Микроскоп

Микроско́п (грек. μικρός — бәләкәй генә σκοπέω — күҙәтәм) — күҙгә күренмәй торған бик ваҡ нәмәләрҙе ҙурайтып күрһәтә торған ҡатмарлы оптик прибор^[1]; ҙурайтып күрһәтә торған махсус ҡорамал^[2].

Микроскопия — ябай күҙ менән күренмәй торған бик ваҡ нәмәләрҙе күҙәтеү ысулдарының дөйөм атамаһы; микроскоптың төҙөлөшө, ҡулланылышы һәм микроскопик препараттарҙың әҙерләнеше тураһындағы практик фән^[3]; микроскоп менән эш итеү һәм микроскопик препараттарҙы әҙерләү юлдарын өйрәнеүсе фән^[4].

«Микроскоп» — кеше күҙе күрмәгән әйберҙәрҙе лә ҙурайтып күрһәтә торған нәмә. Боронғо заманда микроскоп булып ҙурайта торған быяла (линза) хеҙмәт иткән. Хәҙерге көндә был прибор бик ҡатмарлы төҙөлгән. Ҡатмарлы микроскопта ҙурайтылыу ике этапта бара. «Объектив» тип аталған линзалар иң тәүләп ҙурайтылған һүрәтте күрһәтә. «Окуляр» тигән икенсе линза аша объект тағы ла ҙурыраҡ үлсәмгә күсә. Объективта ла, окулярҙа ла бер нисәшәр линза ҡуйыла.

Ҡатмарлы микроскоп 1590—1610 йылдарҙа төҙөлә. Уйлап табыусыһы — Галилей тип иҫәпләнә.XVII быуаттың 50-се йылдарында Роберт Хук үҙе төҙөгән микроскопл ярҙамында үҫемлектәрҙе өйрәнгән. Хуктың микроскобы өс линзанан торған, уларҙың һәр береһе ҡатырға торбаларға ныҡ итеп беркетеп ҡуйылған булған.

1931 йылда беренсе электрон микроскоп уйлап табылған. Оптик микроскоп предметтәрҙе яҡынса 2000 тапкырға, ә электрон микроскоп миллион тапкырға ҙурайтып ҡарарға мөмкинлек бирә.