An Talamh (planaid)

'S e planaid a tha anns an Talamh, a' Chruinne no an t-Saoghal, air a bheil sinn a' fuireach. Tha aon ghealach aige agus 's e treas ball de rian na grèine.

An Talamh
Dealbh-camara "Marbhal gorm" dhen Talamh, mar a chaidh a thogail rè misean Apollo 17 ann an 1972
Feartan na cuairte (Ceann-aimsir J2000)
Aphelion	152,100,000 km (94,500,000 mi) (1.01673 AU)
Perihelion	147,095,000 km (91,401,000 mi) (0.9832687 AU)
Aiseal dàrnach	149,598,023 km (92,955,902 mi) (1.000001018 AU)[1]
Neo-mheadhanachd	0.0167 086[1]
Ùine na cuairte	365.256363004 là [2] (1.00001742096 bliadhna Iulianach)
Luaths cuibheasach na reul-cuairte	29.78 km/s (18.50 mi/s)[3] (107,200 km/h (66,600 mph))
Neo-choitcheannachd meadhain	358.617°
Claonadh	0.00005° an coimeas na h-èicliptich 7.155° an coimeas crios-meadhain na Grèine 1.57869°[4] an coimeas plèana neo-chaochlaideach
Domhan-fhad an nòd-dìridh	−11.260 64° an coimeas na h-èicliptich[3]
Argamaid a' perihelion	114.20783°[3]
Saidealan air a bheil sinn eòlach	Aon fhear nàdarra Corr is 1381 feadhainn fhuadain[5]
Feartan fiosaigeach
Rèideas meadhain	6,371.0 km (3,958.8 mi)[6]
Rèideas meadhan-chriosach	6,378.1 km (3,963.2 mi)[7][8]
Rèideas pòlarach	6,356.8 km (3,949.9 mi)[9]
Leathnachadh	0.003 3528 1/298.257222101 (ETRS89)[10]
Cearcall-thomhas	40,075.017 km (24,901.461 mi) (meadhan-chriosach)[8] 40,007.86 km (24,859.73 mi) (meadhan-loidhneach)[11]
Farsaingeachd an uachdair	510,072,000 km2 (196,940,000 mi2)[12][13] Tìr: 148,940,000 km2 (57,510,000 mi2) (29.2%) Cuan: 361,132,000 km2 (139,434,000 mi2) (70.8%)
Tomhas lìonaidh	1.083 21×1012 km3 (2.59876×1011 mi3)[3]
Tomad	5.97237×1024 kg (1.31668×1025 lb)[14] (3.0×10−6 M☉)
Dùmhlachd meadhain	5.514 g/cm3 (0.1992 lb/in3)[3]
Iom-tharraing air an uachdair	9.807 m/s2 (32.18 ft/s2)[15] (1 g)
Factar na mòmaid tàmhachd	0.3307[16]
Luaths teichidh	11.186 km/s (6.951 mi/s)[3]
Ùine a' chuir reultaich	0.997 269 68 là[17] (23h 56m 4.100s)
Luaths cuir an reul-chriosa	1,674.4 km/h (1,040.4 mph)[18]
Claonadh an aiseil	23.4392811°[2]
Albedo	0.306 (Bond)[3] 0.367 (geomatrach)[3]
Teothachd	Kelvin As ìsle: 184 K[19] Meadhain: 288 K[20] As àirde: 330 K[21] Celsius As ìsle: −89.2 °C Meadhain: 15 °C As àirde: 56.7 °C Fahrenheit As ìsle: −128.5 °F Meadhain: 59 °F As àirde: 134 °F
Àile
Brùthadh-àile air an uachdar	101.325 kPa (air uachdar meadhain a' chuain)
Stuthan	Gasan: 78.08% naitridean[3] (adhair tioram) 20.95% ogsaidean (O2) 0.930% argon 0.039% dà-ogsaid carboin[22] ~ 1% deathach uisge (caochlaideach a-rèir na gnàth-shìde)

Tha na cuain (sa bheil sàl) a' cuibhrigeadh mu deidhinn 70% de barr na talmhainn. 'S e tìr (talamh tioram) a tha anns an 30% eile. Tha aille a' cuairteachadh na talmhainn. Canar an adhar ris an àile seo.

Tha an talamh a' cuairteachadh na grèine aig astar 93,000,000 mìltean (1.6 km = 1 mìle). Canaidh sinn bliadhna ris an ùine a tha i a' gearradh gach cuairt.

Air barrachd an sin bithidh an talamh còmhnaidh na tionndadh mu deidhinn "aiseal" a ruitheas tro meadhan a tomaid. Is e an tionndadh seo, a bhitheas a' toirt 24 uairean a dh'adhbharaicheas latha agus oidhche