İnuktitut
İnuktitut (Şərqi Kanada inuktitutu; öz adı — ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ — inuk "insan" + — titut "kimsə kimi", yəni "bir insan kimi") — ya inuit dilləri xaricində Kanadadakı bütün inuvialuktun ləhcələrinin adı. "İnuktitut" sözü, bütövlükdə Kanadanın inuit dilləri üçün rəsmi və ən yaygın tərifdir [3]. İnuktitut, Eskimo-Aleut dil ailəsinin Inuit dil qrupuna da aid olan Qrenland dilinə yaxındır.
| İnuktitut | |
|---|---|
| Orijinal adı | ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ |
| Ölkə | |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Yazı | latın əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | инк 217 |
| ISO 639-1 | iu |
| ISO 639-2 | iku |
| ISO 639-3 | iku |
| Ethnologue | iku |
| Linguasphere | 60-ABB-d |
| ELCat | 6449 |
| IETF | iu |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İnuktitut, Kanadanın şimalında, Nyufaundlend və Labrador bölgələrində, Kvebek, Manitoba, Nunavut, Şimal-Qərb Ərazilərində danışılır [3] və əvvəllər Yukonun Arktik sahillərində danışıldı. Kanada Statistikalarına görə təxminən 35.000 ana dili var.
Yazı
Latın əlifbasına əlavə olaraq, dilin yayılmasının şərq və mərkəzi bölgələrində, yazı üçün XIX əsrin sonunda yaradılmış E. Pekin heca yazısı istifadə olunur və C. Evans tərəfindən 1840-cı ildə Kri hinduları üçün yaradılan yazının uyğunlaşdırılmasıdır[3].
| Heca yazısı | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca yazısı (uzun səs) | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca yazısı (uzun səs) | Latın | Heca yazısı (qısa səs) | Heca (uzun səs) | Latın | Heca yazısı | Latın |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ᐁ | ai | ᐃ | ᐄ | i | ᐅ | ᐆ | u | ᐊ | ᐋ | a | ᐦ | h |
| ᐯ | pai | ᐱ | ᐲ | pi | ᐳ | ᐴ | pu | ᐸ | ᐹ | pa | ᑉ | p |
| ᑌ | tai | ᑎ | ᑏ | ti | ᑐ | ᑑ | tu | ᑕ | ᑖ | ta | ᑦ | t |
| ᑫ | kai | ᑭ | ᑮ | ki | ᑯ | ᑰ | ku | ᑲ | ᑳ | ka | ᒃ | k |
| ᒉ | gai | ᒋ | ᒌ | gi | ᒍ | ᒎ | gu | ᒐ | ᒑ | ga | ᒡ | g |
| ᒣ | mai | ᒥ | ᒦ | mi | ᒧ | ᒨ | mu | ᒪ | ᒫ | ma | ᒻ | m |
| ᓀ | nai | ᓂ | ᓃ | ni | ᓄ | ᓅ | nu | ᓇ | ᓈ | na | ᓐ | n |
| ᓭ | sai | ᓯ | ᓰ | si | ᓱ | ᓲ | su | ᓴ | ᓵ | sa | ᔅ | s |
| ᓓ | lai | ᓕ | ᓖ | li | ᓗ | ᓘ | lu | ᓚ | ᓛ | la | ᓪ | l |
| ᔦ | jai | ᔨ | ᔩ | ji | ᔪ | ᔫ | ju | ᔭ | ᔮ | ja | ᔾ | j |
| ᕓ | vai | ᕕ | ᕖ | vi | ᕗ | ᕘ | vu | ᕙ | ᕚ | va | ᕝ | v |
| ᕃ | rai | ᕆ | ᕇ | ri | ᕈ | ᕉ | ru | ᕋ | ᕌ | ra | ᕐ | r |
| ᙯ | qai | ᕿ | ᖀ | qi | ᖁ | ᖂ | qu | ᖃ | ᖄ | qa | ᖅ | q |
| ᙰ | ngai | ᖏ | ᖐ | ngi | ᖑ | ᖒ | ngu | ᖓ | ᖔ | nga | ᖕ | ng |
| ᙱ | ᙲ | nngi | ᙳ | ᙴ | nngu | ᙵ | ᙶ | nnga | ᖖ | nng | ||
| ᖠ | ᖡ | łi | ᖢ | ᖣ | łu | ᖤ | ᖥ | ła | ᖦ | ł |
Qalereya
Dil və onun transkripsiyasını yazmaq üçün istifadə olunan heca yazısı (ing.)
Inuktitut dilinin ləhcələrinin yayılması
İstinadlar
Ədəbiyyat
- Вахтин Н. Б. Инуитов Канады язык (Языки мира. Палеоазиатские языки). M.: Индрик. Ред. коллегия А. П. Володин, Николай Вахтин, А. А. Кибрик. 1997. 90–93. ISBN 5-85759-046-9.