ویئتنام ساواشی

ویئتنام ساواشی ویئتنام ساواشی ویت کونق کیمی تانینان شیمالی ویئتنامین کومونیست حرکاتی و موتتفیقلری‌نین گونئی ویئتنام و اوْنون اساس موتتفیقی اوْلان آمریکا-آ قارشی دوردوغو اۇزون مودّتلی و باها باشا گلن بیر مۆناقیشه اوْلموش‌دور. ساواش ۱۹۵۴-جو ایلده، قوزئی ویئتنام‌دا هو چی مینه و اوْنون کومونیست ویت مینه پارتییاسینین حاکمیّته گلمه‌سی ایله باشلامیش و ایکی فؤوقل دؤولت، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری و شوروی آراسیندا سویوق ساواش نتیجه‌سینده داها دا شیددتلنمیش‌دیر. ویئتنام ساواش‌سینده یاری‌دان چوْخو ویئتنامین دینج اهالی‌سی اوْلماقلا، ۳ میلیون اینسان ( ۰۰۰ ۵۸ آمریکالی) هلاک اوْلموش‌دور. ۱۹۶۹-جو ایلدن اعتباراً، آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-این ساواش‌یه ان یاخین‌دان جلب اوْلوندوغو دؤورده ویئتنام مۆناقیشه‌سینده ۰۰ ۵۰۰۰ نفردن چوْخ ساواش قۇللوق‌چو ایشتیراک ائتمیشدیر. ۱۹۷۳-جو ایلده باشکان ریچارد نیکسونون آمریکا بیرلشمیش ایالتلری قوه‌لری‌نین گئری چکیلمه‌سی حاقیندا امرین‌دن هم اوّل، هم ده سوْنرا آمریکا بیرلشمیش ایالتلری-دا ساواش الیهداری قوه‌لرین آرتماسی آمریکالیلار آراسیندا داها جدی فیکیر آیری‌لیقلارینین یارانماسینا سبب اوْلموش‌دور. ۱۹۷۵-جی ایلده کومونیست قوه‌لرین سایقونو اله کئچیرمه‌سی ایله ویئتنام ساواشی بیتمیش، و نؤوبتی ایل اؤلکه ویئتنام سوسیالیست جومهوریتی آدی آلتیندا بیرلشدیریلمیش‌دیر.

Vietnam War
(Chiến tranh Việt Nam)
شامیل دیر:the Indochina Wars and the سویوق ساواش
فایل:VNWarMontage.png
Clockwise, from top left: U.S. combat operations in Ia Drang, ARVN Rangers defending Saigon during the 1968 Tet Offensive, two A-4C Skyhawks after the Gulf of Tonkin incident, ARVN recapture Quảng Trị during the 1972 Easter Offensive, civilians fleeing the 1972 Battle of Quảng Trị, and burial of 300 victims of the 1968 Huế Massacre.
تاریخ1 November 1955[A ۱] – 30 آوریل 1975 (1975-04-30)
(۱۹ ایل، ۵ آی، ۴ هفته و ۱ گون)
یئر
نتیجه

شومالی ویئتنامese victory

اراضی
دییشیکلیکلری
Reunification of North and South Vietnam into the ویئتنام.
دویوشچولر

 ویئتنام
United States
 جنوبی کوره
 تایلند
 اوسترالیا
 فیلیپین
 یئنی زلاند‌
شابلون:Country data Khmer Republic
شابلون:Country data Kingdom of Laos

Military support:
 تایوان[۱][۲]

شابلون:Country data شومالی ویتنام
جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Viet Cong
Khmer Rouge
Pathet Lao
 چین
 شومالی کوره

Military support:
 شوروی
 کوبا[۶][۷]

Other support
باشچیلار و لیدرلر
ویئتنام Ngô Đình Diệm †
ویئتنام Nguyễn Văn Thiệu
ویئتنام Nguyễn Cao Kỳ
ویئتنام Cao Văn Viên
ویئتنام Ngô Quang Trưởng
بیرلشمیش ایالتلر جان اف. کندی
بیرلشمیش ایالتلر لیندون بی. جانسون
بیرلشمیش ایالتلر ریچارد نیکسون
بیرلشمیش ایالتلر جرالد فورد
بیرلشمیش ایالتلر رابرت مک‌نامارا
بیرلشمیش ایالتلر William Westmoreland
بیرلشمیش ایالتلر Creighton Abrams
بیرلشمیش ایالتلر Frederick C. Weyand
جنوبی کوره Park Chung-hee
تایلند Thanom Kittikachorn
اوسترالیا Robert Menzies
اوسترالیا Harold Holt
اوسترالیا John McEwen
اوسترالیا John Gorton
اوسترالیا William McMahon
فیلیپین Ferdinand Marcos
یئنی زلاند‌ Keith Holyoake
یئنی زلاند‌ Jack Marshall
یئنی زلاند‌ Norman Kirk
تایوان Chiang Kai-Shek
and others

