raquel Welch, Richard Chamberlain, Oliver Reed, Faye Dunaway, Christopher Lee, Geraldine Chaplin
1974Airport 1975Alan MurdockJack SmightKaren Black, George Kennedy, Gloria Swanson, Efrem Zimbalist jr., Susan Clark, Helen Reddy, Linda Blair, Dana Andrews, Roy Thinnes, Sid Caesar, Myrna Loy, Ed Nelson, Nancy Olson, Larry Storch, Martha Scott
The Four MusketeersKardinaal RichelieuRichard LesterMichael York, Raquel Welch, Richard Chamberlain, Oliver Reed, Faye Dunaway, Christopher Lee, Geraldine Chaplin
EarthquakeStewart GraffMark RobsonAva Gardner, George Kennedy, Lorne Greene, Geneviève Bujold, Richard Roundtree, Marjoe Gortner, Barry Sullivan, Lloyd Nolan, Victoria Principal, Monica Lewis, Walter Matthau
1975The Fun of Your LifeVertellerJohn J. Hennessy
1976MidwayKapt. Matthew GarthJack SmightHenry Fonda, Toshirō Mifune, Robert Mitchum
Two-Minute WarningKapt. Peter HollyLarry PeerceJohn Cassavetes, Martin Balsam, Beau Bridges, Jack Klugman, Gena Rowlands, David Janssen, Marilyn Hassett, Walter Pidgeon, Mitchell Ryan, Pamela Bellwood, David Groh, Brock Peters
The Last Hard MenSam BurgadeAndrew V. McLaglenJames Coburn, Barbara Hershey, Jorge Rivero, Michael Parks
1977Crossed SwordsHendrik VIIIRichard FleischerOliver Reed, Raquel Welch, Mark Lester, Ernest Borgnine, George C. Scott, Rex Harrison
1978Gray Lady DownKapt. Paul BlanchardDavid GreenDavid Carradine, Stacy Keach, Ned Beatty, Christopher Reeve
1980The Mountain MenBill TylerRichard LangBrian Keith
The AwakeningMatthew CorbeckMike NewellSusannah York, Stephanie Zimbalist

1982–2003

JaarPrentRolRegisseurAnder akteurs
1982Mother LodeSilas McGee / Ian McGeeCharlton HestonKim Basinger, Nick Mancuso
1989Call from SpaceNet stemRichard FleischerJames Coburn
1990Solar CrisisAdml. "Skeet" KelsoRichard C. SarafianTim Matheson, Peter Boyle, Jack Palance
Almost an AngelGodJohn CornellPaul Hogan, Linda Kozlowski
1992Genghis Khan
(onvoltooi)
TogrulKen Annakin, Peter Duffield, Antonio MargheritiRichard E. Grant, Richard Tyson
1993Wayne's World 2Goeie akteurStephen SurjikMike Myers, Dana Carvey, Tia Carrere, Christopher Walken, Kim Basinger
TombstoneHenry HookerGeorge P. CosmatosKurt Russell, Val Kilmer, Sam Elliott, Bill Paxton, Powers Boothe, Michael Biehn, Billy Bob Thornton
1994True LiesSpencer TrilbyJames CameronArnold Schwarzenegger, Jamie Lee Curtis, Bill Paxton, Tom Arnold, Tia Carrere
1995America: A Call to GreatnessVerteller/gasheerWarren ChaneyPeter Graves, Mickey Rooney, Deborah Winters, Rita Moreno, Gene Autry, Dorian Harewood, Cassidy Rae, Jane Russell
In the Mouth of MadnessJackson HarglowJohn CarpenterSam Neill, Julie Carmen, Jürgen Prochnow
1996The Dark MistVertellerRyan CarrollTeri Austin
AlaskaColin PerryFraser Clarke HestonThora Birch
HamletPlayer KingKenneth BranaghKenneth Branagh, Julie Christie, Billy Crystal, Gérard Depardieu, Derek Jacobi, Jack Lemmon, Robin Williams, Kate Winslet
1997HerculesVertellerRon Clements, John MuskerTate Donovan, James Woods, Rip Torn, Danny DeVito
1998ArmageddonVertellerMichael BayBruce Willis, Billy Bob Thornton, Ben Affleck, Liv Tyler, Michael Clarke Duncan
1999GideonAddison SinclairClaudia HooverChristopher Lambert, Carroll O'Connor, Shirley Jones
Any Given SundayKommissarisOliver StoneAl Pacino, Cameron Diaz, Dennis Quaid, James Woods, Jamie Foxx
2001Town & CountryEugenie se paPeter ChelsomWarren Beatty, Diane Keaton, Andie MacDowell, Goldie Hawn, Garry Shandling
Cats & DogsDie MastiffLawrence GutermanJeff Goldblum, Elizabeth Perkins
Planet of the ApesZaiusTim BurtonMark Wahlberg, Tim Roth, Helena Bonham Carter, Paul Giamatti, Michael Clarke Duncan
The OrderProf. Walter FinleySheldon LettichJean-Claude Van Damme
2002Bowling for ColumbineHomselfMichael MooreMichael Moore
2003My Father, Rua Alguem 5555Josef MengeleEgidio EronicoThomas Kretschmann, F. Murray Abraham

[20]

Bibliografie

Deur Heston:

Verwysings

Verdere leesstof

  • Bernier, Michelle Bernier. Charlton Heston: An Incredible Life (2de uitg. 2009) [1]
  • Raymond, Emilie. From My Cold, Dead Hands: Charlton Heston and American Politics (2006) [2]
  • Rovin, Jeff. The Films of Charlton Heston (1980)

Eksterne skakels