Pesach
Pesach of Pasga (Hebreeus: פֶּסַח, péssag, ; Aramees: פַּסְחָא, pas’ga; Grieks: πάσχα, pás’ga; letterlik: "huppel", "spring"; figuurlik: "oorslaan", "weglaat"), ook lentefees, vryheidsfees of matsafees, is een van die belangrikste Joodse feesvierings. Dit herdenk die uittog uit Egipte onder die leierskap van Moses en die bevryding van die Israeliete uit slawerny, waarvan die Hebreeuse Bybel (Sjemot/Eksodus) vertel. Hierdie gebeure is sentraal in die Joodse etos en die oorvertelling (haggada) van hierdie gebeurtenis verbind elke nuwe generasie van Jode met hul sentrale bevrydingservaring.
Die Paasfees word deur Jode in die week van 15 tot 21, in die Joodse diaspora tot 22 Nisan, volgens die Joodse kalender gevier. Dit is 'n familiefees met verskillende rites soos die Seder en die weeklange nuttiging van matsot. Daarom word dit ook "Fees van ongesuurde brode" genoem. Saam met Sjavuot en Soekkot is Pesach een van die drie tradisionele Bedevaartsfeeste (שלוש רגלים, sjalosj regalim). Tydens die bestaan van die Tweede Tempel het die Jode na Jerusalem getrek om daar offers te bring. Op Pesach volg 49 dae se Omertelling en op die 50ste dag, dus sewe weke en een dag na Pesach, word Sjavuot gevier.
Geskiedenis
Die Hebreeuse woord פסח Pesach is afgelei van 'n werkwoordstam met die betekenis "huppel".[1] Dit verwys in Sjemot/Eksodus 12,13[2] na die "oorslaan" van Joodse huise tydens JHWH se strafsaak teen die Egiptiese manlike eersgeborenes in die nag van die uittog. Die Hebreërs is gespaar omdat hulle hul deurkosyne met 'n beskermende teken gemerk het (Sjemot/Eksodus 12,27[3]).
Pesach is in Sjemot/Eksodus 12,1[4]–20 as 'n gebod van God gegee tussen die aankondiging (Sjemot/Eksodus 11,5[5]–10) en die uitvoering (Sjemot/Eksodus 12,29–51) van die laaste van die tien plae wat gestuur is. Verdere bepalings omtrent die fees word in Sjemot/Eksodus 12,43[6]–49 genoem.
Omdat die opstanding van Jesus van Nasaret op die derde dag na sy kruisiging gedurende die Joodse Paasfees gebeur het, het die Christelike Paasfees uit Pesach ontwikkel.
Datums
Die eerste dag is volgens die Joodse kalender op 15 Nisan, die werklike viering begin egter met voorbereidings op 14 Nisan. Die Seder word op die vooraand van 15 Nisan gehou. Aangesien maande in die Joodse kalender altyd na die maan bereken word, wissel die datum van hierdie dae volgens die Gregoriaanse kalender. In Israel word Pesach sewe dag lank gevier, van 15 tot 21 Nisan, terwyl in die Joodse diaspora Pesach agt dae lank gevier word, tot 22 Nisan, net om seker te maak dat die vieringe op die regte datums gaan plaasvind.
| Jaar in die Joodse kalender | Datum in die Gregoriaanse kalender |
|---|---|
| 5778 | 30 Maart – 6/7 April 2018 |
| 5779 | 19–26/27 April 2019 |
| 5780 | 8–15/16 April 2020 |
| 5781 | 27 Maart – 3/4 April 2021 |
| 5782 | 15–22/23 April 2022 |
| 5783 | 5–12/13 April 2023 |
| 5784 | 22–29/30 April 2024 |
| 5785 | 12–19/20 April 2025 |
| 5786 | 1–8/9 April 2026 |
| 5787 | 21–28/29 April 2027 |
| 5788 | 10–17/18 April 2028 |
| 5789 | 30 Maart – 6/7 April 2029 |
| 5790 | 17–24/25 April 2030 |
| 5791 | 7–14/15 April 2031 |
Sien ook
- Lys van Joodse feeste en herdenkings
- Paasfees, Christelike eweknie
Verwysings
Verdere leesstof
- (de) Adalbert Böning (1996). Pessach – das Fest der Befreiung. „Von der Knechtschaft zur Freiheit!“. Das Pessachfest in Bibel, Talmud, Feier und Erzählung. ISBN 3-922957-44-7.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - (en) Baruch M. Bokser (1984). The Origins of the Seder. The Passover Rite and Early Rabbinic Judaism. ISBN 0-520-05006-1.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - (en) Paul F. Bradshaw, Lawrence A. Hoffman (2002). Passover and Easter. Origin and History to Modern Time. ISBN 0-268-03859-7.
{{cite book}}:|work=ignored (hulp) - (de) Michael Shire (2001). Die Pessach Haggada (2 uitg.). Berlin: Jüdische Verlags-Anstalt. ISBN 3-934658-82-2.
Eksterne skakels
- (en) "Pesahim". Jewish Encyclopedia. Besoek op 14 Desember 2022.
- (en) "Passover". Encyclopædia Britannica. Besoek op 14 Desember 2022.