Monqolustanın inzibati bölgüsü
Monqolustan inzibati ərazi bölgüsü - Monqolustan Respublikası 21 Aymakdan (əyalət) (monq. аймаг) və 1 hotdan ibarətdir. Hər bir aymaq sumlara (rayon) bölünür[1][2]. Monqolustanda ümumilikdə 315 sum var.[3]
 Zavxan Qov-Altay Övör. Ömnöqov Dundqov Dornoqov Xövsgöl Töv Xentiy Süxbaatar Dornod Selenqe Darx. Bulqan Orxon Göv-Süm. |
Ölkənin paytaxtı Ulan-Bator əyalət statusu ilə ayrıca idarə olunur. Monqol dilində bu idarə ərazi hot adlanır.
Tarixi
Çində Mancuriyanın dağılmasından sonra Xarici Monqolustan ərazisi Çovd, Jassaktu, Tuşeti və Setsen xanlıqlarına bölündü. 1921-ci il İstiqlal bəyannaməsindən sonra Aleksa, Ordos, Şilin gol v Cirim Şin əraziləri Monqolustanda qalmasına baxmayaraq Tıva müstəqil respublika oldu. Mövcud ərazilərdə yeni Monqolustan Xalq Respublikası təsis edilir.
1941-ci ildə Rusiya-Yaponiya müharibəsindən sonra Arxanqay, Çoybalsan, Dornoqov, Zavxan, Xentiy, Xovd, Xövsqöl, Ömnöqov, Övörxanqay, Tov və Üvs aymakları yaradıldı. 1954-cü ildə Çin ilə sərhəd Cənubi Qobidəki uzun zolaq idi. Monqolustanın digər ərazilərində Bayanxonqor, Bayan-Ölgiy, Bulgan, Dundqov, Qov-Altay və Şuxbaatar aymakları təsis edilir. Selenge aymakının tərkibində Tov aymakı təsis edilir.
1963-cü ildə Çoybalsan aymakı bölününərək Dornod aymakı və Ulan-Bator inzibati ərazisi təsis edilir. 1975-ci ildə Bulgan aymakı, 1961-ci ildə Erdenet aymakı və Darxan aymakı ayrılır. 1994-cü ildə Bulqan aymakı iki hissəyə bölünür: Orxon və Erdenet aymakları və həmçinin Darçan-Uul aymakıda iki hissəyə bölünür, bir hissəsi Selenge aymakına birləşdirilir və digər hissəsi Darçana birləşdirilir.
Əyalətlər
| Sıra | Gerbi | Aymak adı (əyalət)[4] | Aymak mərkəzi | Əhalisi (2004) | Sahəsi (km2) | Sıxlıq |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  | Arxanqay (monq. Архангай) | Çeçerleg(monq. Цэцэрлэг) | 94 900 | 55 300 | 1.7 |
| 2 |  | Bayanxonqor(monq. Баянхонгор) | Bayanxonqor(monq. Баянхонгор) | 83 800 | 116 000 | 0.7 |
| 3 |  | Bayan-Ölgiy(monq. Баян-Өлгий) | Ölgiy(monq. Өлгий) | 101 200 | 45 700 | 2.2 |
| 4 |  | Bulgan(monq. Булган) | Bulgan(monq. Булган) | 60 800 | 48 700 | 1.2 |
| 5 |  | Darxan-Uul(monq. Дархан-Уул) | Darxan(monq. Дархан) | 87 800 | 3 280 | 26.8 |
| 6 |  | Dornod(monq. Дорнод) | Çoybasan(monq. Чойбалсан) | 73 700 | 123 600 | 0.6 |
| 7 |  | Dornoqov(monq. Дорноговь) | Saynşand(monq. Сайншанд) | 52 500 | 109 500 | 0.5 |
| 8 |  | Dundqov (monq. Дундговь) | Mandalqov (monq. Мандалговь) | 49 900 | 74 700 | 0.7 |
| 9 |  | Qov-Altay (monq. Говь-Алтай) | Altay(monq. Алтай) | 60 900 | 141 400 | 0.4 |
| 10 |  | Göv-Sümber(monq. Говьсүмбэр) | Çoyr (monq. Чойр) | 12 300 | 5 540 | 2.2 |
| 11 |  | Xentiy(monq. Хэнтий) | Öndörxaan(monq. Өндөрхаан) | 71 200 | 80 300 | 0.9 |
| 12 |  | Xovd (monq. Ховд) | Xovd(monq. Ховд) | 87 800 | 76 100 | 1.2 |
| 13 |  | Xövsgöl(monq. Хөвсгөл) | Mörön (monq. Мөрөн) | 121 400 | 100 600 | 1.2 |
| 14 |  | Orxon(monq. Орхон) | Erdenet(monq. Эрдэнэт) | 78 400 | 840 | 93.3 |
| 15 |  | Övörxanqay(monq. Өвөрхангай) | Arvayheer (monq. Арвайхээр) | 113 200 | 62 900 | 1.8 |
| 16 |  | Ömnöqov(monq. Өмнөговь) | Dalanzadgad(monq. Даланзадгад) | 46 800 | 165 400 | 0.3 |
| 17 |  | Selenge(monq. Сэлэнгэ) | Sühbaatar (monq. Сүхбаатар | 100 800 | 41 200 | 2.4 |
| 18 |  | Sühbaatar(monq. Сүхбаатар) | Baruun-Urt(monq. Баруун-Урт) | 56 600 | 82 300 | 0.7 |
| 19 |  | Töv (monq. Төв) | Zuunmod(monq. Зуунмод) | 88 900 | 74 000 | 1.2 |
| 20 |  | Uvs(monq. Увс) | Ulaangom(monq. Улаангом) | 81 000 | 69 600 | 1.2 |
| 21 |  | Zavxan (monq. Завхан) | Ulyastay(monq. Улиастай) | 80 700 | 82 500 | 1.0 |