Ҡом — ултырма тау тоҡомдары, шулай уҡ яһалма материал, тау тоҡомдары ваҡтарынан тора. Бик йыш таҙа тиерлек минералдар һәм кварцтан тора (матдә — кремний диоксиды). Тәбиғи ҡом ыуалыусан, тау тоҡомдарыҡ онталыу һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килә, дәүмәле 0,16—5 мм, ауырлығы миллиграммдың унынсы өлөшөнән башлап бер нисә микрограмға етеп үҙгәреп торорға мөмкин. Тупланыу шарттарына ҡарап аллювиаль, делювиаль булыуы мөмкин, диңгеҙ, күл, Эол ултырмаһы ҡомдары була. Һыу ятҡылыҡтарында һәм һыу ағымдары эшмәкәрлеге һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән ҡом йоморораҡ була.
Марокколағы дюналар
Төҙөлөш ҡомо микроскоп аша ҡарағандаҠом төрҙәре
Сауҙала:
Сауҙала ҡом сығарыу урындарына һәм эшкәртелеүе буйынса классификациялана:
- Төҙөлөш ҡомо
- Йылға ҡомо
- Карьерҙан алынған, йыуылған ҡом
- Карьерҙан алынған, иләнгән ҡом
- Ауыр яһалма ҡом[1].
Ҡом классификацияһы
| Дәүмәленә ҡарап ҡом атамаһы | Бөртөгөнөң тығыҙлығына ҡарап ҡом атамаһы |
| тығыҙ | уртаса тығыҙ | бушаҡ |
| Ҡомташҡа яҡын, эре йәки уртаса эре | e<0,55 | 0,55≤e≤0,70 | e>0,70 |
| Ваҡ | e <0,60 | 0,60≤e≤0,75 | e>0,75 |
| Туҙан кеүек | e <0,60 | 0,60≤e≤0,80 | e>0,80 |
| Еүешлегенә ҡарап | Еүешлегенең кимәленә ҡарап атамаһы |
| 0 < SR ≤ 0,5 | ҡоро тиерлек |
| 0,5 < SR ≤ 0,8 | еүеш |
| 0,8 < SR ≤ 1,0 | һыулы |
| Туҙанлы-балсыҡлы грунт атамаһы | Һығылмалылыҡ һаны |
| ҡом ҡатнаш | 0,01 ≤ IP ≤ 0,07 |
| балсыҡ ҡатнаш | 0,07 < IP ≤ 0,17 |
| балсыҡ | IP > 0,17 |
| Туҙанлы-балсыҡлы грунт атамаһы һәм консистенцияһы | Ағыусанлығы индексы күрһәткесе |
| Ҡом ҡатыш | ҡаты | IL < 0 |
| һығылмалы | 0 ≤ IL ≤ 1 |
| ағыусан | IL > 1 |
| Суглинок или глина | твердые | IL < 0 |
| ярымҡаты | 0 ≤ IL ≤0,25 |
| һығылмалығы түбән | 0,25 < IL ≤ 0,50 |
| йомшаҡ һығылмалы | 0,50 < IL ≤ 0,75 |
| ағыусан һығылмалы | 0,75 < IL ≤ 1 |
| ағыусан | IL > 1 |
Төпкә ултырыусандарға еүешлеге SR < 0,8 булған туҙанлы-балсыҡлы грунтинә, уларҙың Iss төпкә ултырыу индексдәүмәое түбәндәгеләрҙән кәмерәк:
| 0,01 ≤ IP < 0,1 | 0, 1 ≤ IP < 0,14 | 0,14 ≤ IP < 0,22 |
| Iss < 0,1 | Iss < 0,17 | Iss < 0,24 |
Шулай уҡ ҡара
Викиһүҙлек логотипы Викиһүҙлектә
«песок» мәҡәләһе бар
- Песчаник
- Эоловые отложения
- Дюна
- Бархан
- Поющий бархан
- Зыбучий песок
- Пески строительные
- Дресва — природный мелкий щебень.
Иҫкәрмәләр
Әҙәбиәт
- Геологический словарь / Под общ. редакцией А. Н. Криштофовича. — М., 1965. Т. 2.
- Петтиджон Ф.Дж., Поттер П., Сивер Р. Пески и песчаники. — Изд-во МИР. — М., 1976. 316 стр.
- Качинский Н. А. Физика почвы. — М., 1965. Ч. 1.
Һылтанмалар
Ҡалып:Обломочные горные породы
Ҡом Викимилектә
