Вознесенка (Дыуан районы)

Вознесенка
	Ауыл
	Вознесенка; башҡ. Вознесенка
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Дыуан районы
Ауыл биләмәһе	Вознесенка ауыл Советы
Координаталар	55°47′58″ с. ш. 57°56′18″ в. д.HGЯO
Халҡы	↘1217 кеше (2010)
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	452541
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 223 806 001
ОКТМО коды	80 623 406 101
ГКГН номеры	0521608
	Вознесенка

Был терминдың башҡа мәғәнәләре лә бар, ҡарағыҙ: Вознесенка.

Вознесенка (рус. Вознесенка) — Башҡортостандың Дыуан районындағы ауыл. Вознесенка ауыл Советының административ үҙәге. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 1217 кеше^[2].Почта индексы — 452541, ОКАТО коды — 80223806001.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Мәсәғүт): 47 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Һилейә): 122 км

Вознесенка ауылы Мәләкәҫ йылғаһы буйында, район үҙәге Мәсәғүт ауылынан төньяҡ-көнбайышҡа табан 47 километрҙа һәм Һилейә (Силәбе өлкәһе) тимер юл станцияһынан төньяҡ-көнбайышҡа 122 километрға табан урынлашҡан^[3].

Тарих

Вознесенка ауылына Троицк өйәҙе территорияһында урыҫ крәҫтиәндәре нигеҙ һалған. 1865 йылда тәүге төпләнеүсе исеме менән Мусихинский бүлендеге (йорт һәм халыҡ һанын күрһәтмәйсә) тип аталған. Шулай уҡ Хиуа (Хивинский) бүлендеге (выселок) тип тә теркәлгән.

Таҙтүбә менән бер бөтөн булған Цыгановский ҡасабаһы менән Мусихинский бүлендеге 1870 йылда барлыҡҡа килгән. Һуңғараҡ Вознесенка ауылына әйләнгән Мусихинский бүлендегендә 109 йорт, ә Цыгановский ҡасабаһында 17 йорт булған. Таҙтүбәнән бүленеп сыҡҡан ауылдар бик күп булған: Харинский (Мусихин бүлендегенең бер өлөшө — 1877). Аптышевский бүлендеге 11 йорттан торған. 14 йорттан торған Луканинский бүлендеге ерҙе Оло Ҡошсо улусынан ҡуртымға алған. 26 йорттан торған Зайцевский бүлендеге 1898 йылда Таҙтүбәнең бер өлөшө булған, 235 дисәтинә ерҙе биләгән^[4].

Биләмә берәмектәренә инеүе

Теркәү йылы	Улус, ауыл советы	Өйәҙ, кантон, район	Губерна, Республика	Дәүләт
1816	-се йорт	8-се Башҡорт кантоны	Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1834	-се йорт	8-се Башҡорт кантоны	Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1847	-се йорт	8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе	Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1859	-се йорт	8-се Башҡорт кантоны, Өфө өйәҙе	Ырымбур губернаһы	Рәсәй империяһы
1895	Һарт улусы	Өфө өйәҙе	Өфө губернаһы	Рәсәй империяһы
1920	Дыуан-Ҡошсо улусы	Мәсәғүт кантоны	Автономлы Башҡорт ССР-ы	РСФСР
1926	Дыуан улусы	Мәсәғүт кантоны	Автономлы Башҡорт ССР-ы	СССР
1935	Вознесенка ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1941	Вознесенка ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡорт АССР-ы	СССР
1990	Вознесенка ауыл Советы	Дыуан районы	Башҡортостан Республикаһы	Рәсәй Федерацияһы

Вознесенка ауылының XIX быуатта артабанғы үҫеше

Халыҡ игенселек, малсылыҡ менән шөғөлләнгән. XIX быуат аҙағында 3 һыу тирмәне булған^[5].

Ауылдың XX быуаттағы һәм хәҙерге үҫеше

1906 йылда Таҙтүбә менән бергә иҫәпкә алынған. 1823 һәм 1896 йылдарҙа төҙөлгән 2 сиркәү, 3 сиркәү-мәхәллә мәктәбе, 2‑класлы министрлыҡ мәктәбе, земство мәктәбе, земство дауаханаһы, поташный заводы, канат һәм һабын етештереү заведениелары, 9 һыу тирмәне, мануфактура, бакалея һәм галантерея кибеттәре, запас иген һаҡлау мөгәзәйҙәре булған. Йәрминкәләр үткәрелгән. Кәсепселек менән шөғөлләнгәндәр. XX быуаттың 20-се йылдарынан хәҙерге атамаһы нығынған^[6].

Әлеге ваҡытта Вознесенка ауылында урта мәктәп, балалар баҡсаһы, врач амбулаторияһы, Мәҙәниәт һарайы («Неунывашки» урыҫ халыҡ фольклор ансамбле), китапхана бар^[7].

Халыҡ һаны

Вознесенка ауылында урыҫтар йәшәй (2002).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август	2135
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар	1263
1959 йыл 15 ғинуар	1431
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар	1100
2002 йыл 9 октябрь	1220
2010 йыл 14 октябрь	1217	581	636	47,7	52,3

Халыҡ һаны буйынса аңлатматөрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Билдәле кешеләре

Урамдары

Малиновка урамы (рус. Малиновка (улица)
Үҙәк урам урамы (рус. Центральная (улица)
Йәштәр урам (рус. Молодёжная (улица)
Цыгановка урамы (рус. Цыгановка (улица)
Мусихин урамы (рус. Мусихина (улица)^[8]

Тирә-яҡ мөхит

Ер-һыу атамалары

Тауҙар:

Йылғалар:

Әй, Мәләкәҫ

Шишмәләр:

Ялан-бесәнлектәр:

Таусыҡтар, түбәләр:

Тәбиғәт һәйкәлдәре: Вознесенка ауылы эргәһендәге Таҙтүбә һәм Черношарский һаҙлығы — тәбиғәт һәйкәле.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Һарт

Һылтанмалар

Вознесенка (Дыуан районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9.
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4. 502—503 б. Мәтәле ауылы
Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана. Кн. 9. Уфа: Китап, 2001, 120—121 с. — 304 с. — ISBN 5—295—02843—7 (рус.)

Иҫкәрмәләр

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Search