Ağ ordu
Ağ qvardiya — 1906-cı ildə Finlandiyada yaranmış Rusiya milisi.[3]
Ağ ordu | |
---|---|
Бѣлое движеніе | |
Yaranma tarixi | 1918—1922 |
Ölkə | Rusiya |
Sayı | təx. 4000 nəf. (dekabr 1917) |
Qərargah | Rusiya (Rusiya imperiyasının) keçmiş ərazisi |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
1) Rusiyada Romanovlar mütləqiyyətinin əleyhinə çevrilmiş inqilabi hərəkata qarşı mübarizə məqsədilə Finlandiyada yaradılmış burjua milisi (1906). Fərqləndirici əlaməti qola bağlanan ağ sarğı idi;
2) Rusiyada Vətəndaş müharibəsi və xarici hərbi müdaxilə (1917 −1922) illərində burjua-mülkədar rejiminin bərpası uğrunda vuruşan hərbi hissələrə verilən ad. Sovet ədəbiyyatı publisistikasında, habelə danışıqda bəzi əksinqilabi milli — hərbi hissələrə (ağ finlərə, ağ çexlərə, ağ polyaklara v və ümumiyyətlə, əksinqilabçılara da Ağ qvardiya deyilən İnqilabçı xalqın, inqilabın rəmzi olan qırmızı rəngdən fərqli olaraq, ağ rəng "rəsmi qayda-qanun" tərəfdarlarının rəmzi sayılır. Adı da buradandır.[3]
Quruluşu və ideologiyası
1917-ci ildən sonra Rusiya kontekstində "Ağ" rəng üç əsas anlayışa malik idi:
- İnqilabçı Qırmızı Ordusu Bolşevik hökumətini dəstəkləyən Qırmızılara qarşı siyasi qarşıdurma;
- mütləq monarxiyaya tarixi istinad;
- əksəriyyət Ağ Ordu əsgərləri tərəfindən geyinilən Rusiya İmperiyasının ağ hərbi formaları.
İdeologiyası
Ağ hərəkət hər şeydən əvvəl Qırmızı Ordunun opponentləri kimi meydana gəlmişdi.[4] Ağ ordu vətəndaş müharibəsindən əvvəl Rusiya ordusunun qanun və sərəncamını Rusiyanın qurtuluşunu qorunmalı idi və. Ağ nəzarətdə olan ərazidə sovet təşkilatlarını və vəzifəlilərini uzaqlaşdırmaq üçün çalışırdılar.[5] Onlar nəzarət altında olan Ağ ərazilərdə sovet təşkilatları və vəzifəli şəxsləri aradan qaldırmalı idilər.[6]
Ümumilikdə, Ağ Ordu milliyyətçi idi[7] və etnik ayrılığı və separatizmi rədd edirdi.[8] Ağ ordu ümumiyyətlə vahid çoxmillətli Rusiyanı dəstəkləyirdi və qondarma dövlətlər yaratmaq istəyən separatçılara qarşı çıxdı.[9] ABŞ-nin yəhudi tarixçiləri Riçard L. Rubenştayn və Con K Rot yazır ki, Vətəndaş müharibəsi zamanı Ağ qüvvələrlə döyüşdə Rus Bolşevik ordusunda mübarizə aparan 60 min yəhudisi (240 min yaralı) öldürülmüşdür.[10]
Ağ ordunun liderlərinin əksəriyyəti mühafizəkar idi və mütləq hakimiyyəti qəbul etmişdilər.[11]
Hərəkatın xarici siyasət üçün müəyyən bir planı yox idi; Bəyazlar Almaniyaya qarşı siyasətdə fərqlənirdilər, bununla müttəfiq olub-olmadığını müzakirə edirdilər.
Ağ ordu
Qalereya
Bəyaz ordunun komandirləri aşağıdakılardır:
- Pyotr Vrangel
- Qriqori Semyonov
- Aleksandr Pavloviç Kutepov
İstinadlar
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
- Ağ terror (Rusiya)
- Rusiyada vətəndaş müharibəsi