شومالی ویتنام Ho Chi Minh
شومالی ویتنام Lê Duẩn
شومالی ویتنام Võ Nguyên Giáp
شومالی ویتنام Văn Tiến Dũng
شومالی ویتنام Lê Trọng Tấn
شومالی ویتنام Phạm Văn Đồng
جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتیجنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Hoàng Văn Thái
جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتیجنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Trần Văn Trà
جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتیجنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Nguyễn Văn Linh
جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی

جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Nguyễn Hữu Thọ

and others
گوج

≈1,420,000 (1968)
 South Vietnam: 850,000 (1968)
1,500,000 (1974–75)[۲۱]

 United States: 543,000 (April 1969)[۲۲][۲۳]
 South Korea: 50,003
 Thailand: 11,570[۲۴]
 Australia: 7,672
 Philippines: 2,061
 New Zealand: 552[۲۵]

≈1,060,000 (1967)
 North Vietnam: 690,000 (January 1967)[۲۶]

جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی Viet Cong: 200,000 (estimated, 1968)[۲۵][۲۷]
 China: 170,000 (1967)[۲۸][۲۹][۳۰]
 North Korea: 200[۳۱]
تلفاتلار و ایتکیلر

 South Vietnam
195,000–430,000 civilian dead[۳۲][۳۳][۳۴]
220,357[۳۵]–313,000 military dead[۳۶]
1,170,000 wounded[۳۷]
 United States
58,220 dead;[۳۸] 303,644 wounded (including 150,341 not requiring hospital care)[A ۲]
 South Korea
5,099 dead; 10,962 wounded; 4 missing
 Australia
521 dead; 3,129 wounded
[۴۳]
 Thailand
351 dead; 1,358 wounded[۴۴]
 New Zealand
37 dead; 187 wounded[۴۵]
 تایوان
25 dead;[۴۶]
 Philippines
9 dead;[۴۷] 64 wounded[۴۸]

Total military dead: 284,668–377,311
Total wounded: ≈1,340,000+[۳۷]

جنوبی ویتنام ایسلامی اینقلاب جومهوریتینین موقت دوولتی North Vietnam & Viet Cong
65,000 civilian dead[۳۳]
849,018 military dead[۴۹][۵۰]
600,000+ wounded[۵۱]
 China
≈1,100 dead and 4,200 wounded[۳۰]
 North Korea
14 dead[۵۲]

Total military dead: 850,132+
Total wounded: ≈604,200

ساواشین اساس سببلری

۲-جی دۆنیا ساواشی دؤورونده ژاپون جنوبشرقی آسیادا، هیند-چین یاریماداسینین شرق اۇجقاریندا یئرلشن و ۱۹-جو عصره قدر فرانسهنین حاکمیّتی آلتیندا اوْلموش ویئتناما قوشون یریت‌دی و اوْنو ایشغال ائتدی. چین و سووت کوممونیزمین‌دن ایلهاملانان هو چی مینه ژاپون و فرانسه موستملکه ایداره‌چی‌لییی ایله موباریزه آپارماق اۆچون ویت مینهی، موستقیل ویئتنام لیقاسینی یاراتدی. ۱۹۴۵-جی ایلده ژاپون موستقیل ویئتنامین ایداره‌سینی فرانسه تحصیل‌لی ایمپراتور باو داییه بوراخاراق اؤز قوشونلارینی گئری چکدی. هو چی مینهین ویت مینه قوه‌لری فوری آیاغا قالخاراق هانویون شیمال شهرینی اله کئچیردی و هونون باشکان‌لییی آلتیندا دموکراتیک ویئتنام جومهوریتیسینی (ودر) اعلان ائتدی.

بؤلگه نین ایداره‌سینی یئنی‌دن اؤز الینه آلماغا چالیشان فرانسه باونو دستک‌له‌دی و ۱۹۴۹-جو ایلین جۇلای آیین‌دا باشکندی سایقون اوْلان ویئتنام (گونئی ویئتنام) دؤولتینی یارات‌دی. سیلاح‌لی مۆناقیشه فرانسویلرین ۱۹۵۴-جو ایلین مئی آیین‌دا، دین بین فو دؤیوشون‌ده ویت مینه قوه‌لری طرفیندن مغلوب ائدیلمه‌سینه قدر داوام ائتدی. جنوره‌ده کچیریلن نؤوبتی باریش دانیشیقلاریندا ویئتنام ۱۷-جی پارالل بویونجا ایکی حیصّه ‌یه بؤلون‌دو (شیمال‌دا هو، جنوب‌دا باو حاکمیّت‌ده اوْلماقلا) و بیرلشمه باره‌ده ۱۹۵۶-جی ایلده کچیریلمک اۆزره عۆموم خالق سَس وئرمه‌سی چاغریل‌دی. ۱۹۵۵-جی ایلده ایسه گۆج‌لو آنتی-کومونیست گؤروشلره مالیک نگو دینه دیم باونو حاکمیّت‌دن سالاراق ویئتنام جومهوریتی باشکانی اوْلدو.

قایناقلار


قایناق خطاسی برچسب <ref> برای گروهی به نام «A» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="A"/> یافت نشد.