Rok Mark Kristian Kabore
Rok Mark Kristian Kabore (fr. Roch Marc Christian Kaboré; 25 aprel 1957[1][2], Uaqaduqu[3]) — Burkina Fasonun keçmiş Prezidenti vəzifəsində çalışan siyasətçi.
| Rok Mark Kristian Kabore | |
|---|---|
| fr. Roch Marc Christian Kaboré | |
 | |
Burkina-Fasonun Prezidenti | |
| 29 dekabr 2015 – 24 yanvar 2022 | |
| Əvvəlki | Mişel Kofando |
| Sonrakı | Pol-Anri Sandaoqo Damiba |
Burkina-Fasonun Baş naziri | |
| 22 mart 1994 – 6 fevral 1996 | |
| Əvvəlki | Yusuf Uedraoqo |
| Sonrakı | Kadre Dezire Uedraoqo |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Uaqaduqu, Fransa Yuxarı Voltası (indiki Burkina-Faso) |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, iqtisadçı, bankir |
| Həyat yoldaşı | Sika Bella Kabore |
| Uşağı | 3 |
| Dini | islam |
| Elmi fəaliyyəti | |
| Elmi dərəcəsi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kabore səsvermənin ilk turunda səs çoxluğu qazanaraq 2015-ci ilin noyabr ayında keçirilmiş ümumi seçkilərdə Burkina-Faso Prezidenti seçildi. Vəzifəyə gəldikdən sonra hərbi fəaliyyəti olmayan 49 ildə ilk prezident oldu. Kabore siyasi fəaliyyətindən öncə bankir idi.
24 yanvar 2022-ci ildə, 2022-ci ildə Burkina Faso dövlət çevrilişi zamanı Kabore ordu tərəfindən devrildi və həbs edildi. Bu açıqlamadan sonra hərbçilər parlamentin, hökumətin və konstitusiyanın buraxıldığını bəyan ediblər.[4]
Həyatı
Kabore o zaman Yuxarı Volta adlandırılan indiki Burkina-Faso paytaxtı Uaqaduquda anadan olub. O, keçmiş hökumət naziri və Qərbi Afrika Dövlətləri Mərkəzi Bankının keçmiş sədr müavini Bila Çarlz Kaborenin oğludur. 1962–1968-ci illərdə ibtidai təhsilini almışdır. Ardınca Uaqaduquda Müqəddəs Con Sal Kollecində təhsilini davam etdirmişdir. 1968-ci ildən 1975-ci ilədək orada təhsil almış, 1972-ci ildə oradan sertifikat əldə edərək 1975-ci ildə bakalavr dərəcəsinə qəbul olmuşdur. Burqundiya Universitetində iqtisadi idarəetmə ixtisası üzrə təhsil almışdır. Orada 1980-ci ildə magistr dərəcəsi almışdır.[5]
Kabore gələcək həyat yoldaşı Sika Bella Kabore ilə Fransada təhsil alarkən tanış oldu. Cütlük 1982-ci ildə evləndi və üç övladı var.[6]
Fəaliyyəti
Bankir fəaliyyəti
Kabore atası Bila Çarlz Kabore kimi Burkina Beynəlxalq Bankında bankir olaraq tanındı. Tomas Sankaranın prezidentliyi dövründə Burkina-Fasonun ən böyük bankına rəhbərlik etdi. 1984-cü ildə, 27 yaşında BBB-ın baş direktoru seçildi, 1989-cu ilin sentyabrına qədər hökumətə təyin olunana qədər bu vəzifədə qaldı.[7]
Siyasi fəaliyyəti
Nazir olaraq Burkina-Faso hökumətində çalışmış, Prezidentin xüsusi müşaviri olmuş və Milli Məclisdə millət vəkili olmuşdur. 1994-cü ildə Baş nazir seçildi. Demokratiya və Tərəqqi üçün Konqres 1996-cı il fevralın əvvəlində qurulduqda Kabore Baş nazir vəzifəsindən istefa etdi və yeni hakim partiyanın Birinci vitse-prezidenti, habelə Prezidentin Xüsusi müşaviri təyin edildi.
6 iyun 2002-ci ildə Melege Moris Traorenin əvəzinə Burkina-Faso Milli Məclisinin Prezidenti seçildi.[8]
2007-ci ilin mayında parlament seçkilərində Kabore DİP-ın siyahısından ilk namizəd olaraq yenidən Milli Məclisə seçildi. Seçkidən sonra Milli Məclis yenidən Kaboreni Prezident etdi. Burada Kobre 90, Norbert Tiendrebeoqo 13 səs topladı və 7 səs etibarsız hesab edildi.[9]
DİP-dən istefası
Kabore DİP-in bir sıra digər tanınmış simaları ilə birlikdə 6 yanvar 2014-cü ildə partiyadan istefa etdiyini açıqladı. İstefa edənlər partiyanın qeyri-demokratik şəkildə idarə olunduğunu söylədilər və dəyişiklik planlarına qarşı olduqlarını bildirdilər.[10]
Prezident fəaliyyəti
4-5 iyul 2015-ci il tarixlərində Uaqaduquda yerləşən İdman Sarayında keçirilən qurultayda Kabore 29 noyabr 2015-ci il tarixində keçiriləcək prezident seçkiləri üçün XİH namizədi olaraq rəsmi şəkildə təsdiq edildi.[11]
29 noyabr 2015-ci il seçkilərində Kabore rəqibi Zefirin Diabrenin topladığı 29.7% səsə qarşı səslərin 53.5%-i toplayaraq səsvermənin ilk turunda qalib gəldi. 29 dekabr 2015-ci ildə Prezident vəzifəsinə and içdi. 7 yanvar 2016-cı ildə iqtisadçı Pol Kaba Tiyebanı Baş nazir təyin etdi. Yeni hökumətin tərkibi 13 yanvar tarixində Kaborenin nazirlər kabinetinin tərkibini şəxsən özü tərtib etməsi ilə açıqlandı. Daha öncə Gənclər Naziri vəzifəsini icra edən Jan-Klod Bauda 20 fevral 2017-ci ildə Kaboredən Müdafiə Naziri vəzifəsinə keçmək üçün təyinat aldı.[12]
22 noyabr 2020-ci il ümumi seçkilərində səslərin 57.74%-i toplayaraq ikinci müddətə Prezident seçildi.[13]
Həbsi
24 yanvar 2022-ci ildə Kabore hərbçilər tərəfindən devrildi. Bu açıqlamadan sonra hərbçilər parlamentin, hökumətin və konstitusiyanın buraxıldığını bəyan ediblər. Mühafizə və Bərpa Uğrunda Vətənpərvər Hərəkat onun imzaladığı əl ilə yazılmış istefa məktubunu paylaşıb və onun həqiqiliyi "Reuters" tərəfindən təsdiqlənib. "Millətin maraqları naminə, dünəndən bəri baş verən hadisələrdən sonra mən Burkina-Faso Prezidenti vəzifəsindən istefa vermək qərarına gəldim", məktubda deyilir. Daha sonra Kaborenin hərbi kazarmada saxlanıldığı bildirilib. Daha sonra o, ev dustaqlığına köçürülüb.[14]