Koninkryk van Nieu-Seeland

Die Koninkryk van Nieu-Seeland (Engels: Realm of New Zealand) is die hele gebied, waarin die koning van Nieu-Seeland die staatshoof is. Die Koninkryk bestaan uit Nieu-Seeland, die Cookeilande, Niue, Tokelau en die Ross-Afhanklikheid in Antarktika,^[1] en is gedefinieer deur 'n Patentbrief van 31 Oktober 1983 vanaf die kantoor van die goewerneur-generaal van Nieu-Seeland.^[2]

Goewerneur-generaal

Die Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland verteenwoordig die staatshoof van Nieu-Seeland (Charles III in sy hoedanigheid as koning van Nieu-Seeland) in die gebied van die Koninkryk. Die Goewerneur-generaal neem hoofsaaklik al die waardigheid en reserwe magte van die staatshoof oor. Die huidige Goewerneur-generaal is sedert 2021 Cindy Kiro.

Soewereiniteit in die Koninkryk

Cookeilande en Niue

Die hoofartikels vir hierdie afdeling is: Cookeilande en Niue.

Die Cookeilande en Niue is selfregerende lande in vrye assosiasie met Nieu-Seeland. Die parlement van Nieu-Seeland is nie gemagtig om eensydig wetgewing ten opsigte van hierdie lande te doen nie. In buitelandse sake en verdedigingskwessies mag Nieu-Seeland nie optree namens hierdie lande nie, maar slegs met hulle raad en toestemming.

Nieu-Seeland

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Nieu-Seeland.

Nieu-Seeland bestaan uit die volgende eilandgroepe:

Die Noordeiland, die Suideiland en naburige eilande aan die kus wat behoort aan die 16 streke van Nieu-Seeland
Die Chatham-eilande in die ooste behoort aan die Chatham-eilande-gebied
Die Kermadec-eilande in die noorde en sub-antarktiese eilande in die suide is almal buite plaaslike owerheidsgrense geleë en word net bewoon deur 'n klein aantal van navorsings- en bewaringspersoneel.

Tokelau

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Tokelau.

Tokelau het 'n mindere mate aan de jure-onafhanklikheid as die Cookeilande en Niue en beplan 'n status van vrye assosiasie. Nieu-Seeland se verteenwoordiger in Tokelau is die administrateur van Tokelau, wat die mag het om wette wat deur die algemene parlement besluit is te verwerp. Die bevolking van Tokelau het in verskeie referendums, wat deur Nieu-Seeland uitgevoer en deur die Verenigde Nasies ondersteun is, teen 'n stelsel van 'n regering met gelyke magte soos die Cookeilande en Niue gestem.^[3]

Ross-Afhanklikheid

Die hoofartikel vir hierdie afdeling is: Ross-Afhanklikheid.

Die Ross-Afhanklikheid is grondwetlik deel van Nieu-Seeland.^[4] Die Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland is ook die goewerneur van die Ross-Afhanklikheid. Die Ross-Afhanklikheid sluit in die McMurdo-stasie wat bedryf word deur die Verenigde State, wat nie Nieu-Seeland se soewereiniteit oor Ross-Afhanklikheid erken nie. Die toepassing van soewereiniteit in die Ross-Afhanklikheid is daaropvolgend op die toepassing van terme wat in die Antarktiese Verdrag gevind is.

Gebiede van die Koninkryk

Gebied	Verteenwoordiger van die koningin	Hoof van die Regering	Wetgewer	Hoofstad	Bevolking	Oppervlakte	Bevolkingsdigtheid
Nieu-Seeland	Goewerneur-generaal Cindy Kiro	Eerste Minister Jacinda Ardern	Huis van Verteenwoordigers	Wellington	5 128 370 (2022)	268 021 km²	19,1/km²
Cookeilande	Verteenwoordiger van die koning Tom Marsters	Eerste Minister Mark Brown	Parlement van die Cookeilande	Avarua	17 518 (2018)	236,7 km²	42/km²
Niue	Verteenwoordiger van die koning (Goewerneur-generaal van Nieu-Seeland)	Premier van Niue Dalton Tagelagi	Vergadering van Niue	Alofi	1 937 (2021)	261,46 km²	6,71/km²
Tokelau	Administrateur Don Higgins	Ulu-o-Tokelau (Hoof van die Raad van die voortdurende Regering)	Algemene Fono	Wissel jaarliks tussen Atafu, Nukunonu en Fakaofo	1 499 (2016)	10 km²	115/km²
Ross-Afhanklikheid	Goewerneur	Uitvoerende Hoof	Geen	Scott Base	Scott Base: 10–80; McMurdo-stasie: 200–1000 (seisoenaal)	450 000 km²	0/km²

Sien ook

Samoa, wat vroeër deur Nieu-Seeland as Volkebondmaandat en later as VN-trougebied geadministreer is
Nauru, wat vroeër deur Australië, Nieu-Seeland en die Verenigde Koninkryk as Volkebondmaandat en later as VN-trougebied geadministreer is
Pitcairneilande
Die Koninkryk van die Nederlande bestaan uit die lande Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
Die Franse Republiek verwys ná die Metropolitaanse land Frankryk en sy oorsese gebiede
Die Koninkryk van Denemarke bestaan uit Denemarke, die Faroëreilande en Groenland

Verwysings

Eksterne skakels

(en) Letters Patent constituting the office of Governor-General of New Zealand Geargiveer 3 Oktober 2003 op Wayback Machine – gee verduideliking vir die Koninkryk van Nieu-Seeland
(en) Cook Islands Geargiveer 3 November 2012 op Wayback Machine, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
(en) Niue Geargiveer 21 Augustus 2011 op Wayback Machine, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
(en) New Zealand and the Tokelau Islands Geargiveer 5 Junie 2010 op Wayback Machine, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake
(en) Ross Dependency Geargiveer 21 Augustus 2011 op Wayback Machine, Nieu-Seeland se Ministerie van Buitelandse Sake

Koninkryk van Nieu-Seeland (Realm of New Zealand)

Cookeilande • Nieu-Seeland • Niue • Ross-Afhanklikheid • Tokelau

Koloniale ryke
Amerikaans • Australies • Belgies • Brits • Deens • Duits • Engels • Frans • Habsburgs • Italiaans • Japannees • Koers • Nederlands • Nieu-Seelands • Noors • Ottomaans • Portugees • Russies • Spaans • Suid-Afrikaans • Sweeds