Brig-Glis
Brig (amtlich Brig-Glis; frz. Brigue-les-Bains) isch en politischi Gmeind und der Höiptort vam Bezirk Brig im Kanton Wallis.
| Brig-Glis | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Wallis (VS) |
| Bezirk: | Brig |
| BFS-Nr.: | 6002 |
| Poschtleitzahl: | 3900 |
| UN/LOCODE: | CH BRI (Brig) |
| Koordinate: | / 12956246° 18′ 58″ N, 7° 59′ 14″ O; CH1903: 642260 / 129562 |
| Höchi: | 691 m ü. M. |
| Flächi: | 38,08 km² |
| Iiwohner: | 13'642 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Stadtpräsidentin: | Luis Ursprung |
| Website: | www.brig-glis.ch |
 Brig-Glis und Naters vor dum Glishoru | |
| Charte | |
 | |
Es zellt cirka 12'000 Iwohner und isch bekannt als Bildigszentrum vam Oberwallis, dum ditschsprächundu Teil vam Wallis. Züedem isch Brig eu bekannt ver ds Stockalperschloss mit schinum schöne Gartu.
Entstandu isch Brig-Glis am 1. Januar 1973 üs der Fusion va de Gmeinde Brig, Glis, Gamsu und Brigerbad.
Ane 2008 isch Brig «Alpenstadt des Jahres» gsi.
Geografii
Brig liigt am obru Ändi vam Rottutal am Füäss vam Siplonmassiv.
Dr Gmeindbann geit im Süde d Bärge embrüf bis zum Glishore und zum Tochuhore, zwische de Tääler va dr Saltina un dr Gamsa. 1993 het d Saltina e grossi Uberschwämmig z Brig gmacht.
D Nachbargmeiine va Brig-Glis sin im Bezirk Brig Natersch, Tärmu, Ried-Brig un Simpilu, im Bezirk Visp Lalu, Vischp und Tärbinu.
Gschicht
Der Ortsname va Brig chunt vam keltische Wort *briga, wa Hoger bedüütet.
Brig ischt zum eerschtu Mal im enä Schriftdokumänt gnennt choo im Jaar 1215 als Briga, Brigerbad 1297 als Baden, zum Bad, Glis ane 1230 als Glisa.
Iwoner
Quella: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Jaar | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Iwoner | 1406 | 1782 | 1860 | 2075 | 2050 | 3351 | 3934 | 4512 |
| Jaar | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Iwoner | 4418 | 4965 | 5876 | 7268 | 8755 | 9608 | 10602 | 11590 |
Dr Üsländeraateil ischt 2010 bi 15,1 % glägu.[3]
Religion
82,9 % vannu Iwonru sint im Jaar 2000 remisch-katholischi gsii, 6,4 % evangelisch-reformierti.[3]
Politik
Dr Ggmeindspresident va Briig-Gliis ischt dr Louis Ursprung (Stant Oktober 2017).
Spraach und Tialäkt
Bi dr Volchszellig 2000 heint vannu 11590 Iwonru 90,3 % Titsch als Höiptspraach aagigää, 1,7 % Franzeesisch, 1,9 % Talienisch und 6,1 % anneri Spraache.[3]
Dr heggschtalemannisch Tialäkt va Briig-Gliis gcheert zen eschtlichu Tialäktu vam Wallisertiitsch.
Vercher
Brig isch en wichtige Verchersort. Im Baanhof vo Brig chömed d Linia Gemf–Milan, Bäru–Thun–Brig und Zermatt–Brig–St. Moritz zämu. Schtrasse fierund z Tal üf und ab, uber de Simplonpass und in d Bärgdörfer. Und z Brig startend oder ändent Postautolinie in alli Richtige.
Zudem wärdunt äbufalls vo Postauto 4 Ortsbuslinie betribu, wa d Quartier vo Brig, Glis, Naters und Bitsch zämmu verbindut[4].
| Linie | Streckenverlauf |
|---|---|
| 1 | Brig Bahnhof - Naters - Bitsch Bahnhof - Naters Marktplatz - Brig Bahnhof |
| 2 | Brig Bahnhof - Gliserallee – Glis Dorf - Glis Holzji - Glis Pfarreiheim - Glis Spital – Brig Bahnhof |
| 3 | Brig Bahnhof - Glis Zenhäusern - Brig Kollegium - Brig Biela - Glis Spital - Brig Bahnhof |
| 4 | Brig Bahnhof – Jesuitenweg – Holowistutz (Simplon Center) – Glis Spital - Brig Bahnhof – Brig Stadtplatz – Aletschstrasse – Brig Bahnhof |
Sehenswürdikeite
Z Brig steit z Stockalperschloss.
D Chircha z Glis isch eini vo de elteschte vom Wallis. Hittu is en Wallfaartsort.
D alt Landmüra isch z Gamsu. Es isch e Letzi gsi.
Z Brig isch e Teil vo der Mediateek vom Wallis.
Liit
- Viola Amherd (* 1962), Politikeri und Bundesräti
Literatur
- Redaktion: Brig-Glis. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Louis Carlen: Brig (Stadt). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Bernard Truffer: Glis. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Philipp Kalbermatter: Brigerbad. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
