یئر
یئر (سیمگه: ) یا دا یئرکورهسی (لاتینجه: Terra) گونش سیستمینده گونشه ان یاخین اوچونجو سیارهدیر. گونش سیستمیندهکی بئشینجی بؤیوک سیّارهدر. زهره و مریخ سیّارهلرینین آراسیندا یئرلشیر. حیاتین اولدوغو بیلینن تک سیّارهدیر. یئرین سطحی ۵۱۰ میلیون موربع کیلومتردیر. بونون ۳۶۲ میلیون موربع کیلومتری و یا ۷۱٪-ی اوقیانوس، ۱۴۸ میلیون موربع کیلومتری و یا ۲۹٪-و قورو اراضیلرین پایینا دوشور.[۱] یئر سطحینین شمال یاریمکورهسینده قورولوغون ساحهسی عومومی اراضینین ۳۹٫۴٪-و، سویون ساحهسی ایسه ۶۰٫۶٪-سینی تشکیل ائدیر. جنوب یاریمکورهسینده قورولوغون ساحهسی ۱۹٪، سویون ساحهسی ایسه ۸۱٪ دیر. قورولوغون ساحهسی قوزئی یاریمکورهسینده گونئی یاریمکورهسینه نیسبت ۱۰٫۴٪ آرتیقدیر. سویون ساحهسی ایسه عکسینه، قوزئی یاریمکورهسینده گونئی یاریمکورهسینه نیسبت ۱۸٬۴٪ آزدیر. یئر سطحینده سو ایله قورو غئیری-برابر پایلانماقدان باشقا، قوزئی و گونئی یاریمکورهلرینده ده غئیری-برابر پایلانمیشدیر.[۲]
تاریخ
یارانماسی
ائدیلن آراشدیرمالار نتیجهسینده یئرین یاشی ۴٬۴۶۷ میلیارد ایل اولاراق حسابلانمیشدیر و عؤمرونو اوّلدن تاماملامیش بیر جاوان-تیپ اولدوزون داغیلمیش آرتیقلارینین و اولدوزلار آراسی مادّهنین بیر مرکز اطرافیندا دؤنهرک گئتدیکجه یوغونلاشماسییلا مئیدانا گلمیشدیر.
حیات و تکامول
گلجک
فیزیکی خوصوصیاتی
ایچَری قورولوش
Dərinlik[۴] km | Qat | Sıxlıq q/sm3 | Qalınlıq km | Temperatur °C | ||
---|---|---|---|---|---|---|
0–35 | Yer qabığı[a] | Litosfer[b] | 2,2–2,9 | 35 | 0–1 100 | |
35–60 | Üst mantiya | 3,4–4,4 | 25 | |||
60–670 | Astenosfer | 610 | 1 100–2 000 | |||
670–2 890 | Mantiya | 4,4–5,6 | 2220 | 2 000–4 000 | ||
2 890–5 100 | Xarici nüvə | 9,9–12,2 | 2210 | 4 000–6 000 | ||
5 100–6 378 | Daxili nüvə | 12,8–13,1 | 1278 | 6 000 |
ایستیلیک
سسی
یاشاییش
قایناقلار
اینگیلیسجه ویکیپدیاسینین ایشلدنلری طرفیندن یارانمیش«Earth»، مقالهسیندن گؤتورولوبدور. (۵ اوْکتوبر ۲۰۱۵ تاریخینده یوْخلانیلیبدیر).
منابع
قایناق خطاسی برچسب <ref>
برای گروهی به نام «lower-alpha» وجود دارد، اما برچسب متناظر با <references group="lower-alpha"/>
یافت نشد.